Antoni Franciszek Mieczysław Madeyski

(16 października 1862 Pośnia Sielska, Wołyń – 1 lutego 1939 Rzym)

rzeźbiarz, medalier, malarz

rodzina

syn Bronisława Jana Madeyskiego herbu Poraj i Lubomiry Bajkowskiej herbu Lubicz

biogram

           Dzieciństwo spędził w Żytomierzu, gdzie uczęszczał do gimnazjum. Po przedwczesnej śmierci rodziców przeniósł się do Jelizawietgrada, gdzie ukończył Korpus Kadetów. Wobec braku zgody opiekuna na studia w Akademii Sztuk Pięknych, samodzielnie przygotowywał się do studiów w Wyższej Szkole Technicznej w Monachium. Po śmierci opiekuna spełnił swoje marzenie by studiować sztukę. Uczył się u najlepszych rzeźbiarzy i malarzy. W krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych między innymi u Izydora Jabłońskiego, Władysława Łuszczkiewicza i Walerego Gadomskiego, naukę kontynuował w akademii sztuk pięknych w Wiedniu u Hermana Hellmera, Carla Kundmanna i Caspara Clemensa Zumbuscha oraz w Petersburgu, gdzie uczestniczył w dorocznych wystawach akademickich. Opuściwszy Petersburg podróżował po Europie, między innymi po Polsce, Francji, Niemczech i Włoszech. Zamieszkał na stałe w Rzymie, aktywnie uczestniczył w życiu polskiego środowiska artystycznego (jego pracownia przy via Flaminia 36 była miejscem spotkań polskich artystów i emigrantów).

           Tworzył głownie portrety w popiersiach i medalionach, pomniki nagrobne, rzadziej statyczne i syntetyczne kompozycje rodzajowe o silnej skłonności do realizmu, inspirowane często antykiem i renesansem włoskim, a także malował i projektował. Gdy Mennica Państwowa w Warszawie ogłosiła konkurs na projekt nowych monet, stworzył symboliczny wizerunek Polonii – profil głowy kobiety w chuście z wieńcem, usytuowany na tle promieniście ułożonych kłosów. Inspiracją wizerunku Polonii były rysy twarzy Janiny Morsztyn, żony polskiego pisarza Ludwika Hieronima Morstina, ówczesnego attaché wojskowego w Rzymie.

            W Krakowie znajdują się między innymi popiersie Jana Matejki w niszy na elewacji wschodniej Pałacu Sztuki, nagrobki królowej Jadwigi (fundacji Karola Lanckorońskiego) oraz Władysława III Warneńczyka (fundacji Jana Puzyny i kapituły krakowskiej) w Katedrze na Wawelu, płaskorzeźba z popiersiem Stefana Batorego (ofiarowana przez artystę na Wawel) oraz pomniki nagrobne K. Baykowskiego na Cmentarzu Rakowickim i M. Drużbackiego w kościele Św. Piotra i Pawła.

W uznaniu zasług dla Krakowa odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Franciszka Józefa. Duża kolekcja jego prac znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Zmarł w Rzymie na atak serca, został pochowany na rzymskim cmentarzu Campo Verano we wspólnym grobowcu z rzeźbiarzem Wiktorem Brodzkim i malarzem Aleksandrem Gierymskim.

wybrane prace:

1885 – Sabała (popiersie w terakocie)

1898 – Ból, Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, Warszawa

1899 – Stefan Batory (plakieta reliefowa) kolekcja prywatna

1900 – Popiersie Stanisława Kierbedzia, Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, Warszawa

1901 – Śpiący pies, Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, Kraków

1902 – Nagrobek królowej Jadwigi, katedra wawelska

1903 – 1906 – Nagrobek króla Władysława III, katedra wawelska

1905 – Pomnik nagrobny księcia Władysława Sanguszki, Stary Cmentarz w Tarnowie

1906 - Pomnik nagrobny K. Baykowskiego, Cmentarz Rakowicki, Kraków

1906 – Popiersie Jana III Sobieskiego, Bazylika pw. św. Antoniego w Padwie

1907 – Portret mężczyzny (płaskorzeźba) Łazienki Królewskie w Warszawie

1908 – Aleksander Barzeński (Wiolonczelista), Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, Warszawa

1909 – 1910 – Pomnik nagrobny księcia Eustachego Sanguszki, katedra tarnowska

1912 – Epitafium księcia Zdzisława Czartoryskiego, kościół pw. św. Elżbiety, Jutrosin

1912 – Fryderyk Chopin (płaskorzeźba), Łazienki Królewskie w Warszawie

1912 – Pomnik Maurycego Drużbackiego, kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, Kraków

1913-1914 – Popiersie Romana Damiana Sanguszki, ratusz w Tarnowie

1922 – Maria Grąbczewska (medalion), kolekcja prywatna

1924 – Pomnik nagrobny księcia Romana Sanguszki, Stary Cmentarz w Tarnowie

1931 – Władysław Umiastowski (płaskorzeźba), Łazienki Królewskie w Warszawie

1936 – Epitafium Stefana Przezdzieckiego, kościół pw. św. Stanisława Biskupa, Rzym

1936 – Epitafium Kazimierza Skimunta, kościół pw. św. Stanisława Biskupa, Rzym

Epitafium Jana Albina Goetza II, kościół pw. Trójcy Świętej, Okocim

Epitafium księcia Władysława Czartoryskiego, katedra wawelska

kalendarium

1882 - 1886 - studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych

1886 – 1890 – studiował w akademii sztuk pięknych w Wiedniu

1893 – 1898 – studiował w Petersburgu

1898 - zamieszkał na stałe w Rzymie

1899 – zorganizował czytelnię polską w Antico Caffe Greco przy via Condotti

1902 – współorganizował pośmiertną wystawę obrazów Aleksandra Gierymskiego w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych

1908 - w uznaniu zasług dla Krakowa uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Franciszka Józefa

1923 V 2 – został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski

1925 – otrzymał drugą nagrodę w konkursie rozpisanym przez Państwową Mennicę w Warszawie

1935 - Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych zorganizowało wystawę jubileuszową jego prac

1936 – znalazł się we władzach Koła Artystów Polskich „Kapitol”

źródła:

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000

Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, Warszawa 1993