Dzisiejsza data:

Lubocza

Nazwa Lubocza, wcześniej Lubotka, Lubotcza pochodzi od nazwy osobowej Lubota, Lubotka.

           Wieś Lubocza była położona w klinie utworzonym przez dawne gościńce z Krakowa do Proszowic i Nowego Brzeska, 11 km na północny-wschód od centrum Krakowa. Graniczyła od północnego-zachodu z Kantorowicami, od północy z Prusami, od zachodu z Grębałowem, od południowego-zachodu z Krzesławicami, od południa z Pleszowem, na krótkim odcinku z Branicami, od wschodu z Łuczanowicami oraz Wadowem. W średniowieczu w 1430 pomiędzy Luboczą, a Łuczanowicami było wzmiankowane siedlisko Buglowskie.

           Zabudowa Luboczy miała charakter zwarty, typu owalnicy, z owalnym placem powstałym przez poszerzenie drogi, wzdłuż dzisiejszej ul. Lubockiej. Najstarsza zabudowa wsi znajdowała się w rejonie skrzyżowania dzisiejszej ul. Lubockiej, z ulicami Niewielką, Grzegorza z Sanoka do ul. H. Rowida.

           Od średniowiecza wieś przynależała do parafii pod wezwaniem św. Wincentego w Pleszowie. W 1985 została erygowana parafia w Luboczy pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa.

           Pierwsza wzmianka źródłowa o wsi pochodzi z 1254 (Lubothca), stanowiła własność klasztoru sióstr Norbertanek w Zwierzyńcu. W 1276 prepozyt klasztoru zwierzynieckiego Henryk powierzył mieszczanom krakowskim Henrykowi i Gerardowi z rodu Borusów, osadzenie wsi Lubocza na prawie niemieckim. Sołectwo w Luboczy należało do bardzo dobrze uposażonych. W 1356 sołtys lubocki miał przywilej zasiadania w sądzie wyższym prawa niemieckiego na zamku krakowskim. W 1357 została zawarta ugoda pomiędzy prepozytem klasztoru zwierzynieckiego Stanisławem, a sołtysami Luboczy i pobliskich Pobiedników.

           W wyniku ugody dochodzi w praktyce do alienacji dochodowego sołectwa lubockiego spod kurateli Norbertanek. Sołectwo lubockie otrzymało potwierdzenie posiadania 8 łanów z gajem, łąkami oraz sadzawką. Folwark sołecki znajdował się we wschodniej części wsi w rejonie dzisiejszych ul. Niewielkiej i H. Rowida. W 1410 sołectwo w Luboczy zakupił Mikołaj z Michałowa herbu Poraj (zm. 1438) człowiek niezwykle wpływowy, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli możnowładztwa małopolskiego, kasztelan wojnicki, późniejszy wojewoda sandomierski, starosta i kasztelan krakowski. W 1417 biskup krakowski Wojciech Jastrzębiec zatwierdził uposażenie z pewnych ról lubockich dla prebendy w kościele w Ruszczy. W 1425 Mikołaj z Michałowa nadał wieczyście jeden łan roli w Luboczy ołtarzowi Oczyszczenia NMP w katedrze krakowskiej oraz dziesięciny z ról sołtysich oraz karczmę z rolami zapisał na rzecz ołtarza Trzech Króli w kaplicy Różyców w katedrze krakowskiej. W 1425 występuje wzmianka o istnieniu w Luboczy urzędu wójta sądowego. W 1427 Mikołaj z Michałowa dzierżawił także folwark prepozyta zwierzynieckiego w Luboczy. Po 1438 sołectwo lubockie odziedziczyła Katarzyna Białuszyna z Melsztyna (zm. około1465), wdowa po Mikołaju z Michałowa.

           W 1440 król Władysław Warneńczyk na prośbę wspomnianej Katarzyny z Melsztyna przeniósł jej dobra, w tym sołectwo lubockie na prawo niemieckie magdeburskie. Według relacji Jana Długosza z 1470 - 1480 we wsi znajdowało się 16 łanów kmiecych, w tym 3 łany sołectwa, młyn, trzy karczmy.

           W 2. połowie XV wieku sołectwo było w posiadaniu Dobiesława Kmity z Wiśnicza (zm. 1478) wojewody lubelskiego, następnie sandomierskiego. Klasztor Norbertanek pobierał dziesięcina zbożową z ról kmiecych. W 1485 Piotr Kmita z Wiśnicza (zm. 1505) starosta spiski, późniejszy marszałek wielki koronny, wojewoda krakowski zapisał na rzecz ołtarza Wniebowzięcia NMP w kolegiacie Wszystkich Świętych w Krakowie czynsz z sołectwa lubockiego. W początkach XVI wieku sołectwo lubockie należało następnie do Stanisława Kmity (zm. 1511) kasztelana sanockiego, wojewody bełskiego, ruskiego. Po jego śmierci do Piotra Kmity (zm. 1553) marszałka nadwornego, następnie wielkiego koronnego, starosty i wojewody krakowskiego.

           W połowie XVI wieku dzierżawę wsi objął Erazm Czeczotka – Tłokiński (zm.1587), wieloletni rajca krakowski, zwany "krwawym" burmistrzem Krakowa. Okres zarządzania Czeczotki w Luboczy zapisał się w dziejach wsi jako czas znacznego ucisku miejscowych włościan. W 1571 mieszkańcy Luboczy wystosowali suplikę dotyczącą działalności Czeczotki we wsi. W 1573 konwent Norbertanek odebrał z jego rąk dzierżawę wsi.

           W końcu XVI wieku według szacunków wieś liczyła około 300 mieszkańców, co na ówczesne czasy stanowiło pokaźną liczbę. W rejestrze poborowym województwa krakowskiego z 1629 odnotowano, iż wieś należała do klasztoru Norbertanek na Zwierzyńcu. W 1789 wieś nadal pozostawała własnością klasztoru Norbertanek, liczyła 387 mieszkańców, 44 domów, znajdował się tu dwór klasztorny oraz karczma.

           W 1857 gminy Lubocza i Grębałów zobowiązały się wystawić i urządzić budynek szkoły, w 1867 powstała w Luboczy jednoklasowa szkoła ludowa, w 1880 wybudowano murowaną szkołę. W 1870 wieś liczyła 522 mieszkańców. Obszar dworski należał do klasztoru Norbertanek na Zwierzyńcu, liczył 572 morgów. Gromada zaś posiadała 635 morgów. W listopadzie 1914 znaczna część wsi została zniszczona, podczas przygotowań do obrony twierdzy Kraków. Zniszczono 47 domów.

           W 1931 wieś liczyła 124 budynków oraz 845 mieszkańców. Po drugiej wojnie światowej w 1949 - 1954 częściowo na terenach niegdyś należących do wsi rozpoczęto budowę kombinatu metalurgicznego, który otrzymał nazwę Huty im. Lenina.

Zabytki:

           Na terenie Luboczy znajduje się murowana kaplica pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, wybudowana w 1885 oraz kaplica w domu zakonnym Norbertanek.