Franciszek Cezary starszy
(1583 – 28 sierpnia 1651 Kraków)
drukarz i księgarz
rodzina
z rodziny Cezarów
do Krakowa przybył na początku XVII wieku, prawdopodobnie z Wielkopolski
poślubił Barbarę Malicką (zmarła 1666), córkę księgarza
dzieci: Jan Paweł; Stanisław; Anna, poślubiła Jakuba Laniera, syna złotnika i jubilera, następnie Jakuba Grabińskiego; Franciszek Józef
biogram
Nabył prasę i materiał drukarski od Jana Szarffenberga, kupił oficynę drukarską M. Loba, a dzięki małżeństwu przejął księgarnię Malickich. Przyjął prawo miasta Krakowa, dał się poznać jako świetny fachowiec, od Zygmunta III Wazy otrzymał przywilej drukarski, zatwierdzony następne przez Władysława IV i Jana II Kazimierza.
Za 3 000 zł polskich zakupił od Marcina i Teodory Rożyców, Jana Rożyca chirurga córki i syna, dom narożny na ulicy św. Anny 9 (obecnie nie istniejący), do którego przeniósł drukarnię z Wendety (obecnie Mały Rynek), a którą później przebudował i poszerzył.
Do jego przyjaciół należeli biskupi krakowscy Jędrzej Lipski i Jakub Zadzik, biskup przemyski Paweł Piasecki czy książę Zasławski Felicjan Wojanowski, z którymi trzykrotnie Włochy i Niemcy odwiedził. Utrzymywał bliskie kontakty handlowe ze Stanisławem Mateuszem Cosmeroviusem (polskim drukarzem działającym w Wiedniu) oraz Janem Wolrabem (drukarzem poznańskim).
Drukarnia Cezara tłoczyła głównie druki na potrzeby Akademii Krakowskiej. Wytłoczył łącznie około 780 druków, między innymi 18 dzieł historycznych Szymona Starowolskiego, herbarz Orbis Polonus Szymona Okolskiego, słownik polsko–łacińsko–grecki Grzegorza Knapiusza, dzieła S. Twardowskiego.
Używał sygnetu przedstawiającego drzewo targane wichrem. Wydawał też własne prace, między innymi Pielgrzym włoski (w drukarni J. Siebeneichera), Żywot św. Franciszki Rzymianki.
Prowadził z krakowskimi drukarzami liczne procesy o naruszanie przywilejów wydawniczych, co powodowało, że mimo dużej produkcji jego oficyna przeżywała ciągłe kłopoty.
Po jego śmierci handel i drukarnię prowadziła dalej jego żona, Barbara.
Pochowany w kościele św. Anny.
wybrane prace:
1618, 1651 – przekład P. Kochanowskiego Gofred, albo Jeruzalem wyzwolona
1621 - Thesaurus Polonolatinograecus seu Promptuarium linguae Latinae et Graecae
1629, 1640, 1650 - Sielanki Szymona Szymonowica
1643 - Thesaurus Polonolatinograecus seu Promptuarium linguae Latinae et Graecae (wydanie 2)
1650 - Antypasty małżeńskie Hieronima Morsztyna
1645, 1648 - Chronica gestarum in Europa Pawła Piaseckiego
własne prace:
1614 - Pielgrzym włoski
1617, 1635 - Żywot św. Franciszki Rzymianki
kalendarium
1616 - nabył prasę i materiał drukarski od Jana Szarffenberga
1616 – przejął księgarnię Malickich
1617 – przyjął prawo miasta Krakowa
1618 - kupił oficynę M. Loba
1619 – oskarżył S.W. Jastrzębskiego o bezprawny druk kalendarzy
1620 VII 16 – otrzymał od Zygmunta III Wazy przywilej królewski
1623 – zakupił dom na ulicy św. Anny
1623 – przeniósł drukarnię do zakupionej kamienicy
1625 – został pobity przez piechotę zamkową za krytykę wyroku w sprawie druku dzieła satyrycznego Gratis J. Brożka
1635–1643 – przebudował i poszerzył kamienicę na potrzeby drukarni
1649 – otrzymał potwierdzenie przywileju przez Jana Kazimierza
1616–1651 – spod jego pras wyszło łącznie około 780 druków
źródła:
Jerzy Samuel Bandtkie, Historya drukarń krakowskich …, Kraków 1815
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000