Dzisiejsza data:

Józef Karol Jan Nepomucen Kotarbiński

(27 XI 1849 Czemierniki, Lubelskie – 20 X 1928 Warszawa)

aktor, dyrektor teatru, krytyk literacki i teatralny

rodzina

syn Józefa (1825 - 1895) i Teofili Hermanowskiej

brat Miłosza (1854 – 1944), malarz, pedagog, kompozytor, żona Ewa Adolfa Koskowska

poślubił:

  1. 1875 Gabriela Marianna Dzieszuk (1854 – 1882)

  2. 17 X 1884 Lucyna Kleczeńska (1858 – 1941), dzieci: Alina Kotarbińska (1886 - 1890)

biogram

           Studiował na Wydziale Historyczno-Filozoficznym Szkoły Głównej w Warszawie (od 1869 Cesarski Uniwersytet Warszawski, jeszcze na studiach rozpoczął publikować recenzje teatralne, później publikował też szkice i studia historycznoliterackie i filozoficzne w prasie warszawskiej. Występował w Warszawskich Teatrach Rządowych, a także przebywał na gościnnych występach w Krakowie. Grał i reżyserował również w Poznaniu, Częstochowie i Lwowie.

            Był bliskim współpracownikiem Tadeusza Pawlikowskiego, gdy był dyrektorem Teatru Miejskiego w Krakowie utrzymał teatr na bardzo wysokim poziomie. Występował głównie w repertuarze tragicznym, grał między innymi role tytułowe w Hamlecie W. Shakespeare'a, Fauście J.W. Goethego, Wojewoda w Mazepie oraz Regimentarz w Śnie srebrnym Salomei J. Słowackiego, Senator w Dziadach A. Mickiewicza. Uważany za twórcę polskiego repertuaru narodowego, wprowadził na scenę krakowską arcydzieła polskiego dramatu romantycznego, a także utwory dramatyczne S. Wyspiańskiego. Sięgał po klasykę europejską (J.W. Goethe, V. Hugo. F. Schiller, W. Shakespeare, Sofokles), wystawiał współczesne dramaty polskie i obce, między innymi utwory W. Perzyńskiego, T. Rittnera, G. Zapolskiej, a także G. Hauptmanna, H. Ibsena, G.B. Shawa, O. Wilde'a.

           Był profesorem w warszawskiej Szkole Derynga i w klasie Dykcji i Deklamacji przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym.

           Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie wraz z żoną Lucyną (kwatera C-IV-11/12).

prapremiery w Krakowie:

1899Kordian J. Słowackiego

1900 - Sen srebrny Salomei J. Słowackiego

1901 - Ksiądz Marek J. Słowackiego

1901 - Dziady A. Mickiewicza

1901 - Wesele S. Wyspiańskiego

1903 - Wyzwolenie i Bolesław Śmiały S. Wyspiańskiego

wybrane publikacje:

1909 - Pogrobowiec romantyzmu (o S. Wyspiańskim)

1924 - Z dziejów dramatów i komedii w teatrze warszawskim

1929 - W służbie sztuki i poezji

kalendarium

1866 - 1871 - studiował na Wydziale Historyczno-Filozoficznym Szkoły Głównej w Warszawie

1867 - publikował pierwsze recenzje teatralne

1877 IX 7 – zadebiutował w Teatrze Letnim w Warszawie, grając w Mazepie J. Słowackiego

1877 – 1893 – występował w Warszawskich Teatrach Rządowych

1887, 1889 i 1890 - przebywał na gościnnych występach w Krakowie

1891 – 1893 – reżyser i kierownik artystyczny w Warszawskich Teatrach Rządowych

1893 – 1905 – występował w Krakowie

1893 – 1894 – także główny reżyser

1899 V 18 – 1905 – dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie

1905 – 1926 – występował w Warszawie

źródła:

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000

czytaj więcej culture ...