Kazimierz Feliks Badeni
(14 października 1846 Surochów – 9 lipca 1909 pod Buskiem)
konserwatywny polityk galicyjski, prawnik
rodzina
pochodził z rodziny Badenich
Kazimierz Feliks Badeni
syn Władysława i Cecylii z Mierów
brat Stanisława
brat Jadwigi, zaślubionej Stanisławowi Stadnickiemu (1836-1911), dziedzicowi dóbr Osmolic w Królestwie polskim
żonaty z Marią Marianną Apolonią hr. Skrzyńską h. Zaremba (1850-1937)
dzieci:
Ludwik Józef Władysław (1873-1916), żona Szwedka Alicja Ankarcrona (1889-1985), która po śmierci męża w roku 1920 poślubiła arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga z Żywca
syn Ludwika i Alicji, Kazimierz Stanisław hr. Badeni h. Bończa (1912-2010), wstąpił do zakonu dominikanów i znany był jako ojciec Joachim Badeni
Wanda Maria Emilia (1874-1950), żona Adama Krasińskiego (1870-1909) IV ordynata na Opinogórze od 1897 roku, a po jego śmierci od 1912 roku żona hr. Zygmunta Zamoyskiego (1875-1931)
biogram
Ukończył Gimnazjum. Św. Anny i studia prawnicze na UJ, gdzie uzyskał stopień doktora praw.
Karierę rozpoczął w delegaturze Namiestnictwa, a następnie przydzielono go do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Wiedniu. Mianowany został starostą w Żółkwi, później w Rzeszowie, skąd przeszedł w randze radcy do namiestnictwa w Krakowie.
Był zręcznym i sprawnym politykiem, bronił interesów ziemiaństwa, zabiegał o rozwój szkolnictwa, doprowadził do krótkotrwałego porozumienia z Ukraińcami, przeprowadził wiele reform ekonomicznych korzystnych dla Galicji. Wraz z J. Tarnowskim wymógł na Franciszku Józefie I zgodę na sprowadzenie zwłok A. Mickiewicza na Wawel. Zdecydowanie przeciwstawiał się opozycji, zwalczał ruch ludowy i socjalistyczny (chrześcijańsko-społeczny ks. Stojałowskiego).
W uznaniu zasług na polu działalności galicyjskiej cesarz Franciszek Józef I powołał go na stanowisko premiera. W przeddzień powołania na stanowisko premiera Austrii Rada Miasta przyznając mu tytuł obywatela honorowego, wręczyła mu spisany na iluminowanym pergaminie dyplom (wykonany przez Wojciecha Kossaka za 300 złr) wraz ze srebrną puszką na pergamin (wykonaną przez firmę Jana L. Jakubowskiego za 240 złr).
Jego gabinet nazywano polskim, ponieważ powierzył rodakom wiele tek ministerialnych. Przeprowadził reformę ordynacji wyborczej do austriackiej Rady Państwa, wprowadzając V kurię tzw. powszechną, zwiększającą liczbę wyborców z 1,7 mln do 5 mln. Zrównał w prawach język czeski i niemiecki na terenie Czech i Moraw, co przysporzyło mu popularności w Pradze, ale wywołało gwałtowne protesty Niemców i doprowadziło do upadku jego gabinetu (a nawet do pojedynku z niemieckim posłem Wolfem, w którym odniósł poważne rany).
Zmarł w pociągu w drodze powrotnej z kuracji w Karlsbadzie, kilka kilometrów od swojego majątku Busk koło Złoczowa.
kalendarium
1862–1867 – odbywał studia prawnicze na UJ
1867 VI 8 – jako delegat Namiestnictwa brał udział w otwarciu Szkoły Ekwitacyjnej Krakowskiej Romana Piechockiego
1870 X 26 – został doktorem praw
1871-1873 – starosta w Żółkwi
1871 X 21 – we Lwowie poślubił Marię Apolonię Skrzyńską
1874–1877 – starosta w Rzeszowie
1878-1886 – delegat Namiestnictwa w Krakowie
1882-1909 – poseł na Sejm Krajowy galicyjski
1886 – zrezygnował z pracy w Namiestnictwie i zamieszkał w Busku
1886 – odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa
1888-1895 – pełnił funkcję namiestnika Galicji
1890 – wraz z J. D. Tarnowskim uzyskał zgodę na sprowadzenie zwłok A. Mickiewicza na Wawel
1891 VI - wraz z Marszałkiem krajowym ks. Sanguszką i bratem księcia panującego ks. Franciszkiem Lichtensteinem pokazał się na Wyścigach Konnych
1891 – odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Leopolda
1892 – wraz z Marszałkiem krajowym ks. Sanguszką pokazał się na Wyścigach Konnych
1893 – odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu św. Grzegorza Wielkiego
1894 – brał udział w urządzaniu wielkiej wystawy krajowej we Lwowie
1894 VI – wraz z ministrem handlu hr. Wurmbrandem zjechał do Krakowa w trzecim dniu Wyścigów Konnych
1894 XII 17 – został honorowym obywatelem miasta Krakowa - „w uznaniu wielkich zasług dla Kraju i Miasta”
1895 IX 29 – 1897 XI 27 – premier i minister spraw wewnętrznych Austrii
1896 - przeprowadził reformę ordynacji wyborczej do austriackiego parlamentu
1896 – w uznaniu zasług dla kraju Uniwersytet Lwowski nadał mu godność doktora honoris causa
1896 VI 20 – zaszczycił swoją obecnością pierwszy dzień Wyścigów Konnych, wziął udział w obiedzie wydanym na jego cześć w Pałacu pod Baranami przez hrabiostwo Romanów Potockich, zakończony pomimo upalnej pogody balem
1897- zrównał w prawach język niemiecki i czeski na terenie Czech i Moraw, co wywołało gwałtowne protesty Niemców, i mimo zwiększonej popularności w Pradze wywołało upadek jego gabinetu
źródła:
Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Dzieje Krakowa, t. 3, Kraków 1979
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 05.12.2020
Leon Gustaw Dziubiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 23
Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005
Krakowski Rocznik Archiwalny t. VI, IX Kraków 2000