Zygmunt Czerny

(24 VII 1888 Lwów – 18 II 1975 Kraków)

romanista

rodzina

syn Bronisława, wizytatora szkół średnich, i Wandy z Lisowskich

poślubił Annę Ludwikę Pirożyńską

biogram

          Ukończył Gimnazjum Klasyczne, następnie studiował romanistykę oraz historię sztuki na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie pod kierunkiem między innymi profesora Edwarda Porębowicza, Kazimierza Twardowskiego i Jana Antoniewicza - Bołoza.

           Po ukończeniu studiów zaczął pracować jako nauczyciel w lwowskiej szkole średniej, po dwóch latach wyjechał na stypendium na studia uzupełniające do Francji, mieszkał w Grenoble, Lyonie, Grenoble i Paryżu, uzyskał dyplom Études Superieures de Littérature Française .

           Przez krótki czas uczył w szkole średniej w Rawie Ruskiej, następnie rozpoczął pracę jako docent na uniwersytecie lwowskim. Przez dwie kadencje pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego, był też członkiem Senatu Akademickiego.

          Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu sowietów do Lwowa pracował dalej na uczelni. Po inwazji Niemiec na ZSRR uczył w szkole zawodowej, zaangażował się w tajne nauczanie, był prorektorem tajnego uniwersytetu polskiego.

          Jako repatriant wyjechał do Krakowa, nie udało mu się znaleźć tu pracy, pracował jako profesor kontraktowy na Uniwersytecie Poznańskim i Wrocławskim, potem osiadł w Toruniu, gdzie współtworzył Uniwersytet Mikołaja Kopernika.

          Przeniósł się do Krakowa, gdzie pracował jako profesor filologii romańskiej na UJ.

          Jest autorem licznych studiów o francuskiej literaturze, prac z zakresu literatury prowansalskiej i hiszpańskiej, historii literatury i krytyki literackiej, studiów na temat komparastyki literackiej, estetyki oraz niektórych zagadnień teorii literatury, prac z zakresu dydaktyki i podręczników do nauki języka francuskiego, napisał przedmowę do wyboru Arcydzieła francuskiego Średniowiecza, był tłumaczem literatury hiszpańskiej, między innymi wspólnie z żoną przetłumaczył Don Kichota z ManczyM. Cervantesa.

          Oprócz działalności na uniwersytecie pełnił różnorodne funkcje, między innymi był członkiem Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego, Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Polskiego Towarzystwa Popierania Współpracy Naukowej z Francją, długoletnim przewodniczącym komisji historyczno-literackiej PAN w Krakowie.

          Był też zawołanym taternikiem, uprawiał turystykę w Tatrach i taternictwo głównie przed I wojną światową, między innymi z Janem Wacławem Czerwińskim i Stefanem Komornickim, częściowo w towarzystwie przewodników. Został członkiem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego, potem Klubu Wysokogórskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.

          Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderom Legli Honorowej, otrzymał doktorat honorowy Sorbony.

         Pochowany na Cmentarzu Salwatorskim.

wybrane publikacje:

1911 – opis swej wycieczki Na Krywań przez Koryto“Taternik”

1912 – rozprawa o ideologii taternictwa Zagadnienie stosunku sportu do kultury„Taternik”, numery 1, 3, 4

1920 - L'esthétique de Louis-Claude De Saint Martin

1920 - Współczesna wymowa francuska

1921 - Rozwój poezji francuskiej po 1900 roku

1930 O nowy podział materiału neofilologicznego wobec wprowadzenia 8-letniego kursu nauki

1930 - O nowy ustrój szkół akademickich

1934 - Les aventures de Polo: premier livre de français pour la première classe des écoles secondaires, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem

1934 - Ogólne problemy reformy studjów wyższych w Polsce

1935 - Aspects de la France: géographie – histoire – population – institutions – vie économique

1935 - Bon sourire et en avant: deuxième livre de Francis, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem

1935 - O przyszłe liceum ogólnokształcące

1936 - Dydaktyka języków nowożytnych

1936 - Stan badań literackich we Francji po wojnie

1936 - Hier et aujourd'hui: 3-me livre de français pour la 3-me classe des écoles secondaires, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem

1936 - Współczesna wymowa francuska

1937 - C'est nous la France: 4 livre de Français pour la 4 classe des écoles secondaires , podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem

1937 - Edward Porębowicz, poeta i uczony

1937 - Lektura neofilologiczna w szkole średniej a w szczególności francuska

1938 - Dydaktyka języków nowożytnych

1938 - Le génie de la France. 1, Depuis les origines jusqu'à la Grande Révolution: manuel de littérature et de civilisation française pour la première année des lycées, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem

1953 - Cours de phonetique francaise

1955 – przetłumaczył Don Kichota z ManczyM. Cervantesa

1958 - Les composants réalistes du Romantisme français

1959 - Contribution à une théorie comparée du motif dans les arts

1960 - Francuski wiersz wolny i jego artyzm strukturalny

1968 – przedmowa do Arcydzieła francuskiego Średniowiecza

kalendarium

1906 – 1911 - studiował na uniwersytecie we Lwowie

1907 – wraz z Janem Wacławem Czerwińskim i Stefanem Komornickim uczestniczył w I wejściu Mięguszowieckiego Szczytu

1909 – wspinał się w Alpach Zachodnich

1910 – uczestniczył w I wejściu lewą częścią północno – zachodniej ściany Krywania

1910 – uczestniczył w pionierskiej wyprawie polskiej w Alpy Transylwańskie

1911 – zaczął pracować jako nauczyciel w szkole

1913 – uzyskał doktorat

1913 – 1920 – odbywał studia uzupełniające we Francji

1919 – został habilitowany na uniwersytecie lwowskim

1921 – rozpoczął pracę na uniwersytecie lwowskim

1924 – 1946 – był profesorem filologii francuskiej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie

1925 – 1939 – wykładał również w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego we Lwowie

1925 – został profesorem nadzwyczajnym

1933 – został profesorem zwyczajnym

1939 – 1941 oraz 1944 – 1945 – był profesorem na Uniwersytecie Radzieckim Iwana Franki we Lwowie

1945 – opuścił Lwów jako repatriant

1945 – 1946 – pracował jako profesor kontraktowy na Uniwersytecie Poznańskim

1946 – 1948 – pracował jako profesor kontraktowy na Uniwersytecie Wrocławskim

1945 – 1950 – pracował na Uniwersytecie M. Kopernika w Toruniu

1946 I 1 – 1952 – kierował Katedrą Filologii Romańskiej na Wydziale Humanistycznym UMK

1946 I 10 – został kuratorem powstałego Akademickiego Związku Sportowego UMK

1948 – został prorektorem UMK <br.

1950 – osiadł w Krakowie, został profesorem filologii romańskiej na UJ

1961 - otrzymał doktorat honorowy Sorbony