Dzisiejsza data:

Jerzy Kuryłowicz

(26 VIII 1895 Stanisławów – 28 I 1978 Kraków)

językoznawca

rodzina

syn Romana, urzędnika, i Flory z Kleczyńskich
brat Włodzimierza, lekarza, mikrobiologa

biogram

           Uczęszczał do niemieckich szkół we Lwowie, w tym do gimnazjum klasycznego (jego nauczycielem był między innymi językoznawca Gerson Blatt). Po zakończeniu nauki szkolnej wyjechał na studia do Hochschule für Welthandel w Wiedniu, gdzie uczęszczał na zajęcia z ekonomii, handlu, języków obcych oraz dodatkowo prawa i języków orientalnych.
           Jako porucznik armii austriackiej uczestniczył w I wojny światowej.
           Po wojnie kontynuował naukę w Wiedniu, następnie podjął studia filologiczne na uniwersytecie we Lwowie. Został stypendystą rządu francuskiego w Paryżu, gdzie studiował u Meilleta, Vendryesa, Blocha oraz Cohena i Roquesa.
           Wrócił do Lwowa, gdzie został mianowany profesorem na Uniwersytecie Lwowskim i pełnił funkcję kierownika Zakładu Językoznawstwa Indoeuropejskiego i Zakładu Filologii Romańskiej.Jako stypendysta Fundacji Rockefellera przebywał w Yale, Wiedniu i Londynie.
           Po wojnie na krótko objął Katedrę Językoznawstwa Ogólnego na Uniwersytecie Wrocławskim.
           Przeniósł się do Krakowa, na Uniwersytet Jagielloński, w którym pełnił funkcję kierownika Katedry Językoznawstwa Ogólnego aż do przejścia na emeryturę. Przez kilkanaście lat pełnił też funkcję opiekuna katedr anglistyki, romanistyki i germanistyki. Gościnnie wykładał na uniwersytetach w Hamburgu,Stanfordzie, Montrealu.
           Był autorem licznych prac z dziedziny językoznawstwa indoeuropejskiego, głównie z fonetyki i morfologii języków indoeuropejskich i semickich.
W językoznawstwie ogólnym wprowadził pojęcie hierarchii funkcji elementów językowych oraz pojęcie izomorfizmu - paralelizmu struktur należących do 2 planów języka: fonologicznego i morfo-syntaktycznego.
           Był członkiem Institut de France oraz 9 zagranicznych akademii naukowych (między innymi duńskiej, norweskiej, irlandzkiej i serbskiej), został dwukrotnym laureatem nagrody państwowej I stopnia. Otrzymał doktoraty h.c. uniwersytetów w Ann Arbor, Chicago, Dublinie, Edynburgu, Liege, Paryżu, Wiedniu i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
           Był jednym z najwybitniejszych językoznawców świata.

wybrane prace:
1926 - Nowy typ pierwiastków indoeuropejskich
1934 - Bałtosłowiańska jedność językowa
1951 - Germański system samogłoskowy
1952 - Études indo-européennes
1956 - L'Apophonie en indo-européen
1964 - The Inflectional Categories of Indo-European
1972 - Studies in Semitic Grammar and Metrics
1977 - Problemes de linguistique indo-européen

kalendarium

1901 - 1913 - uczył się w niemieckich szkołach we Lwowie
1913 - 1914 - studiował w Hochschule für Welthandel w Wiedniu
1914 - 1916 - walczył na różnych frontach
1916 - 1918 - więziony był przez władze rosyjskie
1918 - kontynuował naukę w Wiedniu
1920 - walczył w wojnie polsko - radzieckiej
1923 - doktoryzował się w Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie
1923 - 1925 - był stypendystą rządu francuskiego w Paryżu
1928 - został prof. uniwersytetu we Lwowie
1931 - został członkiem PAU
1931- 1936 - jako stypendysta Fundacji Rockefellera przebywał w Yale, Wiedniu i Londynie
1939 - 1941 - nadal prowadził katedrę na Uniwersytecie we Lwowie
1941 - 1944 - uczestniczył w tajnym nauczaniu
1946 - 1948 - był prof. Uniwersytetu Wrocławskiego
1947 - 1950 - pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
1948 - zamieszkał w Krakowie
1948 - 1965 - był prof. i kierownikiem Katedry UJ
1952 - został członkiem PAN
1955 i 1964 - został laureatem nagród Państwowych
1957 - został laureatem Prix Volney Akademii Francuskiej
1971 - otrzymał Nagrodę Fundacji im. Jurzykowskiego
1993 - Kraków nadał jego imię ulicy (dawnej ulicy Adama Kuryłowicza) w dzielnicy Swoszowice (Soboniowice - Rajsko), biegnącej od ulicy Krzemienieckiej do ulicy Józefa i Jana Sawiczewskich