Dzisiejsza data:

Stanisław Ciołek

(około 1382 Mazowsze – 10 listopada 1437 Poznań)

podkanclerzy i biskup poznański, poeta polsko-łaciński, dyplomata 

rodzina

syn Andrzeja, wojewody mazowieckiego, i Elżbiety Garbowskiej z Garbowa herbu Sulima

bracia: Wygand, Andreas i Clemens

biogram

           Ukończył studia na uniwersytecie praskim otrzymując tytuł magistra sztuk wyzwolonych. Jako zdolny poeta i wybitny stylista łaciński zjednał sobie względy Władysława Jagiełły, który mianował go pisarzem królewskim, dodatkowo był także notariuszem ziemskim oraz kapituły krakowskiej.

           Był znawcą problematyki polsko–litewskiej oraz spraw krzyżackich, współpracownikiem i protegowanym biskupa Z. Oleśnickiego. Wszystkie ważniejsze sprawy dyplomatyczne Władysława Jagiełły odbywały się w jego obecności albo pod jego kierunkiem i za jego wiedzą. Miał swój udział w przygotowywaniu najważniejszych aktów państwowo–prawnych, jest autorem cennego zbioru formuł kancelaryjnych i retorycznych Liber cancellariae.

           Po małżeństwie Władysława II Jagiełły z Elżbietą Granowską napisał paszkwil Epistola taxans matrimonium…, co spowodowało usunięcie go z kancelarii królewskiej. Poparcie królowej Zofii Holszańskiej umożliwiło mu po kilku latach powrót do kancelarii królewskiej.

           Został mianowany biskupem poznańskim, odbył kilka synodów diecezjalnych i wydał statut o admisji notariuszy publicznych. Będąc mocno obciążony obowiązkami państwowymi nie mógł podołać administrowaniu diecezją co spowodowało między innymi zatargi z kapitułą. Był przeciwnikiem husytyzmu, przeciwko husytom pisał pisma satyryczne.

           Znany jest jako poeta polsko–łaciński, autor utworów poetyckich o charakterze zarówno panegirycznym, jak i paszkwilancko–parodystycznym. Jego twórczość poetycka była wykorzystywana przez kompozytorów do pisania pieśni.

          Pochowany został w katedrze w Poznaniu.

wybrane utwory:

1417–1419 - Paszkwil łaciński prozą na królową Elżbietę (Granowską), w formie bajki

1426 lub 1428 - Laus Cracoviae, panegiryk wychwalający Kraków, Władysława II Jagiełłę i jego żonę Sonkę

1427 – listy do króla Władysława Warneńczyka

1428 – listy do Oleśnickiego

1436 – listy do sekretarza Witolda

kalendarium

1392–1402 – studiował na uniwersytecie w Pradze

1410 – został sekretarzem w kancelarii Władysława Jagiełły

1410 – posłował wraz ze Z. Oleśnickim do Zygmunta Luksemburskiego

1411–1421 – pełnił ubocznie funkcję notariusza ziemi krakowskiej i kapituły krakowskiej

1413 – posłował do zakonu krzyżackiego w sprawach Żmudzi

1419 – usunięty z kancelarii królewskiej za paszkwil na małżeństwo Władysława Jagiełły z Elżbietą Granowską

1420 – zapisał się do Akademii Krakowskiej

1423 – redagował edykt wieluński

1423 – dzięki życzliwości królowej Zofii uzyskał podkanclerstwo królewskie

1425 – opracował przywilej brzeski

1428 – uzyskał nominację na biskupstwo poznańskie

1434 – był reprezentantem Polski na soborze w Bazylei

źródła:

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 2 Piśmiennictwo Staropolskie, Warszawa 1964, s. 98–100

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000