Kazimierz Feliks Badeni
(14 października 1846 Surochów – 9 lipca 1909 pod Buskiem)
konserwatywny polityk galicyjski, prawnik
rodzina
pochodził z rodziny Badenich pieczętującej się herbem Bończa pochodzenia wołoskiego, otrzymała prawo obywatelskie lwowskie, została nobilitowana przy końcu XVII wieku
Kazimierz Feliks Badeni
syn Władysława i Cecylii z Mierów
brat Stanisława
brat Jadwigi, zaślubionej Stanisławowi Stadnickiemu (1836-1911), dziedzicowi dóbr Osmolic w Królestwie polskim
żonaty z Marią Marianną Apolonią hr. Skrzyńską h. Zaremba (1850-1937)
dzieci:
Ludwik Józef Władysław (1873-1916), żona Szwedka Alicja Ankarcrona (1889-1985), która po śmierci męża w roku 1920 poślubiła arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga z Żywca
syn Ludwika i Alicji, Kazimierz Stanisław hr. Badeni h. Bończa (1912-2010), wstąpił do zakonu dominikanów i znany był jako ojciec Joachim Badeni
Wanda Maria Emilia (1874-1950), żona Adama Krasińskiego (1870-1909) IV ordynata na Opinogórze od 1897 roku, a po jego śmierci od 1912 roku żona hr. Zygmunta Zamoyskiego (1875-1931)
biogram
Ukończył Gimnazjum. Św. Anny i studia prawnicze na UJ, gdzie uzyskał stopień doktora praw.
Karierę rozpoczął w delegaturze Namiestnictwa, a następnie przydzielono go do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Wiedniu. Mianowany został starostą w Żółkwi, później w Rzeszowie, skąd przeszedł w randze radcy do namiestnictwa w Krakowie.
Był zręcznym i sprawnym politykiem, bronił interesów ziemiaństwa, zabiegał o rozwój szkolnictwa, doprowadził do krótkotrwałego porozumienia z Ukraińcami, przeprowadził wiele reform ekonomicznych korzystnych dla Galicji. Wraz z J. Tarnowskim wymógł na Franciszku Józefie I zgodę na sprowadzenie zwłok A. Mickiewicza na Wawel. Zdecydowanie przeciwstawiał się opozycji, zwalczał ruch ludowy i socjalistyczny (chrześcijańsko-społeczny ks. Stojałowskiego).
W uznaniu zasług na polu działalności galicyjskiej cesarz Franciszek Józef I powołał go na stanowisko premiera. Jego gabinet nazywano polskim, ponieważ powierzył rodakom wiele tek ministerialnych. Przeprowadził reformę ordynacji wyborczej do austriackiej Rady Państwa, wprowadzając V kurię tzw. powszechną, zwiększającą liczbę wyborców z 1,7 mln do 5 mln. Zrównał w prawach język czeski i niemiecki na terenie Czech i Moraw, co przysporzyło mu popularności w Pradze, ale wywołało gwałtowne protesty Niemców i doprowadziło do upadku jego gabinetu (a nawet do pojedynku z niemieckim posłem Wolfem, w którym odniósł poważne rany).
Zmarł w pociągu w drodze powrotnej z kuracji w Karlsbadzie, kilka kilometrów od swojego majątku Busk koło Złoczowa.
kalendarium
1862–1867 – odbywał studia prawnicze na UJ
1870 X 26 – został doktorem praw
1871-1873 – starosta w Żółkwi
1871 X 21 – we Lwowie poślubił Marię Apolonię Skrzyńską
1874–1877 – starosta w Rzeszowie
1878-1886 – delegat Namiestnictwa w Krakowie
1882-1909 – poseł na Sejm Krajowy galicyjski
1886 – zrezygnował z pracy w Namiestnictwie i zamieszkał w Busku
1890 – uzyskał zgodę na sprowadzenie zwłok A. Mickiewicza na Wawel
1888-1895 – pełnił funkcję namiestnika Galicji
1894 – brał udział w urządzaniu wielkiej wystawy krajowej we Lwowie
1895 IX 29 – 1897 XI 27 – premier i minister spraw wewnętrznych Austrii
1896 - przeprowadził reformę ordynacji wyborczej do austriackiego parlamentu
1896 – w uznaniu zasług dla kraju Uniwersytet Lwowski nadał mu godność doktora honoris causa
źródła:
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 05.12.2020
Leon Gustaw Dziubiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 23