Andrzej Gawroński
(29 XI 1740 Lubasz koło Tarnowa – 7 IV 1813 Kraków)
biskup krakowski, jezuita, współpracownik Komisji Edukacji Narodowej
rodzina
herbu Rawicz, syn Jana Rawa - Gawrońskiego z Gawron herbu Rawicz, właściciela Lubasza, i Elżbiety Chronowski
biogram
Ukończył kolegium jezuickie w Sandomierzu, wstąpił do jezuitów w Krakowie, gdzie dwa lata spędził między nowicjuszami, a trzeci rok na retoryce. Studiował matematykę i astronomię oraz teologię. Po Albertrandim został lektorem i bibliotekarzem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Po zawiązaniu konfederacji targowickiej i klęsce wojsk polskich w wojnie z Rosją w 1792 roku przystał do Targowicy i wziął udział w sejmie grodzieńskim na którym zapadła uchwała o uznaniu II rozbioru Polski. Chcąc ratować swoją nadszarpniętą reputację i odciąć się od zdradzieckich planów Targowicy opuścił dwór i wyjechał do Krakowa. Stronił od polityki zajmując się jedynie działalnością kościelną, wspierając radą biskupa krakowskiego Feliksa Turskiego, po którego zgonie objął wakujące biskupstwo.
Kanonik krakowski, senator w czasach księstwa Warszawskiego. Troszczył się o dobra kościelne, przeprowadził reorganizację konsystorza, popierał autonomię Szkoły Głównej Koronnej (UJ), był współpracownikiem Komisji Edukacji Narodowej, przyjacielem i współpracownikiem Hugo Kołłątaja. Członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Współautor programów szkolnych, autor i tłumacz podręczników. Przetłumaczył książki S. L'Huilliera, które stały się podręcznikami matematyki. W reformowanych szkołach przyczynił się do opracowania polskiej terminologii matematycznej, autor części elementarza obejmującej arytmetykę. Drukiem ogłoszonych jest kilka jego listów pasterskich.
Pochowany w podziemiach Katedry Wawelskiej, gdzie pomnik wystawił mu bratanek Franciszek Salezy.
publikacje:
1778 - Arytmetyka dla szkół
1781 – Geometrya
anonimowo:
1792 - Uwagi o naturze pieniędzy i o wekslarstwie Warszawa
kalendarium
1756 - wstąpił do Zakonu OO Jezuitów w Krakowie
1759 - 1762 - studiował filozofię w Kaliszu
1762 - 1765 - studiował matematykę i astronomię w Poznaniu
1766 - 1769 - studiował matematykę w Wiedniu
1769 - 1771 - studiował teologię w Rzymie
1769 - przyjął w Rzymie święcenia kapłańskie
1771 - 1773 - był profesorem matematyki i kierownikiem obserwatorium astronomicznego w Poznaniu
1773 - po kasacie zakonu jezuitów osiadł na dworze wojewody podlaskiego Józefa Salezego Ossolińskiego
1777 V 27 - w Akademii Krakowskiej uzyskał tytuł doktora filozofii i magistra nauk wyzwolonych i został astronomem, lektorem i bibliotekarzem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego
1779 - mianowany został kanonikiem kapituły krakowskiej
1781 - został proboszczem sochaczewskim
1784 - został koadiutorem jędrzejowskim
1788 - 1792 - zaangażował się w reformę państwa i brał udział w przygotowaniu Konstytucji 3 maja
1792 - był uczestnikiem konfederacji targowickiej
1794 - przeniósł się do Krakowa
1803 VIII 30 - nominowany na biskupa krakowskiego przez cesarza austriackiego Franciszka I
1804 IX 24 - nominację zatwierdził papież Pius VII
1805 IV 13 - przybył z Wiednia do Krakowa
1805 IV 27 - odbył ingres do katedry
1809 VIII 15 - odprawił uroczystą mszę świętą z okazji imienin cesarza Napoleona
1809 - mianowany został senatorem Księstwa Warszawskiego