Łuczanowice
Nazwa Łuczanowice, dawniej Luczianowicze, Luczyanowicze, Lucyanowice, Łucjanowice, jest nazwą patrymonialną, pochodzącą od nazwy osobowej Łucyjan, Łuczyjan (Lucjan).
Wieś była położona w widłach dwóch dawnych gościńców z Krakowa do Proszowic i do Nowego Brzeska; 13,5 km na północny - wschód od centrum Krakowa. Graniczyła od północnego - zachodu z Prusami, od północy z Dojazdowem, od południowego - zachodu z Luboczą, od południowego - wschodu z Wadowem, od północnego - wschodu z Krzysztoforzycami. Zabudowa wsi miała charakter zwarty, typu nawsiowo - rynkowego. Najstarsze zabudowania skupione było wokół placu, który znajdował się w rejonie skrzyżowania dzisiejszych ulic Godebskiego, Kosów, Bystronia.
Od średniowiecza Łuczanowice przynależały do parafii pod wezwaniem św. Grzegorza w Ruszczy.
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1381 jako Luczyanowicz, wieś stanowiła wówczas własność rycerską Piotra z Łuczanowic herbu Ostoja. Następnie wieś należała do jego syna Jana z Łuczanowic, sędziego grodzkiego krakowskiego.
W połowie XV wieku wieś była w posiadaniu Piotra z Łuczanowic (zm. około 1468) pisarza krakowskiego, prokuratora generalnego krakowskiego, następnie burgrabiego krakowskiego. Przed 1454 wieś nabył Krzesław z Kurozwęk (zm. około 1459), starosta generalny wielkopolski, następnie kasztelan lubelski, przedstawiciel bardzo wpływowej małopolskiej rodziny Kurozwęckich. W 1473 wieś była w posiadaniu jego syna Mikołaja z Kurozwęk (zm. 1507) kasztelana sieradzkiego, wojewody lubelskiego. Następnie majątek odziedziczył Adam Kurozwęcki (zm. po 1511) starosta brzeźnicki. Przez krótki czas wieś była w posiadaniu lekarza królewskiego Jana Franciszka de Media Barba Patavino. Następnie wieś należała do Anny Kurozwęckiej (zm. po1552), która wyszła za mąż za Hieronima Łaskiego herbu Korab (1496 - 1541), dworzanina królewskiego, zdolnego dyplomatę, zwanego polskim Ulissesem, wojewodę sieradzkiego, późniejszego wojewodę siedmiogrodzkiego, żupana spiskiego, bana Chorwacji. W tym czasie z rejonu Łuczanowic dostarczano drewno na wypał węgla drzewnego na potrzeby huty miedzi w Mogile. Zabudowania folwarczne znajdowały się w rejonie dzisiejszej ul. Kosów.
W 1547 prawa do wsi nabył Maciej Żeleński z Żelenki herbu Ciołek (zm.1560), kanonik poznański, krakowski, mąż zaufania biskupa Samuela Maciejowskiego. W 1557 wieś przeszła na własność Bartłomieja z Żelanki Żeleńskiego (zm. 1580), brata Macieja, który będąc kanonikiem poznańskim, porzucił stan duchowny, ożenił się z przedstawicielką możnowładczej rodziny wielkopolskiej Elżbietą Ostroróg (zm. 1596), córką Jakuba, starosty generalnego wielkopolskiego, protektora braci Czeskich. Bartłomiej Żeleński pełnił urząd podkomorzego sandomierskiego, następnie starosty stężyckiego. Przedstawiciele rodziny Żeleńskich, przyjęli wyznanie kalwińskie i gorliwie propagowali nową konfesję, należeli do sympatyków arian polskich. W 1591 odbyło się w Łuczanowicach pierwsze nabożeństwa kalwińskie. W 1593 został wybudowany grobowiec rodziny Żeleńskich w Łuczanowicach. W 1626 Stanisław Żeleński rozpoczął budowę w Łuczanowicach murowanej kaplicy - zboru, która została zniszczona. W rejestrze poborowym województwa krakowskiego z 1629 odnotowano, że wieś stanowiła własność Stanisława Żeleńskiego(zm. 1646), który należał do czołowych przywódców kalwinów krakowskich.
