Bronisława Błogosławiona
(około 1200 Kamień Śląski? – 29 sierpnia 1259 Kraków)
mistyczka, norbertanka, patronka Zwierzyńca, Krakowa i Polski
rodzina
pochodziła z rodziny szlacheckiej, według tradycji z rodu Odrowążów
córka Stanisława Odrowąża Prandoty i Anny z Jaxów Gryfitów
biogram
W dzieciństwie i młodości otrzymała staranne wychowanie (podstawowe prace domowe, umiejętność czytania i pisania, ziołolecznictwo, ogrodnictwo i wiedza ogólna). Znana z życiorysu napisanego przez dominikańskiego lektora Stanisława.
W wieku około 16 lat wstąpiła do zakonu panien norbertanek w krakowskim Zwierzyńcu, gdzie „zasłynęła wyjątkową świętością życia”. Wkrótce została magistrą czyli przełożoną klasztoru.
Gdy Tatarzy napadli na Kraków wraz ze swymi zakonnicami schroniła się w grocie Lasu Wolskiego, gdzie według legendy pająk zasnuł grotę swą siecią zasłaniając i ratując tym samym norbertanki przed Tatarami. Według innej legendy przed norbertankami rozstąpiły się białe skały Lasku Wolskiego i zasłoniły je przed nadciągającymi Tatarami i stąd miejsce to nazywa się Skałami Panieńskimi.
Jej kult sięga początków XIV wieku, jest związany ze wzgórzem Sikornik, zwanym Górą Błogosławionej Bronisławy, na którym wiodła w eremie żywot pustelniczy, oddawała się modlitwie i nabożnym rozmyślaniom, a także zbierała zioła lecznicze. Przez mieszkańców Krakowa uznana za orędowniczkę podczas klęsk, zwłaszcza epidemii cholery w 1707, mieszkańcy Zwierzyńca przypisywali Bronisławie, że ich dzielnicę ta epidemia szczęśliwie ominęła (zwana odtąd patronką Królestwa Polskiego).
Czczona w kościele i klasztorze Norbertanek, a także w kościele Dominikanów. Relikwie Błogosławionej znajdują się w ołtarzu kościoła Norbertanek.
Ikonografia Bronisławy sięga XVII wieku, jej postać występuje między innymi w obrazach ołtarzowych w klasztorze Norbertanek (W. Eliasz 1840) i kościele Norbertanek (K. Pochwalski 1960), w anonimowym obrazie w kościele Św. Norberta, znana jest także z obrazów P. Stachiewicza, J. Kaczmarczyka, P. Wyskowskiego. Powstały liczne żywoty oraz utwory poetyckie jej poświęcone.
Jej imieniem nazwano ulicę w dzielnicy Zwierzyniec.
kalendarium
1217 – miała już złożone śluby zakonne
1224 – podczas zarazy z wielkim zaangażowaniem służyła chorym, rozdawała leki i ubrania, karmiła głodnych
1241 – w czasie najazdu tatarskiego na Kraków wraz z innymi zakonnicami schroniła się w lasach na Bielanach
1257 VIII 15 – miała wizję Jacka Odrowąża prowadzonego do nieba przez Matkę Boską, co uznano wówczas za zwiastun jego rychłej kanonizacji
1604 – odnaleziono jej grób na Zwierzyńcu
1839 VIII 23 – Święta Kongregacja Obrzędów zatwierdziła wydanym dekretem cześć oddawaną przez sześć wieków Bronisławie. Ojciec Święty Grzegorz XVI zaliczył ją do rzędu Błogosławionych Patronów Polski
1840 IX 2 – w Krakowie odbyły się główne uroczystości jej beatyfikacji
1912 – jej imieniem nazwano ulicę w VII dzielnicy Zwierzyniec, w pobliżu klasztoru norbertanek, skąd prowadzi ona na Salwator w kierunku Sikornika
1979 VI 6 – Jan Paweł II, w Katedrze Wawelskiej, zaliczył błogosławioną Bronisławę do umiłowanych przez siebie krakowskich świętych
źródła:
Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005
Teresa Stanisławska-Adamczewska, Jan Adamczewski, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000
Janoszanka M., Błogosławiona Bronisława Odrowążówna, Kraków 1935
Stefan Ryłko, Błogosławiona Bronisława [w:] Polscy święci, red. Joachim Roman Bar, Warszawa 1983