Kazimierz Chłędowski
(23 lutego 1843 Lubiatówka – 20 marca 1920 Wiedeń)
pisarz, historyk, polityk
rodzina
pochodził z rodziny ziemiańskiej
syn Ottona herbu Bończa, dzierżawcy i administratora dóbr Poźniaków i Brunickich w Nowotańcu, Męcińskich w Dukli i Załuskich w Iwoniczu) i Michaliny Gawin-Niesiołowskiej z Gawin herbu Nałęcz
brat Seweryny, kolekcjonerka dzieł sztuki, poślubiła Romana Jabłonowskiego, radcę skarbowego Austrii, część swoich zbiorów zapisała w testamencie Muzeum Narodowemu w Krakowie. Wśród darów znajdowały się między innymi autoportret L. Wyczółkowskiego, kilka starych obrazów, malowidła na szkle z XVIII wieku, chińskie obrazy na szkle, hiszpańskie makaty oraz meble hiszpańskie, włoskie i polskie
bratanek Adama Tomasza (1790-1855) – bibliografa, dziennikarza, wydawcy – oraz Walentego (1797-1846) – krytyka literackiego i wydawcy. Jego ciotką była Maria Pomezańska z Chłędowskich (1806-1862) – malarka, pisarka, pamiętnikarka, gawędziarka. W roku 1846 podczas rabacji jego ojciec został zabrany z Nowotańca przez milicję chłopską i oddany do sanockiego cyrkułu. Matka z synem dzięki uprzejmości sąsiadów uniknęła losu ojca. Chorował na tzw. katar kiszek, z którego wyleczył go dr Jan Wain
w roku 1875, w Dłutowie, poślubił Stefanię Jurczyk-Tabęcką (1850-1884) z Dłutowa, literatka, nowelistka i eseistka
biogram
Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym, następnie uczęszczał do szkoły w Sanoku. Uczył się w gimnazjach w Tarnowie, Nowym Sączu i św. Anny w Krakowie, gdzie uzyskał maturę. Studiował prawo w Pradze i na Uniwersytecie Jagiellońskim. Obronił doktorat praw na UJ po przedstawieniu pracy Zdania ze wszystkich umiejętności prawniczych i politycznych. Przygotował również rozprawę habilitacyjną O kredycie rolniczym i jego instytucjach na UJ, ale nie zgłosił się do wykładu habilitacyjnego i nie uzyskał stopnia docenta.
Urzędnik administracji galicyjskiej we Lwowie, następnie w ministerstwie do spraw Galicji w Wiedniu.
Współpracował z wieloma pismami, między innymi „Biblioteką Warszawską”, „Gazetą Lwowską”, „Gazetą Polską”, „Gazetą Warszawską”, „Słowem”, „Tygodnikiem Ilustrowanym”, pisał odważne artykuły antyreligijne, publikował artykuły popierające hasła pozytywistyczne, dowodził zgubnej roli poezji romantycznej oraz bezsensowności powstania styczniowego.
Badacz obyczajów i kultury Francji, prowadził badania muzealne, biblioteczne i archiwalne we Włoszech, opisał średniowieczny zespół zabytków sieneńskich, ukazał problemy religijne, kulturalne i polityczne we Włoszech XV-XVII wieku. Napisał kilka powieści, sukces odniósł publikując w krakowskim „Kraju” zbiór portretów charakterologicznych polityków galicyjskich.
Był także właścicielem dóbr Wietrzno koło Krosna. Podczas I wojny światowej na początku 1915 w Wiedniu wszedł w skład Komitetu Polskiego Archiwum Wojennego ulokowanego w Wiedniu przy ul. Wallnerstrasse 1a.
wybrane prace:
1870-1871 – Album fotograficzne (cz. 1-2), wznowienie 1951 rok
1872 – Po nitce do kłębka powieść kryminalna
1876 – Sylwetki
1876 – Królowa Bona. Obrazy czasu i ludzi, wydanie IV 1960 rok
1877 – Skrupuły powieść obyczajowa
1904 – Siena, wydanie II 1960 rok
1907 – Dwór w Ferrarze, wydanie IV 1958 rok
1912 – Rzym. Ludzie Odrodzenia, wydanie IV 1957 rok, kolejne 1997 rok
1912 – Rzym. Ludzie baroku, wydanie II 1957, kolejne 1997 rok
1914 – Rokoko we Włoszech, wydanie IV 1959 rok
1914 – Historie neapolitańskie, wydanie II 1959 rok
1920 – Ostatni Walezjusze
1935 – pośmiertnie szkice z historii kultury Z przeszłości naszej i obcej
1951 – pośmiertnie Pamiętniki (t. 1-2) spisywane w latach 1843-1901
kalendarium
1862-1867 – studiował prawo
1867 – obronił doktorat praw na UJ
1867 - urzędnik Krajowej Rady Szkolnej
1870 VI 28 – 1874 VI 24 – członek komitetu Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego
1881-1900 – przebywał w Wiedniu
1881-1882 – rzeczywisty tajny radca Biura Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
1882-1900 – w Ministerstwie ds. Galicji
1893 – odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Leopolda
1899 - odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Franciszka Józefa
1899-1900 – kierował Ministerstwem ds. Galicji
1907 - członek korespondent Akademii Umiejętności
źródła:
Czesław Brzoza, Kraków między wojnami, Kraków 1998
Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005
Stanisław Wasylewski: Chłędowski Kazimierz [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. 3, Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937