Emil Ludwik Godlewski (młodszy)

(12 sierpnia 1875 Hołosk Wielki koło Lwowa 25 kwietnia 1944 Kraków)

embriolog, lekarz

rodzina

syn Emila starszego (1847–1930), wybitnego fizjologa roślin i Zofii Roszkowskiej

rodzeństwo: Marian (1874-1958), doktor medycyny; Tadeusz Józef Florencjusz (1878–1921), znakomity fizyk, żona Zofia Dzieślewska;

poślubił Irenę Godlewską (1909-1983)

biogram

            Po ukończeniu Gimnazjum Św. Anny rozpoczął studia na UJ, początkowo w Studium Rolniczym, a następnie na Wydziale Lekarskim. Dalsze studia odbywał w Monachium, Cluj (Koloszwar) i Neapolu. Po habilitacji rozpoczął pracę na UJ, został profesorem embriologii, pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego.

            W czasie I wojny światowej powołany do armii austriackiej jako kapitan lekarz pracował w szpitalu wojskowym w Krakowie. Został kierownikiem sekcji sanitarnej Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy (K.B.K.), organizował wraz z Julianem Marchlewskim ruchome kolumny sanitarne i przejściowe szpitale w różnych miasteczkach, zorganizował zakłady lecznicze dla dzieci w Zakopanem, Oświęcimiu (zakład został następnie przeniesiony do Witkowic koło Krakowa) i Rabce. Dzięki jego pracy dawne schronisko dla dzieci chorych na gruźlicę, pozostałe po K.B.K. w Zakopanem, przemienione zostało w nowoczesny zakład dla leczenia gruźlicy kostnej dla 300 dzieci.

            W czasie okupacji hitlerowskiej przez pewien czas pracował w oddziale PCK, który utworzył na terenie Zakładu Biologii i Embriologii UJ.

            Prowadził między innymi badania nad podziałem komórkowym, fizjologią rozwoju i procesami dziedziczenia; autor wielu prac, głównie z zakresu embriologii doświadczalnej, także podręczników.

            Wyróżniony doktoratami h.c. UJ i Uniwersytetu Lwowskiego, odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Był ponadto członkiem honorowym Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie, Lublinie, Wilnie, Grodnie i Częstochowie, a także członkiem honorowym Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika.

           Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera X, rząd południowy, miejsce po prawej Piwockich).

           Jego imieniem nazwano ulicę w VI dzielnicy Bronowice, w Mydlnikach, dobiegającą do ul. Balickiej.

wybrane prace:

1900 - O podziale jąder w mięśniach prążkowanych zwierząt kręgowych

1901 – Rozwój narządów rodnych

1903 – Poglądy na powstanie płci

1905 - Doświadczalne badania nad wpływem układu nerwowego na regenerację

1924 – podręcznik Embriologia zwierząt kręgowych ze szczególnym uwzględnieniem człowieka

kalendarium

1893 - ukończył Gimnazjum Św. Anny w Krakowie

1894–1899 - studiował na Wydziale Lekarskim UJ

1899 – odbywał dalsze studia w Monachium i Koloszwarze

1902 – habilitował się w zakresie anatomii opisowej i embriologii i rozpoczął pracę na UJ

1906 - profesor embriologii UJ

1911 – mianowany profesorem zwyczajnym biologii i embriologii

1912 - członek AU

1915 - został kierownikiem sekcji sanitarnej Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy

1917 organizator zakładów leczniczych dla dzieci w Zakopanem, Oświęcimiu (następnie przeniesiony do Witkowic koło Krakowa) i Rabce

1917-1919 i 1932-1933 - dziekan Wydziału Lekarskiego

1918 V – został członkiem PAU

1920 - 1921 - nadzwyczajny komisarz do walki z epidemiami

1922 - minister w gabinecie Wojciecha Korfantego

1924-1928 - senator z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji

1929 – Uniwersytet Jagielloński nadał mu tytuł doktora honoris causa

1932 – otrzymał nagrodę naukową Miasta Warszawy

1935 – został członkiem Papieskiej Akademii Nauk, co było szczególnym zaszczytem, gdyż Godlewski był jedynym Polakiem przyjętym do tego grona.

1939 IX - wszedł w skład Obywatelskiego Komitetu Pomocy w Krakowie, kierując sekcją charytatywną

1940-1941 - kierownik Sekcji Sanitarnej PCK w Krakowie

źródła:

Biogramy uczonych polskich, Wrocław 1985 

Urszula Perkowska, Emil Godlewski junior. Kronika działalności na polu opieki sanitarnej 1940–1941, w: „Krakowski Rocznik Archiwalny”, t. 9/2003, s. 241–262.
Lidia Długołęcka-Pinkwart, Maciej Pinkwart, Zakopane od A do Z, Warszawa 1994 
Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, Kraków 1959 - 1960 (Stanisław Smreczyński)
Stanisław Łoza (red) Czy wiesz kto to jest? t. 1, Warszawa 1938 

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000