Jan Wiktor Kiepura
(16 V 1902 Sosnowiec – 15 III 1966 Harrison koło Nowego Jorku)
śpiewak (tenor) i aktor
rodzina
syn Franciszka, piekarza, i Miriam (Marii) z Neumanów
poślubił Martę Eggerth
synowie:
1944 – Jan Tadeusz
1950 – Marian Wiktor, kompozytor i pianista
biogram
Po ukończeniu gimnazjum w Sosnowcu wyjechał na studia prawnicze do Warszawy. Równocześnie w tajemnicy przed ojcem uczył się śpiewu u Wacława Brzezińskiego i u tenora Tadeusza Leliwy. Debiutował w sali kina Sfinks w Sosnowcu, na scenie operowej wystąpił po raz pierwszy w partii Górala w "Halce" w Operze Warszawskiej.
Wyjechał do Wiednia, gdzie otrzymał angaż do Theater an der Wien (wystąpił jako Alfred w "Zemście nietoperza" Straussa), następnie debiutował u boku M. Jeritzy w "Tosce" G. Pucciniego na scenie wiedeńskiej Staatsoper. Zdobył światowy rozgłos, występował w mediolańskiej La Scali, londyńskiej Covent Garden, w nowojorskiej Metropolitan Opera, śpiewając na tej scenie kolejno partie Rudolfa w "Cyganerii" G. Pucciniego, Don Josego w "Carmen" G. Bizeta oraz Księcia Mantui w "Rigoletcie" G. Verdiego. W repertuarze miał też partie operetkowe, pieśni i piosenki.
Wraz z żoną, węgierską śpiewaczką M. Eggerth, występował na Broadwayu w "Wesołej wdówce" F. Lehára (objeżdżając następnie z tym przedstawieniem cały świat) oraz w wielu filmach muzycznych. Na ekranie debiutował w filmie "Neapol, śpiewające miasto", (reżyser C. Gallone) zrealizowanym w trzech wersjach językowych – niemieckiej, francuskiej i angielskiej.
Przyjął obywatelstwo amerykańskie, jednak i przed i po wojnie przyjeżdżał z koncertami do Polski. Bardzo często dochód z koncertów przeznaczał na cele dobroczynne (pomoc dla studentów, powodzian, bezrobotnych), na budowę krakowskiego Muzeum Narodowego. Za pieniądze zarobione na scenach świata w okresie międzywojennym, wybudował w Krynicy-Zdroju willę "Patria".
Jego prochy sprowadzono do kraju i pochowano na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Parokrotnie występował w Krakowie, sam lub z Martą Eggerth (koncertował na Wawelu i po wojnie w hali "Wisły").
W Krakowie nadano jego imię ulicy w dzielnicy Prokocim - Bieżanów, dobiegającej do ulicy księdza prałata Mariana Łączka.
kalendarium
1916 - 1921 - uczył się w sosnowieckim Gimnazjum im. St. Staszica
1919 V - wstępuje ochotniczo do I Pułku Strzelców Bytomskich
1919 VIII - wraz z młodszym bratem Władysławem bierze udział w I Powstaniu Śląskim
1920 - z ojcem i bratem wstępują ochotniczo do wojska i biorą udział w wojnie polsko-rosyjskiej
1921 - otrzymał świadectwo maturalne w Gimnazjum Państwowym im. Stanisława Staszica w Sosnowcu
1921 X 21 - zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego
1922 - zaczął brać pierwsze lekcje śpiewu u profesora Wacława Brzezińskiego
1923 - odbył się pierwszy koncert w sali kina "Sfinks" w Sosnowcu
1924 II - został przez Emila Młynarskiego przyjęty jako adept do Opery Warszawskiej, gdzie wystąpił w roli górala w "Halce" S. Moniuszki
1925 I 15 - debiutował w tytułowej roli w operze "Faust" Gounoda we Lwowie
1925 II 11 - pierwszy solistyczny występ w Operze Warszawskiej, w której nieco później otrzymuje stały angaż, śpiewając tu do końca sezonu 1925/26
1925 V 5 - pierwszy występ przed mikrofonem radiowym warszawskiej stacji PTR /dzisiejsze Polskie Radio/
1926 VII - wyjechał do Wiednia
1926 IX 22 - debiutuje w Staatsoper w Wiedniu, jako Cavaradossi w "Tosce", obok Marii Jeritzy w roli tytułowej
1926 X - XII - występuje w Wiedniu, Berlinie, Brnie, Pradze i Budapeszcie
1927 II - wystąpił w Rogal Albert Hall w Londynie
1927 III - zakupił plac pod budowę hotelu "Patria" w Krynicy
1930 III 25 - pierwsze zdjęcia w Neapolu do jego pierwszego filmi "Neapol, śpiewające miasto" w reżyserii Garmine Gallone
1933 - podczas zabawy sylwestrowej zostaje otwarta "Patria"
1934 - w Berlinie, podczas realizacji filmu "Dla Ciebie śpiewam" poznaje Martę Eggerth
1935 - debiut w amerykańskim filmie "Pieśń nocy"
1936 X 31 - w Katowicach poślubia Martę Eggerth
1936 - koncertował na rzecz budowy Muzeum Narodowego w Krakowie
1937 II 12 – występował wraz M. Eggerh w Starym Teatrze
1937 X - występ z Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia pod dyr. Grzegorza Fitelberga, na Światowej Wystawie w Paryżu. Po odśpiewaniu na bis "Umarł Maciek, umarł" prezydent Francji Albert Lebrun wstał w loży honorowej, a Gwardia Narodowa zaprezentowała broń
1938 I - debiut w nowojorskiej Metropolita Opera partią Rudolfa w "Cyganerii" Pucciniego
1939 - ostatnie miesiące przed wybuchem wojny - liczne występy podczas, których zbiera pieniądze na Fundusz Obrony Narodowej
1939 IX - zastaje małżeństwo Kiepurów Kiepurów Paryżu. Jan wstępuje do tworzących się we Francji wojsk polskich
1940 - Kiepurowie przenoszą się do Nowego Jorku
1942 - po występach w USA i Kanadzie, Jan Kiepura przekazuje 100 tysięcy dolarów na Fundusz Pomocy Polsce
1944 - Kiepurowie wystawiają na Broadwayu "Wesołą wdówkę" Lehara, gdzie nie tylko są producentami, ale grają także główne role. Przez okres 2 lat zagrali tę operetkę ponad 800 razy
1958 IX 7 - po raz pierwszy po wojnie przylatuje do Polski i koncertuje w całym kraju