Ludwik Tadeusz Bystrzonowski
Arsl an Pasa
(24 VIII 1797 Kraków – 27 VIII 1878 Paryż)
generał, działacz polityczny na emigracji
rodzina
herbu Stary Koń, syn Kazimierza, posła na Sejm Czteroletni, i Anny z Rusockich
biogram
Studiował chemię i biologię na UJ, następnie osiadł na wsi zajmując się działalnością gospodarczą. Na wieść o wybuchu powstania listopadowego wystawił własnym kosztem szwadron, który wszedł w skład 1. Pułku Jazdy Krakowskiej, należał do eskorty wodza naczelnego J. Skrzyneckiego. Szybko awansował do stopnia majora, za bitwę pod Ostrołęką otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. Po ustąpieniu Skrzyneckiego ze swym oddziałem połączonym z pułkiem krakusów walczył w obronie Warszawy, był uczestnikiem bitwy pod Nową Wsią.
Po upadku powstania listopadowego wyemigrował do Francji, został bliskim współpracownikiem księcia Adama Czartoryskiego, jako działacz Hotelu Lambert, był jego agentem na Bliskim Wschodzie. Wraz z generałem Dembińskim odbył podróż do Egiptu, w trakcie której kupił drewniany sarkofag kapłana Pa-szen-tszai (Pa-meri wraz z mumią, około 920 p.n.e.), którą później jego matka podarował UJ. Jest to prawdopodobnie najstarszy zabytek tego typu w zbiorach polskich, od 1867 eksponowany w Gabinecie Archeologii UJ, obecnie w zbiorach Instytutu Archeologii UJ.
Brał udział w rewolucji węgierskiej, już jako generał walczył na Bałkanach.
Z inicjatywy Michała Czajkowskiego (Sadyka – Paszy) wstąpił do armii tureckiej w stopniu generała jako Arsłan (Lew) Pasza. Po pokoju paryskim został w Paryżu dyplomatą w służbie tureckiej.
Był kawalerem belgijskiego orderu Leopolda, kawalerem medalu za bitwę pod Kars, kawalerem otomańskiego orderu Medżidżie, kawalerem węgierskiego orderu wojskowego, kawalerem włoskiego orderu św. Maurycego.
Ogłosił drukiem wiele rozpraw z dziedziny polityczno – wojskowej.
Pochowany na cmentarzu w Montmorency w Paryżu.
wybrane publikacje:
1842 - Notice sur le résau stratégique de la Pologne
1845 - Rewolucya w Serbii, Paryż
1846 - O Algieryi, a głównie o wypadkach zaszłych w tym kraju od zajęcia Onego przez Francuzów, 2 tomy, Lipsk
1863 - Myszli przydatne do powstania w Polszcze, Paryż
1863 - Pomocnik dla oficerów piechoty, Turyn
kalendarium
1830 – 1831 – uczestniczył w powstaniu listopadowym
1833 – wraz z generałem Dembińskim odbył podróż do Egiptu
1834 – był w Syrii, Turcji i Grecji
1835 II – związał się z obozem księcia Adama Czartoryskiego
1837 XI – należał do elektorów, którzy okrzyknęli ks. Adama „królem de facto”
1839 – został redaktorem „Kraju i Emigracji” oraz wszedł w skład redakcji „Trzeciego Maja”
1840 – wziął udział w wyprawie do Algieru przeciwko Abd-El-Kaderowi, chcąc nauczyć się tam walki podjazdowej
1843 – został naczelnikiem wydziału pism Towarzystwa Monarchicznego Trzeciego Maja
1848 VI - wziął udział po stronie wojsk rządowych w walkach paryskich przeciwko robotnikom
1848 IX – jako wspólny agent księcia Adama, rządu francuskiego i Królestwa Sardynii udał się z misją dyplomatyczną na Bałkany, gdzie próbował skłonić Serbów i Węgrów do wspólnego wystąpienia przeciwko Austrii
1848 – 1849 – uczestniczył w rewolucji węgierskiej
1853 – wstąpił do armii tureckiej
1857 – 1872 – pełnił funkcję tureckiego attache wojskowego w Paryżu