Dzisiejsza data:

Zofia Ameisenowa

(31 maja 1897 Nowy Sącz – 25 grudnia 1967 Kraków)

historyk sztuki, bibliotekarz 

rodzina

z rodziny lekarskiej

córka Maurycego, lekarza, i Jadwigi (Jachet) z rodziny Schödmaków (Siodmaków) 

1 sierpnia 1923 roku wyszła za mąż za dalekiego kuzyna, Aleksandra Ameisena, lekarza dermatologa, jednego z czołowych szachistów Krakowa w okresie międzywojennym, zamieszkali przy ulicy Karmelickiej

biogram

           Po studiach na UJ u Jerzego Mycielskiego, Juliana Pagaczewskiego w zakresie historii sztuki oraz Piotra Bieńkowskiego w zakresie archeologii klasycznej oraz za granicą (Niemcy, Austria, Francja, Włochy), jako kustosz i wieloletni kierownik gabinetu rycin Biblioteki Jagiellońskiej, uporządkowała i skatalogowała zbiory. Wybitna znawczyni rękopisów iluminowanych i grafiki (zwłaszcza drzeworytów z XV – XVI w.), badaczka malarstwa miniaturowego różnych krajów Europy, a także iluminacji hebrajskich.

           W czasie II wojny światowej do 1942 roku przebywała w getcie w Kosowie, potem zbiegła do Rumunii, gdzie w Bukareszcie doczekała końca wojny.
           Po wojnie wróciła do pracy w Bibliotece Jagiellońskiej, zamieszkała przy ulicy Krupniczej.
           Zmarła w nowohuckim szpitalu im. Stefana Żeromskiego, pochowana na Cmentarzu Żydowskim przy ulicy Miodowej (kwatera 12, rząd 4,grób 12).

wybrane prace:

1929 - Miniatury włoskie Biblioteki Jagiellońskiej. Trecento

1931 – napisała wstęp do Katalogu wystawy dawnych rycin ze zbiorów Polskiej Akademii Umiejętności

1933 - Les prinicipaux manuscrits a peintures de la Bibliotheque Jagellonienne de Cracovie
1933 - Bestiariusz w Biblii hebrajskiej z XII w. 

1935Das messianische Gastmahl der Gerechten in einer hebräischen Bibel aus dem XIII. Jahrhundert, Ein Beitrag zur eschatologischen Ikonographie bei den Juden

1939The Tree of Life in Jewish Iconography

1958 - Rękopisy i pierwodruki iluminowane Biblioteki Jagiellońskiej 

1959Globus Marcina Bylicy z Olkusza i mapy nieba na Wschodzie i Zachodzie

1961 - Kodeks Baltazara Behema

1962Problem modeli anatomicznych „écorchés” i trzy statuetki w Bibliotece Jagiellońskiej 

1967 - Cztery polskie rękopisy iluminowane z lat 1524-1528 w zbiorach obcych

kalendarium

1903-1907 – uczęszczała do czteroklasowej szkoły ludowej w Nowym Sączu

1907-1914 – pobierała nauki w I Prywatnym Gimnazjum Żeńskim w Nowym Sączu

1915 – do ostatniej klasy gimnazjalnej uczęszczała do Gimnazjum im. Emilii Plater w Krakowie

1915 VII 15 – otrzymała świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem

1915-1920 - studiowała historię sztuki i archeologię klasyczną na UJ

1920 IV 7 – złożyła podanie o dopuszczenie jej do przewodu doktorskiego na podstawie rozprawy Średniowieczne malowidła ścienne w krużgankach OO. Augustianów i OO. Franciszkanów w Krakowie

1920 XI 17 – promowana na doktora przez profesora Jerzego Mycielskiego 

1920 XII 1 – rozpoczęła pracę w Bibliotece Jagiellońskiej, jako bezpłatny praktykant pod kierunkiem kustosza Zbiorów Graficznych, docenta Jerzego Kieszkowskiego

1921 – otrzymała płatne stanowisko siły pomocniczej

1921 XI 17 - uzyskała dyplom doktora filozofii

1922 – została asystentem
1923 – objęła gabinet rycin Biblioteki Jagiellońskiej

1924 – wyjechała na trzy miesiące do Włoch, gdzie pogłębiała swoją wiedzę na temat sztuki włoskiej oraz sztuki zdobniczej książek

1934 – przygotowała wystawę iluminowanych rękopisów włoskich 

1937 – zastępca kierownika nowo utworzonego Działu Zbiorów Specjalnych 

1939 IX 1 – wraz z mężem, na wyraźne polecenie rektora Uniwersytetu Tadeusza Lehra-Spławińskiego, opuściła Kraków i wyjechała do Lwowa

1939 IX 28 – 1940 IV 4 – przebywali w Łucku

1940 IV 4 – 1942 X 28 – przebywali w Kosowie
1942 X – Ameisenowie zdecydowali się na ucieczkę do Rumunii

1942 X 28 – 1944 III 24 – mieszkali w Czerniowcach, następnie wyjechali do Bukaresztu

1944 III 24 – 1945 X 3 - ukrywali się w żeńskim klasztorze

1945 X 3 – wyjechali do Polski

1945 X 24 – powrócili do Krakowa, podjęła pracę nad zbiorami graficznymi w Bibliotece Jagiellońskiej

1945 – proponowano Ameisenom przeniesienie się do Palestyny, ale nie chciała opuścić „swoich” zbiorów

1947-1949 – przebywała na stypendium w Londynie

1948 – została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi 

1948-1950 - kierownik Działu Zbiorów Specjalnych BJ

1951 I 1 - otrzymała stanowisko kustosza 
1955 IV 5 - otrzymała tytuł profesora UJ 

1958-1967 – kierownik Oddziału Graficznego i Kartograficznego 

1959 V 25 – została mianowana profesorem zwyczajnym UJ

1964 – odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski

1967 X 1 – przeszła na emeryturę 

1968 – została obrana członkiem korespondentem przez Międzynarodową Akademię Historii Nauki, do której nie dotarła wtedy jeszcze wiadomość o jej śmierci 

źródła:

Ignacy Zrębski, Zofia Ameisenowa 1897-1967, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 13/3, 1968 

Zdzisław Pietrzyk, Uczeni żydowskiego pochodzenia we współczesnych dziejach Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. W. K o z u b - C i e m b r o n i e w i c z, Kraków 2014: Zofia Ameisenowa (1897–1967)

Anna Olszewska, Zofia Ameisenowa (1897-1967), „Rocznik Historii Sztuki”, 36 2011

Lech Kalinowski, Zofia Ameisenowa 1897-1967, "Folia Historiae Artium”, 6/7 1971

Rocznik Krakowski XIX, 1923