Karol Kossak
(2 maja 1896 Lwów – sierpień 1975 Ciechocinek)
malarz, ilustrator, akwarelista
rodzina
z rodziny Kossaków
syn Stefana (1858-1924), urzędnika i Ewy Mikolasch (1878-1932), córki farmaceuty
rodzeństwo: Joanna (1898-1981), Anna (1901-1988), Tadeusz
w październiku 1927 roku, w kościele parafialnym w Przemyślanach, poślubił Wandę Czerkawską (1900-1983)
dzieci: Teresa (12 kwietnia 1934-2015)
biogram
Odznaczał się talentem malarskim, z lekkością rysował ołówkiem i piórkiem oraz malował akwarele. Uczył się w lwowskim gimnazjum klasycznym oraz równocześnie zaczął się uczyć rysunku u Stanisława Kaczora-Batowskiego i Zygmunta Rozwadowskiego, malarzy batalistów. Po wybuchu wojny wraz z rodziną znalazł się w Wiedniu, gdzie po zdaniu matury podjął studia malarskie w pracowni Kazimierza Pochwalskiego. Został zmobilizowany i wysłany w Alpy na front włoski. Po wojnie, na której został ranny, odwiedził rodzinę we Lwowie, potem powrócił do Krakowa i kontynuował studia w Akademii Sztuk Pięknych.
W swojej twórczości skupiał się na architekturze, scenach rodzajowych, rysował różne typy ludzkie i zwierzęta.
Wyjechał do Lwowa, podjął pracę jako nauczyciel rysunku w IX gimnazjum. Dużo malował, przeważnie w plenerach. Wakacje spędzał u swojej siostry Zofii w Górkach Wielkich. Zilustrował jej książkę dla dzieci Kłopoty Kacperka, góreckiego skrzata, wydaną w 1926 roku. Podczas odwiedzin w majątku państwa Czerkawskich w Meryszczowie, położonym niedaleko Lwowa, poznał ich córkę Wandę. Znajomość zakończyła się ślubem, młodzi zamieszkali w Jakimowie, jednym z folwarków należących do rodziny żony. Majątek nie przynosił dochodów, małżonkowie nabyli parcelę położoną nad samym Prutem, w letniskowej miejscowości Tatarów na Huculszczyźnie, na której wybudowali okazały drewniany dom, w którym otworzyli pensjonat. Miejsce cieszyło się dużą popularnością, pojawiała się rodzina i liczni bliżsi i dalsi znajomi Całością zarządzała żona, która urządziła wokół warzywniak i ogród. Karol dużo spacerował i malował. Malował sceny z końmi, rzadziej rodzajowe. Utrwalał pejzaże Huculszczyzny, uwieczniał miejscowych górali. Przed wybuchem II wojny światowej miał kilka wystaw indywidualnych w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie. Wybuchła wojna i do Tatarowa weszli Sowieci. Rodzinę Kossaków przed wyrzuceniem z domu uratował fakt, że przez nową władzę Karol został uznany za artystę ludowego. Dzięki temu okupację przeżyli biednie ale bezpiecznie. Wskutek nieszczęśliwego wypadku pensjonat spłonął, Kossakowie postanowili wyjechać na zachód. Najpierw zatrzymali się w Stanisławowie, następnie przez dwa miesiące przebywali w Jaśle, koniec wojny zastał ich w podkarpackiej wsi Bieździedzie. Wanda podjęła pracę jako nauczycielka ogrodnictwa w szkole rolniczej, Karol wędrował po okolicy i malował.
Tak ten okres opisywała ich córka Teresa:
Umiejętności rodziców nie były chodliwym towarem. Ojciec biegle znał francuski i niemiecki, trochę łacinę i grekę, umiał rysować i malować, a także grać na fortepianie, mama znała francuski i niemiecki, trochę ukraiński, świetnie jeździła konno, trochę strzelała, grała na skrzypcach i drumli, uczyła się ongiś malarstwa, zajmowała się ogrodnictwem i przez cztery lata prowadziła pensjonat.
Rodzina podjęła decyzje o przeniesieniu się do Ciechocinka. Dostali małe kwaterunkowe mieszkanie w jednej z przedwojennych willi, znajdującej się naprzeciwko Parku Zdrojowego. Dziś na fasadzie willi, w której mieszkali, znajduje się tablica pamiątkowa. Karol miał wreszcie własną pracownię, żona oprócz pracy zawodowej zajmowała się zdobywaniem zamówień i sprzedażą obrazów. Rozpoczął współpracę z gazetami między innymi z „Koniem Polskim”. W latach 60. współpracował także ze „Stolicą”, „Łowcą Polskim”, „Wojskowym Informatorem Historycznym” i Żołnierzem Polskim”. Dla Ministerstwa Rolnictwa namalował 29 dyplomów przyznawanych hodowcom koni. Wykonał też ścienne dekoracje na poczcie w Ciechocinku i w warszawskim szpitalu dziecięcym przy ul. Niekłańskiej na Saskiej Kępie.
Oprócz koni malował też nastrojowe pejzaże z widokami górskimi, obrazki dla dzieci, ukazujące fantazyjny świat baśni, rysował również zabawne karykatury i fantastyczne maski.
Pochowany na Cmentarzu w Ciechocinku.
wybrane prace:
1938 – Hucułka na koniku
1938 – Pod cerkiewką
1939 – wykonał serię akwarel Huculi w drodze przedstawiających Hucułów, wydaną we Lwowie w formie pocztówek
1960 – na zamówienie szkoły podstawowej w Ciechocinku namalował Wesele krakowskie, a dla miejscowej poczty Dyliżans pocztowy
kalendarium
1915 – w Wiedniu zdał maturę, a studia malarskie kontynuował u Kazimierza Pochwalskiego
1918-1921 – studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u profesorów Ignacego Pieńkowskiego i Władysława Jarockiego
1921 – wrócił do Lwowa, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel rysunku w IX gimnazjum
1925 lub 1926 – został zaproszony do Meryszczowa, majątku leżącego koło Lwowa, należącego do państwa Czerkawskich
1927 – po ślubie wyjechał do majątku żony do Dziedziłowa
1935 – wraz z żoną i córką przenieśli się do Tatarowa
1936 – w Tatarowie otworzyli pensjonat „Teresa”
1936 – w maju wziął udział w wystawie zbiorowej Związku Artystów Plastyków i Miłośników Sztuki ORION w Stanisławowie
1939 – jako oficer rezerwy został zmobilizowany i skierowany na tyły z zadaniem poboru koni dla wojska
1943 IV – pensjonat „Teresa” spłonął, prawdopodobnie podpalony przez nacjonalistów ukraińskich
1948 – w sierpniu rodzina osiadła na stałe w Ciechocinku
1954 – został członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków w oddziale toruńskim
2014 – III 2015 – w warszawskim Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa odbyła się retrospektywna wystawa jego obrazów
źródła:
Kazimierz Olszański: Niepospolity ród Kossaków, Kraków 1994
Marcin K. Schirmer: Wybitne rody, które tworzyły polską kulturę i naukę, Warszawa 2017
Teresa Kossak: Kossak nieznany, Warszawa 2013
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 10.05.2022