Dzisiejsza data:

Kazimierz Jagiellończyk

(3 X 1458 Kraków – 4 III 1484 Grodno)

królewicz polski, patron Korony i Litwy, święty

rodzina

trzecie dziecko, drugi syn króla Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, córki króla czeskiego, węgierskiego i rzymskoniemieckiego Albrechta II Habsburga

biogram

           Jego i braci wychowawcą był początkowo Jan Długosz. Gdy na Węgrzech wybuchł bunt przeciw panującemu tam Maciejowi Korwinowi, buntownicy poprosili, aby królewicz Kazimierz objął władzę. Król Kazimierz Jagiellończyk zgodził się na to i z 12 tysiącem żołnierzy pod dowództwem Piotra Dunina Kazimierz wyruszył do Budy. Nie uzyskał jednak poparcia szlachty i wyprawa zakończyła się niepowodzeniem.
           Został wyprawiony na zamek w Dobczycach, gdzie wraz z braćmi kontynuował naukę pod okiem Długosza. Zajęcia ze sztuki wojennej prowadził ochmistrz królewski, Stanisław Szydłowiecki. Do grona nauczycieli dołączył humanista Kallimach. Król Kazimierz Jagiellończyk przygotowywał go, jako następcę tronu, do objęcia rządów w państwie. Królewicz brał udział w posiedzeniach rady koronnej, udał się wraz z ojcem do Prus, następnie przebywał z królem i Janem Olbrachtem w Wielkim Księstwie. Litwini domagali się ustanowienia osobnego księcia dla ich państwa, wskazując przy tym na królewicza Kazimierza. Król zdecydowanie odmówił, a po wykryciu spisku na życie jego i synów, odesłał królewiczów do Polski.
           Przez prawie dwa lata rezydował w Radomiu jako namiestnik ojca w królestwie. Jego rządy były przez współczesnych dobrze oceniane. Poprawił bezpieczeństwo na drogach. Czynnym udziałem w sprawowaniu sądownictwa doprowadził do nadrobienia narosłych zaległości w rozstrzyganiu spraw przez sąd królewski. W przeciwieństwie do ojca utrzymywał dobre kontakty ze stanami pruskimi. Znany był z dobroczynności i surowego trybu życia.
           Niestety królewiczowi dokuczała gruźlica, a po wezwaniu przez ojca na Litwę, gdzie w Wilnie objął stanowisko podkanclerzego, jego stan zdrowia się pogorszył. Pomimo postępującej choroby brał udział w zarządzaniu państwem, wybrał się nawet z ojcem w podróż do Lublina na zjazd szlachty królestwa. Ze względu na stan zdrowia pozostał jednak w Grodnie. Król po otrzymaniu informacji o ciężkim stanie syna przerwał obrady i powrócił do Grodna. W obecności ojca Kazimierz zmarł.
           Został pochowany w Kaplicy św. Kazimierza w katedrze wileńskiej, która stała się szczególnym miescem kultu.
           Jest patronem Polski, a szczególnie Litwy, gdzie zachował się zwyczaj, iż w dzień świętego (4 III) organizowane są odpusty i jarmarki, gdzie sprzedaje się obwarzanki, pierniki i palmy (tzw. kaziuki).
           W północno - zachodniej części Starego Miasta w Krakowie, przy ulicy Reformackiej 4, mieści się Kościół św. Kazimierza Królewicza wraz z klasztorem reformatów.

kalendarium

1467 X 1 - został oddany pod opiekę Jana Długosza
1469 IV 27 - witał piękną mową polską przybyłego do Krakowa króla
1471 - wziął udział w nieudanej wyprawie na Węgry
1472 III 19 - powrócił do Krakowa pod opiekę Długosza
1472 VII 4 - brał udział w powitaniu legata papieskiego Marka
1472 - przebywał na zamku w Dobczycach
1474 XII 31 - z Radomia udał się z królem i bratem na Litwę
1475 V 5 - powrócił wraz z królem do Polski
1476 - udał sie wraz z ojcem do Prus
1476 IV 25 - odbyli wjazd do Malborka
1478 - przebywał na Litwie
1481 - 1483 - sprawował rządy namiestnicze w Koronie
1483 - udał się do Wilna
1521 - papież Leon X wydał bullę kanonizacyjną i wręczył ją biskupowi płockiemu Erazmowi Ciołkowi, który niestety zmarł we Włoszech w czasie zarazy, a wszystkie jego dokumenty zginęły
1602 XI 7 - król Zygmunt III Waza uzyskał nową bullę wydaną przez papieża Klemensa VIII na podstawie kopii bulli Leona X, którą znaleziono w archiwum watykańskim
1604 - w katedrze wileńskiej odbyły sie uroczystości kanonizacyjne
1636 - uroczyście przeniesiono relikwie świętego do kaplicy ufundowanej przez Zygmunta III i Władysława IV
1953 - przeniesiono szczątki z katedry do kościoła świętych Piotra i Pawła
1960 - Zakon Kawalerów Maltańskich obrał Kazimierza za swego głównego patrona

źródła:

Duczmal Małgorzata, Jagiellonowie, Kraków 1996