Kazimierz I Odnowiciel

(25 lipca 1016 Kraków – 19 marca 1058 Poznań)

Mnich

książę polski

rodzina

syn Mieszka II i Rychezy

brat Bolesława Zapomnianego?, Gertrudy, żony Izjasława i siostry nieznanej z imienia, żony króla Węgier Beli I

Kazimierz Odnowiciel

(panował 1034 i około 1040-19 III 1058)

Chyba ty królu, Odnowicielem
Od twego ludu nazwany,
Chyba ty będziesz pocieszycielem,
I krwawe zgoisz nam rany!
Jakoż pod sterem króla Kaźmierza,
Ojczysta krzepi się nawa:
Wnet on Prusaków najazd uśmierza,
I tłumi bunty Masława.

                                          Władysław Bełza „Dawni królowie tej ziemi”

poślubił:

- Dobroniega Maria, córka Włodzimierza I Wielkiego, wielkiego księcia kijowskiego
dzieci:
Bolesław Szczodry, król polski (1039-1081)
Włodzisław I Herman, książę polski, (1040 – 4 VI 1102)
Świętosława (Swatawa), (między 1041 a 1044 albo między 1046 a 1048 – 1 IX 1126), poślubiona z końcem 1062 Wratysław II, książę i król czeski (koronowany w 1085 rok) 
Mieszko, (16 IV 1045 – 6 XII 1065)
Otton, (między 1046 a 1048–1048)

biogram
           Po śmierci Mieszka Wielkopolska uległa buntowi ludowemu skierowanemu przeciwko możnowładcom oraz Kościołowi i nastąpił masowy powrót do pogaństwa. Na Mazowszu powstało oddzielne państwo Miecława (Masława). Na Pomorzu władzę przejęła lokalna dynastia.
           Polskę najechał czeski książę Brzetysław I, który złupił Wielkopolskę i zajął Śląsk oraz Małopolskę.

           Jak niezmierna burza szaleje, sroży się, wszystko zwala, tak wsie rzeziami, pożarami [Bratysław] pustoszył, obronne miejsca siłą zdobywał – pisze Kosmas.

           Ze zdewastowanego Gniezna wywiózł relikwie św. Wojciecha, Radzyma Gaudentego i pięciu eremitów, krzyż złoty ofiarowany przez Mieszka I, który ważył trzy razy tyle co Mieszko, złote tablice wysadzane klejnotami i wiele innych kosztowności. Ponadto Czesi zburzyli budowle sakralne w Poznaniu, zrujnowano również zamek oraz kościół na wyspie Jeziora Lednickiego w Wielkopolsce. Przesiedlono także do Czech rzemieślników z Giecza. Zabrano także Polsce Śląsk.
           Kazimierz, przebywający dotychczas na Węgrzech, udał się do Niemiec, gdzie Henryk III udzielił mu militarnego (hufiec około 500 ciężkozbrojnych rycerzy niemieckich) i finansowego wsparcia. Cesarz obawiał się bowiem zbytniego wzmocnienia Brzetysława czeskiego. Pomoc okazał również książę ruski Jarosław Mądry, którego siostrę Marię Dobroniegę Kazimierz pojął za żonę. Sojusz został potwierdzony również małżeństwem jego siostry Gertrudy z synem Jarosława, Izjasławem.
           Kazimierz zajął Wielkopolskę i dawną ziemię Wiślan wraz z Krakowem. Niezniszczony Kraków stał się główną siedzibą polskiego księcia i zaczął pełnić rolę najważniejszej siedziby królewskiej. Wobec zniszczenia Gniezna Kraków stał się również tymczasową siedzibą biskupa Aarona i polskiej prowincji kościelnej.
           Udało mu się przywrócić potęgę państwa rozdartego po śmierci Mieszka II. Płacił trybut, nie odzyskał korony królewskiej, lecz uratował kraj od rozpadu, umocnił go wewnętrznie odbudowując administrację kościelną, zreformował politykę monetarną i zreorganizował siłę zbrojną państwa, rezygnując z drużyny na rzecz obowiązku służby wojskowej rycerstwa z tytułu posiadanej ziemi.
           Starania o odbudowę kraju z kryzysu sprawiły, iż Kazimierz został obdarzony przydomkiem Odnowiciela.
           Pochowany został prawdopodobnie w katedrze w Poznaniu (według niektórych badaczy w Krakowie).

kalendarium

1026 - oddany do klasztoru na naukę

1034–1039 – powstanie ludowe i reakcja pogańska

1038 - na Polskę napadł Brzetysław I - władca Czech
1039 - wrócił do Polski 
1040 lub 1041 - był panem Wielkopolski, Małopolski i ziemi sieradzko-łęczyńskiej
1041 - poślubił Marię Dobroniegę
1041 - na mocy układu w Ratyzbonie Brzetysław zrzekł się wszystkich ziem polskich poza Śląskiem i Łużycami

1044 - prawdopodobnie w tym roku sprowadził benedyktynów do Krakowa, co wiąże się z powstaniem ich opactwa w Tyńcu
1046 - odnowił biskupstwo krakowskie, biskupem został Aron
1046 - Kazimierz wyświęcił własnego biskupa Hieronima dla pozostającego jeszcze pod panowaniem czeskim Wrocławia
1047 - we współdziałaniu z Jarosławem, Kazimierz zaatakował Mazowsze i pokonał Miecława

1048 – odzyskał Pomorze

1050 – fundacja opactwa benedyktynów w Mogile

1051 XI 25 - zawarcie ugody z cesarzem Henrykiem III
1054 V 22 - uzyskał zgodę cesarza na przyłączenie Śląska do Polski za cenę corocznego trybutu na rzecz Czech w wysokości 500 grzywien (około 91 kg) srebra i 30 grzywien złota (ugoda w Kwedlinburgu)
1991 - jego imieniem nazwano ulicę (dawną ulicę Anastazego Kowalczyka) w dzielnicy Prądnik Czerwony, boczną od ulicy Jurka Bitschana

źródła

Jasiński Kazimierz, Rodowód pierwszych Piastów, Oficyna Wydawnicza VOLUMEN, Warszawa 1993

Balzer Oswald, Genealogia Piastów, Kraków 2005

Z. S. Pietras, Kazimierz Odnowiciel, Katowice 1979

Karol Bunsch, Odnowiciel, Kraków 1984 

Beata Maciejewska, Mirosław Maciorowski, Władcy Polski, Historia na nowo opowiedziana Warszawa 2018 

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000