Dzisiejsza data:

Stanisław Marcin Badeni

(7 września 1850 Surochów – 12 października 1912 Radziechów)

prawnik i konserwatywny polityk galicyjski

rodzina

pochodził z rodziny Badenich 

 

 Stanisław Marcin Badeni

syn Władysława i Cecylii z Mierów

brat Kazimierza

brat Jadwigi, zaślubionej Stanisławowi Stadnickiemu, dziedzicowi dóbr Osmolic w Królestwie polskim

poślubił 4 sierpnia 1874 we Lwowie Cecylię Wodzicką z domu Mier (1856 III 29 Lwów – 1946 XII 25 Gumniska), dziedziczkę ogromnego majątku

dzieci:

Stanisław Henryk (1877 I 1 Radziechów – 1943 VII 28 Korczyna koło Krosna), żona Jadwiga Plater-Zyberk

Henryk (1884 IV 8 Lwów – 1943 I 20 Lwów)

Stefan Rafał Stanisław (1885 X 24 Radziechów – 1961 VIII 16 Dublin), żona Maria Michalina Wanda Jabłonowska (1891-1941)

biogram

           Ukończył w Krakowie szkoły gimnazjalne oraz Wydział Prawny i Filozoficzny UJ uzyskując stopień doktora praw i doktora filozofii.

           Był delegatem do galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, członkiem Rady Szkolnej Krajowej oraz prezesem Rady Powiatu w Kamionce Strumiłowej.

           Został posłem na Sejm Krajowy, a także został powołany dożywotnio do austriackiej Izby Panów oraz do Trybunału Państwa, pełnił również funkcję marszałka krajowego Galicji. Jako poseł sejmowy z mniejszych posiadłości odznaczył się w ciągu dwóch kadencji znakomitą znajomością spraw ekonomicznych i finansowych Galicji (przez kilka lat wybierano go na generalnego referendarza budżetu) oraz doskonałą znajomością spraw oświaty. Znał doskonale język jidysz. Jego wniosek, postawiony w sejmie, przeniesienia znacznej części kosztów utrzymania szkół ludowych z włościan na obszary dworskie został przyjęty jednogłośnie. Prowadził politykę przychylną Rusinom, wyrażał zgodę na zakładanie gimnazjów z językiem ukraińskim, za jego pozwoleniem przeprowadzono ustawę o języku urzędowym polskim i ukraińskim w samorządzie krajowym.

           Dzięki jego staraniom wojska austriackie zwróciły Wawel oraz zostały sprowadzone prochy J. Słowackiego.

kalendarium

1867 – ukończył Gimnazjum św. Anny

1883 – został posłem na Sejm Krajowy

1891 – został powołany dożywotnio do austriackiej Izby Panów

1893 – otrzymał komandorię papieskiego Orderu św. Grzegorza

1893 – kupił majątek Koropiec nad Dniestrem na Podolu

1894 – został powołany do Trybunału Stanu

1895-1901 i 1903-1912 – marszałek krajowy Galicji

1895 IX 24 – został honorowym obywatelem Rzeszowa

1897 VIII 6 – uczestniczył w pogrzebie Adama Asnyka

1898 VI 26 – dokonał aktu odsłonięcia pomnika Adama Mickiewicza w Rynku Głównym

1898 – odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Leopolda

1899 – doprowadził wraz z J. Leo do przejęcia Wawelu z rąk wojsk austriackich

1901 – zrzekł się funkcji marszałka

1903 – powrócił na stanowisko marszałka

1909 – doprowadził do sprowadzenia na Wawel prochów J. Słowackiego

1910 VII 15 – wraz z Ignacym Paderewskim wziął udział w odsłonięciu Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie

1912 VI – zrezygnował z funkcji marszałka

źródła:

Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 05.12.2020

Leon Gustaw Dziubiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 23

Stanisław Starzyński: Badeni Stanisław Marcin hr. (1850—1912). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 1: s. 209-211

Stanisław hr. Badeni. „Kurjer Lwowski. 473, s. 4, 14 października 1912

Kronika Krakowa, Warszawa 1996

Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Dzieje Krakowa, t. 3, Kraków 1979

Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005