Wojciech (Adalbert) Korfanty

(20 IV 1873 Sadzawka, obecnie Siemianowice Śląskie – 17 VIII 1939 Warszawa)

polityk i publicysta, polski działacz narodowy na Śląsku

rodzina

syn Józefa, górnika kopalni „Fanny”, i Karoliny z domu Klech

biogram

          Rozpoczął naukę w szkole ludowej w Siemianowicach, następnie uczęszczał do katowickiego Gimnazjum Królewskiego. W szkole tej założył tajne kółko, którego celem było szerzenie kultury polskiej i znajomości literatury. Nawiązał kontakty z działaczami z Wielkopolski. Brał udział w propolskich zebraniach. Negatywnie wyrażał się o Bismarcku za co został relegowany z klasy maturalnej. Szkołę średnią ukończył jako ekstern i rozpoczął studia na politechnice w Charlottenburgu.
           Przeniósł się na Królewski Uniwersytet we Wrocławiu (Königliche Universität zu Breslau), gdzie na Wydziale Filozoficznym zaliczył dwa semestry. Przerwał studia na dwa lata, podczas których jako korepetytor u litewskiego arystokraty Witolda Jundziłły zarobił pieniądze na dalsze studia.
Na ostatni semestr przeniósł się do Berlina, gdzie zakończył studia.
           Został jednym z czołowych przywódców Chrześcijańskiej Demokracji. W działalności politycznej występował przeciwko germanizacyjnym posunięciom władz i partii Centrum. Zgodnie z podstawami programowymi Narodowej Demokracji głosił hasła nierozerwalnej łączności Górnoślązaków z narodem polskim, domagał się równouprawnienia narodowego Polaków. Wyraźnie deklarował się jako przeciwnik socjalizmu, opowiadając się jednocześnie za poprawą warunków materialnych robotników oraz demokratyzacją państwa pruskiego.
           Po odzyskaniu niepodległości został mianowany przez rząd polski komisarzem plebiscytowym na Górnym Śląsku, kierował całością przygotowań organizacyjnych, propagandowych i politycznych. Jako przeciwnik polityki faktów dokonanych i rozstrzygnięć zbrojnych, sprawując funkcję faktycznego dyktatora trzeciego powstania śląskiego, po pierwszych sukcesach militarnych dał rozkaz wstrzymania działań zbrojnych i czekania na decyzję mocarstw Ententy.
           Był przeciwnikiem J. Piłsudskiego. Po zwycięstwie sanacji stał się obiektem licznych ataków z jej strony. Został aresztowany i wraz z posłami Centrolewicy osadzony w twierdzy brzeskiej.
           Wyemigrował do Czechosłowacji, a po aneksji przez Niemcy Czechosłowacji wyjechał do Francji, lecz w obliczu groźby wybuchu wojny potajemnie wrócił do kraju. Aresztowany na podstawie sankcji prokuratorskiej, po trzech miesiącach został zwolniony z powodu ciężkiej choroby i wkrótce zmarł.
           Jego pogrzeb przekształcił się w wielką manifestację patriotyczną.

kalendarium

1895 VIII 14 - relegowany z klasy maturalnej
1895 XII - ukończył szkołę średnią
1896 - przeniósł się na Królewski Uniwersytet we Wrocławiu
1901 - 1908 - był członkiem Ligi Narodowej
1901 V - przeniósł się na ostatni semestr do Berlina
1901 VIII - zakończył studia
1901 - objął redakcję "Górnoślązaka" w Katowicach
1902 - przebywał w więzieniu we Wronkach za publikację artykułów pt. Do Niemców i Do moich braci Górnoślązaków
1903 - 1912 i 1918 - poseł do Reichstagu
1903 - 1918 - poseł do pruskiego Landtagu
1903 X 5 - w kościele Św. Krzyża w Krakowie udzielono mu ślubu z Elżbietą Szprotówną, ekspedientką z bytomskiego domu towarowego braci Barasch
1918 X 25 - wystąpił w Reichstagu z głośnym żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego (Prusy Królewskie, Gdańsk, Wielkopolska, część Prus Książęcych oraz Śląsk Górny i Średni)
1918 - 1919 - był członkiem Naczelnej Rady Ludowej stanowiącej rząd Wielkopolski podczas powstania wielkopolskiego
1920 I - mianowany przez rząd polski komisarzem plebiscytowym na Górnym Śląsku
1921 VII - opuścił Śląsk, desygnując na stanowisko swego następcy Józefa Rymera, który wkrótce został przewodniczącym Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku
1922 - 1930 - poseł na Sejm związany z Chrześcijańską Demokracją (ChD)
1923 X - XII - był wicepremierem w rządzie W. Witosa i jego doradcą z ramienia ChD
1924 - został wydawcą dzienników „Rzeczpospolita” i „Polonia”
1930 - aresztowany i wraz z posłami Centrolewicy osadzony w twierdzy brzeskiej
1931 IX 11 - w imię solidarności ugrupowań opozycyjnych zaproponował wyjątkowo korzystne warunki wydawania socjalistycznego dziennika "Naprzód" w Katowicach
1935 IV - udał się na emigrację w Czechosłowacji
1936 - wraz z I. Paderewskim, J. Hallerem i W. Witosem brał udział w rozmowach politycznych tzw. Frontu Morges
1939 IV - aresztowany na podstawie sankcji prokuratorskiej
1939 VII 20 - ciężko chory, został zwolniony - prawdopodobnie z obawy, by nie zmarł w więziennej celi
1997 - odznaczony orderem Orła Białego
2009 - rok ten został ustanowiony przez Sejmik województwa śląskiego Rokiem Korfantego