Kazimierz Bartoszewicz
(19 listopada 1852 Warszawa – 20 stycznia 1930 Kraków)
historyk, publicysta, satyryk, księgarz, redaktor
rodzina
syn Juliana (1821-1870), historyka, i Kazimiery z Zapałowskich
rodzeństwo: Władysław (1855–1855); Stanisław Jan; Zofia Teresa; Teresa, mąż Czesław Julian Kalinowski
poślubił 25 V 1878 w Krakowie Amalię Gebhardt
dzieci: Kazimierz Władysław (1886–1919), publicysta
Kazimierz Bartoszewicz 1852-1930
malował Witold Pruszkowski
biogram
W Warszawie ukończył gimnazjum, studiował początkowo na Wydziale Prawnym, a potem Filozoficznym na UJ. Związał się na stałe z Krakowem, w latach 90. i na początku lat 80. dzierżawił księgarnię Franciszka Ksawerego Pobudkiewicza, następnie został właścicielem księgarni wydawniczej przejętej po A. Dygasińskim. Założył przy niej salon sztuki oraz dział antykwarski.
Zgromadzone zasoby materialne pozwoliły mu na swobodną działalność publicystyczną, społeczną i polityczną. Zajął się dziennikarstwem, opublikował około tysiąca notatek i felietonów w pismach galicyjskich i warszawskich, między innymi w „Nowej Reformie”, „Głosie Narodu”, „Kurierze Krakowskim” i „Kurierze Polskim”.
W swoich felietonach i kronikach tygodniowych często pisał o sprawach Zakopanego i tatrzańskich w czasopismach „Kraj” (pod pseudonimem „Średnik”) i „Słowo Polskie”. Pisał między innymi o sprzedaży dóbr zakopiańskich i o sporze granicznym o Morskie Oko. Autor licznych rozpraw literackich i szkiców z historii literatury polskiej (o Józefie Łukaszewiczu, Antonim Czajkowskim, Janie Kochanowskim).
Największym powodzeniem cieszyły się jego „Kroniki” przez długie lata drukowane w krakowskich pismach.
Prowadząc księgarnię nakładową wydał zbiory najwybitniejszych polskich poetów (był wydawcą J. Kochanowskiego, I. Krasickiego, J. Słowackiego oraz antologii humoru i satyry Perły humoru polskiego i Ksiąg humoru polskiego. Był wydawcą i redaktorem wielu pism krakowskich, między innymi „Diabła”, „Harapa”, „Ananasa”, „Szkiców Społecznych i Literackich”, „Kuriera”, „Przeglądu Literackiego i Artystycznego”. Związany z obozem demokratów galicyjskich walczył satyrą ze „stańczykami” i socjalistami. Był długoletnim członkiem Rady m. Krakowa.
Bibliotekę po ojcu Julianie i swoje zbiory (obrazy, autografy, pisma) zapisał w spadku Miejskiej Bibliotece Publicznej w Łodzi dając początek Muzeum Miejskiemu Historii i Sztuki im. J. i K. Bartoszewiczów.
wybrane publikacje:
1882 - Małpa-człowiek, nieznana satyra z początku XVIII wieku
1882-1883 - wydał t. 1 - 4 Dzieł J. Kochanowskiego
1883 - Życie Jana Kochanowskiego
1884-1892 - t. 1 - 3 Perły humoru polskiego
1885 - Zapiski Tymoteusza Lipińskiego
1889 - Polityka galicyjska
1891 - 2 tomy Księga pamiątkowa Konstytucji 3 maja
1893 - X. Paweł Rzewuski, biskup sufragan warszawski
1895-1896 - 2 tomy Rok 1863. Historya na usługach ludzi i stronnictw
1901 - Bartosza Paprockiego; Dziesięcioro przykazania mężowo (razem z Kwestionariuszem małżeńskim)
1893 - Lenartowicziana
1896 - Listy rosyjskie
1899 - Trzy dni w Zakopanem. Z notat emeryta
1902 - Rzeczpospolita babińska
1902 - Michał Bałucki
1906 - Konstytucya 3 maja
1909 - Dzieje insurekcyi Kościuszkowskiej
1913 - Wojna żydowska w r. 1859
1914 - Odrodzenie Polski za Stanisława Augusta
1914 - Muza margrabiego (Egerya Wielopolskiego)
1914 - Przyjaciel księcia Józefa
1914 - Tadeusz Ogiński, wojewoda trocki i Jego pamiętnik
1916 - Utworzenie Królestwa Kongresowego
1928 - Radziwiłłowie
kalendarium
1867 - debiutował na łamach „Zorzy” i „Kuriera Świątecznego”
1875-1876 - redaktor „Szkiców Społecznych i Literackich"
1875-1878 - był redaktorem „Diabła”
1876 I 7 - ukazał się pierwszy numer czasopisma satyrycznego "Harap" redagowanego przez niego
do 1877 – studiował prawo i filozofię na UJ
1877-1892 - właściciel księgarni wydawniczej
1822 – zaczął prowadzić księgarnię pod własnym nazwiskiem
1882-1885 - redagował "Przegląd Literacki i Artystyczny"
1885-1892 - redagował "Ananasa"
1888-889 – pod pseudonimem Średnik pisał felietony w czasopiśmie „Kraj”
1888-1889 - redagował "Kurier Krakowski"
1896-1899 - redagował "Przegląd Literacki"
1902–1903 – pisał felietony w „Słowie Polskim”
1903–1906 – jako felietonista „Gońca” pracował w Warszawie
źródła:
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 01.01.2018
Wielka ilustrowana encyklopedia Gutenberga (1928-1934)
Ilustrowana encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego
Przecław Smolik, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 326–327. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989
Henryk Markiewicz: Pozytywizm. Wyd. VII. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 448, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej
Archiwum rodziny Bartoszewiczów - Archiwum Państwowe w Łodzi (lodz.ap.gov.pl)
Jacek Olczyk, Życie literackie w Krakowie, Kraków 2016