Leon Jan Wyczółkowski
(11 IV 1852 Huta Miastkowa, powiat garwoliński – 27 XII 1936 Warszawa)
malarz i grafik
rodzina
syn Mateusza, z tzw. szlachty chodaczkowej, zajmował się handlem wyrobami szklanymi, dzierżawieniem folwarków, i Antoniny Falińskiej
brat Antoniego i Anny (1858 – 1865)
w 1916 w krakowskim kościele św. Floriana poślubił Franciszkę Panek
biogram
Uczęszczał do szkoły ludowej w Kamionce oraz do gimnazjum w Siedlcach, potem w Warszawie. Kształcił się w warszawskiej Szkole Rysunku i Malarstwa u Antoniego Kamińskiego, Rafała Hadziewicza i Wojciecha Gersona, kontynuował studia w Monachium u Aleksandra Wagnera oraz w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u J. Matejki. Mieszkał w domu Matejki, przy ulicy Floriańskiej razem z Kazimierzem Pochwalskim. Mieszkał także przy ul. Starowiślnej 10, gdzie pojedynkował się na szable z Józefem Mehofferem. Zaprzyjaźnił się z Jackiem Malczewskim, który też był wtedy uczniem Matejki. Podróżował do Paryża, Hiszpanii, Włoch, Holandii i Anglii. Został profesorem SSP (od 1900 ASP) w Krakowie, pełnił też funkcję rektora. Przekazał Muzeum Wielkopolskiemu w Poznaniu kolekcję dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego (179 pozycji inwentarzowych), za ofiarowane zbiory otrzymał rekompensatę finansową, za którą zakupił dworek w Gościeradzu koło Bydgoszczy, opuścił Kraków i zamieszkał w Poznaniu i Gościeradzu. Został prof. grafiki ASP w Warszawie.
Jest jednym z najwybitniejszych artystów polskich przełomu XIX i XX wieku. Początkowo, pod wpływem Matejki, malował sceny historyczne, później portrety i sceny buduarowo-salonowe, następnie (w czasie pobytu na Ukrainie) tworzył impresjonistyczne sceny plenerowe,
przedstawiające prace polowe i połowy ryb i raków, uległ na krótko wpływowi symbolizmu, po czym zwrócił się w kierunku swoistego koloryzmu; posługując się techniką olejną, pastelami i tuszem, malował Wawel, zabytki Katedry Wawelskiej i skarbca katedralnego, pejzaże tatrzańskie, kwiaty, głównie zaś portrety. Zajmował się również grafiką, uprawiał głównie litografię, niekiedy barwną, oraz techniki trawione. Tworzył cykle ujmowane w teki, z różnych regionów Polski.
Był członkiem wielu towarzystw i organizacji, laureatem wielu nagród artystycznych, między innymi odznaczony został Krzyżem Wielkim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta.
Jego spuściznę (425 prac, szkicowniki, pamiątki osobiste oraz wyposażenie pracowni) wdowa po nim, zgodnie z wolą artysty, przekazała Muzeum Miejskiemu w Bydgoszczy, noszącemu odtąd jego imię, ponadto większe kolekcje posiadają Muzea Narodowe w Krakowie, Warszawie i Poznaniu. Jego imieniem nazwano jedną z ulic w VII dzielnicy Zwierzyniec, dobiegającą do ul. B. Prusa.
wybrane prace:
1879 – Kobieta z woalem
1882 – Chrystus Pan w grobie – obraz namalowany dla kościoła św. Trójcy w Łysobykach (dzisiejsze Jeziorzany)
1891 - Rybacy
1892 - Orka na Ukrainie
1893 - Kopanie buraków
1895 - Gra w krokieta
1896 – Krucyfiks królowej Jadwigi
1897 – Sarkofagi wzorowane na nagrobkach Katedry Wawelskiej
1897 - Portret profesora Rydygiera z uczniami
1898 - Portret własny
1898 - Portret Konstantego Łaszczki
1904 – Czarny Staw nad Morskim Okiem
1911 – 1912 - 2 Teki wawelskie
1915 - Kraków
1926 - Teka Mariacka
kalendarium
1863 – był uczniem gimnazjum w Siedlcach
1869 – 1874 - kształcił się w warszawskiej Szkole Rysunkowej
1873 – przez zieloną granicę wyprawił się na pięć dni do Wiednia, na Wystawę Powszechną
1875 – 1877 - studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium
1877 – 1879 - studiował w krakowskiej SSP
1877 – otrzymał po dziadku niewielki spadek w gotówce
1878 – wraz z Antonim Piotrowskim wybrał się do Paryża, zwiedził Wystawę Powszechną, oglądał zbiory muzealne
1879 – 1880 – przebywał we Lwowie, gdzie zaprzyjaźnił się z Adamem Chmielowskim
1881 – 1883 – prowadził w Warszawie prywatną szkołę malarstwa
1883 – 1893 – przebywał na Ukrainie i Podolu
1891 – 1893 – był członkiem Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie
1895 – na propozycję Fałata, nowego dyrektora SSP w Krakowie, objął w niej stanowisko wykładowcy
1897 – należał do członków założycieli Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”
1904 – pierwszy raz wyjechał w Tatry, jeździł tu wielokrotnie w ciągu dziesięciu kolejnych lat
1909 – 1910 – pełnił funkcje rektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie
1911 – ustąpił ze stanowiska profesora ASP
1914 – wybuch wojny zastał artystę w majątku Malinowszczyzna koło Mińska
1915 – wrócił do Krakowa
1921 – przekazał zbiory Muzeum Wielkopolskiemu w Poznaniu
1932 VI 26 - VII 27 - w Pałacu Sztuki w Krakowie odbyła się wystawa jego prac
1934 – 1936 – prowadził katedrę grafiki w ASP w Warszawie
1934 – odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski
1937 IV 8 – wdowa – Franciszka Wyczółkowska, przekazała Miastu Bydgoszczy zbiór prac artysty