Julian Fałat

(30 lipca 1853 Tuligłowy koło Mościsk - 9 lipca 1929 Bystra koło Bielska-Białej)

malarz, pejzażysta

rodzina

syn organisty wiejskiego

około 1900 poślubił Marię Luizę Comello de Stuckenfeld (1879–1916)

dzieci: Helena Rita „Kuka” (1901-1931), 1. mąż Igo Sym (1896–1941), aktor, 2. mąż Marian Niemczewski (1876-1944)

biogram

           Po ukończeniu studiów w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, pracował jako rysownik w guberni chersońskiej, następnie w Humaniu i Odessie. Potem podjął studia politechniczne w Zurychu i Monachium, 1878 - 1880 kontynuował naukę malarstwa w akademii sztuk pięknych w Monachium u Alexandra Strähubera i Georga Martina Raaba. Po studiach mieszkał w Warszawie, skąd często odbywał podróże artystyczne, między innymi na Żmudź i Litwę, odbył też podróż dookoła świata. Po spotkaniu z Wilhelmem Pruskim (później cesarzem Niemiec Wilhelmem II) podczas polowania w Nieświeżu książąt Radziwiłłów został zaproszony do Berlina. Przez prawie 10 lat przebywał w Berlinie jako nadworny malarz scen myśliwskich, realizując dworskie zamówienia.

           Został powołany na stanowisko dyrektora krakowskiej SSP, którą zreformował (między innymi zmienił skład profesorów, utworzył oddzielną katedrę pejzażu). Dzięki jego wstawiennictwu u cesarza Franciszka Józefa I uczelnia otrzymała status i nazwę Akademii Sztuk Pięknych.

           Po odejściu na emeryturę osiadł w swej posiadłości w Bystrej. Gdy wybuchła wojna w 1914 wstąpił do Legionów Polskich, uczestniczył między innymi w walkach na froncie wołyńskim. Potem mieszkał w Toruniu, gdzie założył Konfraternię Artystów, Towarzystwo Muzyczne oraz Towarzystwo Opieki nad Dziećmi.

           Powrócił do Bystrej, wstąpił do grupy poetów beskidzkich Czartak założonej przez Emila Zegadłowicza. W pierwszym rzędzie był jednak członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Swe prace pokazywał regularnie w krakowskim Towarzystwie Sztuk Pięknych, wystawiał swoje obrazy i rysunki w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Jego indywidualne wystawy odbyły się w Warszawie, Poznaniu, Lwowie, Krakowie i Katowicach oraz za granicą między innymi w Paryżu, Berlinie, Monachium, Chicago, Saint Louis, Wenecji i Rzymie.

           Malował głównie pejzaże zimowe (Śnieg 1907, Pejzaż zimowy z rzeką 1913, Potok w zimie), realistyczne sceny rodzajowe oraz myśliwskie (Polowanie w Nieświeżu 1861, Powrót z niedźwiedziem 1882), liczne (głównie akwarelowe) widoki Krakowa, a także portrety. Ulegał wpływom impresjonizmu, po 1900 symbolizmu (Dwa światy 1906, Mnich 1914).

           Kraków ofiarował mu w 1932 ulicę w VII dzielnicy Zwierzyniec, łączącą ul. Mlaskotów z ul. Józefa Ignacego Kraszewskiego.

kalendarium

1869-1871 - studiował w krakowskiej SSP

1873 - podjął studia politechniczne w Zurychu i Monachium

1878-1880 kontynuował naukę malarstwa w akademii sztuk pięknych w Monachium

1885 - odbył podroż dookoła świata

1886-1895 - przebywał w Berlinie na zaproszenie cesarza Wilhelma II 

1894/1895 – wraz z W. Kossakiem zaczął malować panoramę Berezyny 

1895 III 26 - został powołany na stanowisko dyrektora krakowskiej SSP

1897 - został członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka"

1900 - dzięki wstawiennictwu Fałata u cesarza Franciszka Józefa I uczelnia otrzymała status i nazwę Akademii Sztuk Pięknych

1905 - 1909 - rektor ASP

1910 - wyjechał z Krakowa

1914 – wstąpił do Legionów Polskich

1915 – uczestniczył w walkach na froncie wołyńskim

1921–1922 – dyrektor Departamentu Sztuki w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego

1935 – ukazały się jego Pamiętniki