Jacek Wincenty Antoni Kluszewski
(16 VIII 1761 Sielec koło Skalbmierza – 14 II 1841 Kraków)
starosta brzegowski, antreprener
rodzina
herbu Jasieńczyk, syn Wojciecha (1720 - 1779), wielkorządca zamku królewskiego, administrator żup, kasztelan biecki i wojnicki, i Anny Dębińskiej z Dembian herbu Nieczuja
rodzeństwo: Makary Bruno (1760 – 1825), Anna (1760 – 1822), mąż Stanisław Szaniawski (1750 – 1822)
poślubił około 1780 Annę Pfeiffer
biogram
Po nauce w kolegium pijarskim w Warszawie gdzie zetknął się z teatrem szkolnym , co wpłynęło na jego późniejsze zainteresowania, znalazł się w służbie królewskiej. Dużo uwagi poświęcał swemu urzędowi starosty brzegowego, odbywał też podróże do Włoch, Francji, Niemiec i Anglii.
Osiadł w Krakowie w ojcowskiej kamienicy na rogu ulicy Wiślnej i św. Anny i zaczął prowadzić rozległe interesy gospodarcze. Wykupił dworek z ogrodem na Angielskiem w jurydyce Radziwiłłowskiej, uruchomił wytwórnię powozów i fortepianów, handlował nieruchomościami, utrzymywał własną stajnię. Został właścicielem trzech pałaców: Spiskiego, Krzysztoforów, Larischów oraz kilku kamienic w Krakowie.
Należał do najbogatszych ludzi w Krakowie i w dodatku ludzi z fantazją. Szeroko omawiane i komentowane były jego słynne przyjęcia czy to w salach klasztoru tynieckiego czy też na środku ulicy Floriańskiej, zamkniętej łańcuchami „aby pospólstwo nie przeszkadzało”. Znany był jako postać barwna, oryginalna, z jednej strony człowiek z dobrą głową do interesów, z drugiej – miłośnik teatru i muzyki, dobrze wykształcony, wrażliwy i utalentowany, grający na wielu instrumentach, śpiewający dobrym głosem, władający kilkoma językami.
Teresa Stanisławska-Adamczewska, Jan Adamczewski Kraków, ulica imienia ...
Miał opinię człowieka „bywałego za granicą” oraz wybitnego masona, był ulubieńcem króla Stanisława Augusta. Jednak przede wszystkim fascynował go teatr - utrzymywał w Krakowie w Pałacu Spiskim operę, najpierw zespół włoski, a następnie również polski słynny z bardzo dobrych wykonawców. We własnych pomieszczeniach, przebudowanych z ujeżdżalni (obecny narożnik ulicy Jagiellońskiej i placu Szczepańskiego, wchłonięty przez późniejszą przebudowę Starego Teatru) prowadził stały teatr.
Początkowo wystawiał spektakle w języku niemieckim, później na mocy przywileju Franciszka II, także w języku polskim. Repertuar obejmował zarówno dramat, jak i operę, a także balet. Grano zarówno autorów europejskich, jak: Molier, A. Wolter, W. Shakespeare, F. Schiller, W. A. Mozart, G. Rossini, jak i autorów polskich: A. Feliński, A. Fredro, F. Zabłocki, K. Kurpiński, J. Elsner. Przyczynił się do ugruntowania bytu polskiego teatru w Krakowie, w czasach Księstwa Warszawskiego i Wolnego Miasta Krakowa. Jego pamięć zachowała się na zawsze w historii krakowskiego teatru.
Jego imieniem nazwano ulicę w dzielnicy Prokocim - Bieżanów, gdzie dochodzi do ulicy księdza prałata Mariana Łaczka.
kalendarium
1772 - 1777 - kształcił się w Collegium Nobilium w Warszawie
1774 - otrzymał w wieczyste posiadanie królewszczyznę Brzegi oraz Brzeźno i Żerniki w powiecie chęcińskim
1775 - 1789 - był starostą brzegowskim
1783 - osiadł w Krakowie
1790 - 1795 - był właścicielem wytwórni powozów i fortepianów
1787 - zawarł z magistratem kontrakt najmu sali teatralnej w Ratuszu
1787 - 1795 - założył i prowadził teatr w wydzierżawionym Pałacu Spiskim
1787 - 1795 i 1799 - 1830 - działał jako antreprener
1787 - 1789 - wystawiał przedstawienia operowe włoskiej trupy D. Toniolego
1789 - 1795 - utrzymywał polski zespół Aktorowie Narodowi
1788 - uruchomił także przedsiębiorstwo balów i redut
1790 - zakupił pałac Pod Krzysztofory od bratanka zmarłego właściciela, Kajetana Sołtyka
1796 - zakupił dwie kamienice przy placu Szczepańskim od W. i A. Szastrów
1796 - otrzymał od władz austriackich wyłączność na organizowanie balów i redut
1798 - przebudował kamienice przy placu Szczepańskim
1799 - kupił pałac Spiski od Tadeusza Czackiego
1799 - wznowił działalność teatralną
1799 – 1830 – posiadał wyłączny przywilej na urządzanie widowisk teatralnych
1805 - uzyskał przywilej Franciszka II na wystawianie sztuk także po polsku
1809 VIII 13 – X 8 – występowała z dużym powodzeniem trupa teatralna Wojciecha Bogusławskiego
1817 - 1830 - prowadził teatr na podstawie umowy z Senatem Wolnego Miasta Krakowa
1817 VII 31 – wystawił sztukę Ludwika Dmuszewskiego pt. Odwet, czyli Barbara Zapolska