Janisław

(? - 4 grudnia 1341 Łęczyca)

arcybiskup gnieźnieński 

biogram

           Bliski współpracownik i gorliwy sojusznik Władysława Łokietka. Zwolennik zjednoczenia Polski i obrońca praw Polski do Pomorza.
          Wyruszył z arcybiskupem Borzysławem do Awinionu, Borzysław zmarł, a papież Jan XXII, nie czekając na opinię kapituły gnieźnieńskiej, właśnie jemu powierzył urząd arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego. Uzyskał zgodę papieża na koronację Łokietka, żądającego w zamian obietnicy walki z heretykami i wyższych „datków” na Stolicę Apostolską.

           W uznaniu jego zdolności oraz doświadczenia, Władysław Łokietek mianował go starostą brzeskim, radziejowskim oraz starostą generalnym Wielkopolski. Był to jeden z nielicznych przypadków, kiedy dostojnik kościelny pełnił jednocześnie tak ważny urząd świecki. Podobnie jak arcybiskup Jakub Świnka był wielkim patriotą. Dbał, by w szkołach mówiono i uczono w języku polskim i zabronił nadawać cudzoziemcom beneficja duszpasterskie. Jako kolektor papieski usiłował ściągać świętopietrze z Pomorza Gdańskiego, chcąc w ten sposób podkreślić jego łączność z polską metropolią.
           Koronował Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego.

kalendarium

1314 - archidiakon gnieźnieński
1317 XI – w Awinionie Jan XXII oficjalnie ogłosił nominację Janisława na urząd arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego

1317 XII – przyjął sakrę biskupią
1318 - generalny kolektor świętopietrza w Polsce
1318 - doprowadził do ugody między Władysławem Łokietkiem a Janem Muskatą
1319-1321 - był jednym z sędziów w procesie inowrocławskim, który nakazywał Krzyżakom zwrot Polsce Pomorza i zapłatę
1320 - zabiegał w Awinionie o zgodę papieża na koronację Władysława Łokietka
1320 I 20 - koronował w katedrze wawelskiej Łokietka na króla
1320 - starosta generalny Wielkopolski
1326 – zwołał synod prowincjonalny w Uniejowie w celu zdyscyplinowania kleru i uporządkowaniu spraw kościoła

1331 - Krzyżacy w akcie zemsty spalili jego dobra i Gniezno
1333 IV 24 - koronował Kazimierza na króla Polski
1338 - wniósł do papieża skargę na Krzyżaków
1339 - był świadkiem w procesie w Warszawie, zakończonym skazaniem Krzyżaków na zwrot wszystkich zagrabionych Polsce ziem

źródła:

Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań 1981

Słownik biograficzny arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski – ks. K. Śmigiel