Zofia Ameisenowa
(31 maja 1897 Nowy Sącz – 25 grudnia 1967 Kraków)
historyk sztuki, bibliotekarz
rodzina
z rodziny lekarskiej
córka Maurycego, lekarza, i Jadwigi (Jachet) z rodziny Schödmaków (Siodmaków)
1 sierpnia 1923 roku wyszła za mąż za dalekiego kuzyna, Aleksandra Ameisena, lekarza dermatologa, jednego z czołowych szachistów Krakowa w okresie międzywojennym, zamieszkali przy ulicy Karmelickiej
biogram
Po studiach na UJ u Jerzego Mycielskiego, Juliana Pagaczewskiego w zakresie historii sztuki oraz Piotra Bieńkowskiego w zakresie archeologii klasycznej oraz za granicą (Niemcy, Austria, Francja, Włochy), jako kustosz i wieloletni kierownik gabinetu rycin Biblioteki Jagiellońskiej, uporządkowała i skatalogowała zbiory. Wybitna znawczyni rękopisów iluminowanych i grafiki (zwłaszcza drzeworytów z XV – XVI w.), badaczka malarstwa miniaturowego różnych krajów Europy, a także iluminacji hebrajskich.
W czasie II wojny światowej do 1942 roku przebywała w getcie w Kosowie, potem zbiegła do Bukaresztu.
Po wojnie wróciła do pracy w Bibliotece Jagiellońskiej, zamieszkała przy ulicy Krupniczej.
Pochowana na Cmentarzu Żydowskim przy ulicy Miodowej.
wybrane prace:
1929 - Miniatury włoskie Biblioteki Jagiellońskiej. Trecento
1931 – napisała wstęp do Katalogu wystawy dawnych rycin ze zbiorów Polskiej Akademii Umiejętności
1933 - Les prinicipaux manuscrits a peintures de la Bibliotheque Jagellonienne de Cracovie
1933 - Bestiariusz w Biblii hebrajskiej z XII w.
1958 - Rękopisy i pierwodruki iluminowane Biblioteki Jagiellońskiej
1961 - Kodeks Baltazara Behema
1967 - Cztery polskie rękopisy iluminowane z lat 1524-1528 w zbiorach obcych
kalendarium
1903-1907 – uczęszczała do czteroklasowej szkoły ludowej w Nowym Sączu
1907-1914 – pobierała nauki w I Prywatnym Gimnazjum Żeńskim w Nowym Sączu
1915 – do ostatniej klasy gimnazjalnej uczęszczała do Gimnazjum im. Emilii Plater w Krakowie
1915 VII 15 – otrzymała świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem
1915-1920 - studiowała historię sztuki i archeologię klasyczną na UJ
1920 IV 7 – złożyła podanie o dopuszczenie jej do przewodu doktorskiego na podstawie rozprawy Średniowieczne malowidła ścienne w krużgankach OO. Augustianów i OO. Franciszkanów w Krakowie
1920 XII 1 – rozpoczęła pracę w Bibliotece Jagiellońskiej, jako bezpłatny praktykant pod kierunkiem kustosza Zbiorów Graficznych, docenta Jerzego Kieszkowskiego
1921 – otrzymała płatne stanowisko siły pomocniczej
1921 XI 17 - uzyskała dyplom doktora filozofii
1922 – została asystentem
1923 – objęła gabinet rycin Biblioteki Jagiellońskiej
1924 – wyjechała na trzy miesiące do Włoch, gdzie pogłębiała swoją wiedzę na temat sztuki włoskiej oraz sztuki zdobniczej książek
1934 – przygotowała wystawę iluminowanych rękopisów włoskich
1939 IX 1 – wraz z mężem, na wyraźne polecenie rektora Uniwersytetu Tadeusza Lehra-Spławińskiego, opuściła Kraków i wyjechała do Lwowa
1939 IX 28 – 1940 IV 4 – przebywali w Łucku
1940 IV 4 – 1942 X 28 – przebywali w Kosowie
1942 X – Ameisenowie zdecydowali się na ucieczkę do Rumunii
1942 X 28 – 1944 III 24 – mieszkali w Czerniowcach, następnie wyjechali do Bukaresztu
1944 III 24 – 1945 X 3 - ukrywali się w żeńskim klasztorze
1945 X 3 – wyjechali do Polski
1945 X 24 – powrócili do Krakowa, podjęła pracę nad zbiorami graficznymi w Bibliotece Jagiellońskiej
1945 – proponowano Ameisenom przeniesienie się do Palestyny, ale nie chciała opuścić „swoich” zbiorów
1947-1949 – przebywała na stypendium w Londynie
1948 – została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi
1951 I 1 - otrzymała stanowisko kustosza, została kierownikiem Działu Zbiorów Specjalnych BJ
1955 IV 5 - otrzymała tytuł profesora UJ
1959 V 25 – została mianowana profesorem zwyczajnym UJ
1964 – odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
1967 X 1 – przeszła na emeryturę
źródła:
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000
Zdzisław Pietrzyk, Uczeni żydowskiego pochodzenia we współczesnych dziejach Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. W. K o z u b - C i e m b r o n i e w i c z, Kraków 2014: Zofia Ameisenowa (1897–1967)
Anna Olszewska, Zofia Ameisenowa (1897-1967), „Rocznik Historii Sztuki”, 36 2011
Lech Kalinowski, Zofia Ameisenowa 1897-1967, "Folia Historiae Artium”, 6/7 1971
Rocznik Krakowski XIX, 1923