W 1636 zbór został uroczyście otwarty, odbył się w nim zjazd przedstawicieli krakowskiej ausgburskiej konfesji i deputowanych krakowskiego zboru kalwińskiego, podczas którego zawarto unię. W połowie XVII wieku wieś była w posiadaniu Marcjana Żeleńskiego (zm.1677), burgrabiego krakowskiego. W 1680 wieś stanowiła własność burgrabiego krakowskiego Stanisława Żeleńskiego, syna Marcjana. W 1687 na mocy wyroku trybunalskiego zbór zamknięto, a gmina kalwińska w Łuczanowicach została rozwiązana. Kolejnym właścicielem wsi był Władysław Bartłomiej Żeleński (1666 – około 1730), który w 1685 obciążył wieś Łuczanowice zapisem 2 000 zł dla Akademii Krakowskiej. W XVIII wieku właścicielami wsi byli Marcjan Andrzej Żeleński (1695 - 1751) generał wojsk koronnych, następnie jego syn Marcjan Stanisław Żeleński (1735 - 1823) pułkownik, asesor sądów zadwornych. W 1789 wieś należała do Marcina Żeleńskiego pułkownika wojsk koronnych. Łuczanowice liczyły 111 mieszkańców, 17 domów, znajdował się tu dwór oraz browar. W 1823 wieś odziedziczyła po ojcu Anna Helena z Żeleńskich Wielowieyska, wdowa po Andrzeju Wielowieyskim, który był pułkownikiem wojsk polskich i zginął podczas obrony Pragi podczas powstania kościuszkowskiego. W 1. połowie XIX wieku wieś posiadali Władysław i Antoni Wielowieyscy, później Różyccy. W 1858 wieś nabył hrabia Leon Rzewuski herbu Krzywda (1808 - 1869) oficer powstania listopadowego, publicysta, rzecznik reform włościańskich. W spadku po Leonie Rzewuskim majątek odziedziczyła włoska rodzina arystokratyczna. W 1870 liczyła 204 mieszkańców. Posiadłość dworska należała do Honorata Caetani hr. Teano i Hersylii hr. Loratelli, liczyła 399 morgów ziemi. Gromada zaś posiadała 81 morgów.
W 1888 obszar dworski nabyli hrabiowie Mycielscy: Stanisław (1864 - 1933) i Władysław (1861 - 1939). Władysław Mycielski wkrótce spłacił brata i stał się jedynym właścicielem posiadłości w Łuczanowicach. Był jednym z pierwszych automobilistów w Galicji, należał do pionierów motoryzacji w Krakowie, wchodził w skład Rady Powiatowej w Krakowie. Założył dużą mleczarnię w Łuczanowicach, której kilkanaście sklepów i barów mlecznych działało na terenie Krakowa i przedmieść. Na początku XX wieku dwór Mycielskich stał się ośrodkiem życia towarzyskiego; gościli tu między innymi wybitni historycy sztuki Jerzy Mycielski, Marian Sokołowski; konserwator zabytków Stanisław Tomkowicz; austriacki minister skarbu Wacław Zaleski; prezes Koła Polskiego w Wiedniu Jan Goetz - Okocimski; powieściopisarz, dramaturg Ludwik Hieronim Morstin; dramaturg, poeta Karol Hubert Rostworowski; wybitni malarze Leon Wyczółkowski oraz Wojciech Kossak.
W 1931 wieś liczyła 57 budynków, 320 mieszkańców. Posiadłość dworska przeszła w ręce Andrzeja Mycielskiego (1900 - 1993), doktora praw, docenta Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1938 profesor Andrzej Mycielski przekazał aktem darowizny cmentarz na własność gminie ewangelicko - augsburskiej w Krakowie. W czasie wojny mieszkał w Łuczanowicach, po wojnie został profesorem prawa konstytucyjnego Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zabytki:
W północno - zachodniej części Łuczanowic w rejonie dzisiejszej ul. Orłowskiego znajduje się dawny cmentarz kalwiński na planie kolistym z kopcem pośrodku, zwieńczonym obeliskiem. Kopiec zwany kopcem Arian został usypany przez Marcjana Żeleńskiego w 1787, który przeniósł tu szczątki swoich przodków. Na cmentarzu tym znajdują się zabytkowe klasycystyczne pomniki nagrobowe Marcjana Żeleńskiego (zm. 1787), Ludwika Dębickiego (zm. 1843), Zofii z Żeleńskich Różyckiej (zm. 1843) i Karoliny Różyckiej (zm. 1851).
Dawna kaplica – zbór, pochodząca z 1. połowy XVII wieku przez szereg lat pełniła funkcję kuchni dworskiej, spiżarni, wreszcie kaplicy rzymsko - katolickiej. W dniu 25 września 1993 roku odbyło się uroczyste poświęcenie odnowionego cmentarza kalwińskiego w obecności biskupa ewangelickiego Rudolfa Pastucha, zaś 15 października 1994 roku został poświęcony zrekonstruowany krzyż na cmentarzu kalwińskim.
W Łuczanowicach w rejonie dzisiejszych ul. Mycielskiego, Lasowisko znajduje się zabytkowy zespół dworsko - parkowy. Zabytkowy parterowy dwór drewniany pochodził z 1787, o cechach stylu barokowo - klasycystycznego, usytuowany był na tarasie, w otoczeniu dawnego ogrodu włoskiego oraz nowszego parku krajobrazowego. Dwór został przebudowany w trakcie budowy nowego dworu z 1902 według projektu wybitnego architekta krakowskiego Tadeusza Stryjeńskiego. Nowy dwór został dobudowany do starego pod kątem prostym. Zabudowania starego dworu zostały rozebrane w 1953 roku.