Gucci Santi
Guci, Guczy
(około 1530 Florencja – 1599/1600 Mirów koło Pińczowa)
włoski architekt i rzeźbiarz
rodzina
syn i uczeń Jana di Niccolo Albenghi (zwany Gucci della Camilla), restauratora katedry florenckiej, i jego drugiej żony Marietty
żona Katarzyna Górska, córki: Anna, żona szewca Lenarta Dzinepry (Ginepri), Marta, żona Stanisława Radomeskiego
biogram
Do Polski przybył po 1550, nadworny artysta Zygmunta II Augusta, Anny Jagiellonki i Stefana Batorego, związany także z rodzinami Firlejów i Gonzaga-Myszkowskich. Był mieszczaninem krakowskim (posiadał połowę kamienicy przy ul. Grodzkiej), lecz miejscem jego osiedlenia był Pińczów, gdzie kupił dwa domy i prowadził warsztat architektoniczno-rzeźbiarski, skąd jego dzieła trafiały do odbiorców w całej Polsce.
Wykonywał swe prace wraz z licznym gronem współpracowników, w większości z nich autorstwo Gucciego niepotwierdzone w dokumentach z epoki jest hipotetyczne, oparte przez badaczy na analizie form rzeźbiarskich i dekoracyjnych.
Autor licznych budowli, przebudowy zamku Firlejów w Janowcu i Pińczowie, Myszkowskich w Mirowie koło Książa Wielkiego, przebudował kaplicę Mariacką w Katedrze na Wawelu na kaplicę grobową Stefana Batorego, a także dom kapituły krakowskiej przy ul. Kanoniczej 21 (Dom Dziekański). Z jego szkołą związane są kaplica Myszkowskich przy kościele Dominikanów w Krakowie, Branickich w Niepołomicach, tzw. lamus w Branicach i pałac Leszczyńskich w Baranowie Sandomierskim. W pracach rzeźbiarskich wykorzystywał kamień, głównie wapień pińczowski, czerwony marmur węgierski, alabaster. Tworzył nagrobki królewskie - Zygmunta lI Augusta, Anny Jagiellonki w Kaplicy Zygmuntowskiej i Stefana Batorego w kaplicy Mariackiej na Wawelu oraz Firlejów w kościele parafialnym w Janowcu.
Jego twórczość wywarła duży wpływ na kształtowanie się manieryzmu w Polsce (koniec XVI – I połowa XVII wieku).
wybrane prace:
1594 - 1595 - jedyne sygnowane przez niego dzieło - nagrobek Stefana Batorego w kaplicy Mariackiej przy katedrze na Wawelu
1557 - wykonał model maszkarona do attyki Sukiennic
około 1560 – rzeźby attyki kamienicy Bonerów
1565 - 1570 - pracował na zamku w Janowcu
1568 – rzeźby portali do zamku w Niepołomicach
1572 – 1576 – nagrobek rodziny Kryskich (Anny, Pawła i Wojciecha) w kościele św. Stanisława BM w Drobinie
1574 – 1575 – nagrobek Zygmunta lI Augusta
1574 – 1575 – pomnik Anny Jagiellonki w Kaplicy Zygmuntowskiej
1575 – epitafium Katarzyny Fogelderowej na kościele Mariackim
około 1577 - epitafium biskupa Jana Zaborowskiego w krużgankach klasztoru dominikanów
po 1580 - pałac Stefana Batorego na zamku w Grodnie
1582 – 1592 – rozbudowa domu przy ul. Kanonicznej 21
1585 – 1587 – pałac Stefana Batorego w Łobzowie (nie zachowany)
1585 - 1589 – rezydencja Myszkowskich w Mirowie koło Książa Wielkiego
1585 – 1600 – wykonanie nagrobków: Stanisława Zbąskiego w Kurowie, Andrzeja Kośli w Kraśniku, rodziny Uchańskich w Uchaniach, rodziny Kobylnickich w Kobylnikach
około 1586 – nagrobek Firlejów w kościele parafialnym w Janowcu
1587 – chrzcielnica w kościele parafialnym w Kazimierzu Dolnym
1591 – przed 1600 – przebudowa zamku w Pińczowie
1594 - 1595 - przebudował kaplicę Mariacką w Katedrze na Wawelu na kaplicę grobową Stefana Batorego
kalendarium
1550 - przybył do Polski
1557 VI 7 – wypłacono mu 40 groszy za wykonanie glinianego modelu maszkaronu
od 1558 – pracował dla dworu królewskiego w Krakowie
1591 - pracował na służbie u kanclerza Jana Zamoyskiego w Warszawie
źródła:
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000
Andrzej Fischinger, Santi Gucci, architekt i rzeźbiarz królewski, Kraków 1969
Helena Kozakiewicz, Renesans w Polsce. Santi Gucci, architekt i rzeźbiarz, Warszawa 1983
Krystyna Sinko, Santi Gucci Fiorentino i jego szkoła, Kraków 1933