Bolesław I Chrobry (Wielki)
(967 Gniezno? - 17 czerwca 1025 Kraków)
król Polski
lata panowania:
992 – 18 kwietnia 1025 jako książę Polski
18 kwietnia 1025 – 17 czerwca 1025 jako król Polski
rodzina
dynastia Piastów
Najstarszy syn Mieszka I i Dobrawy (? - 977), brat Świętosławy, Mieszka, Lamberta, Świętopełka
Bolesław Chrobry dzieło ojcowe,
Chlubnie do końca prowadzi.
Dwakroć Kijowian gromi na głowę,
Z Pomorzem kończy najgładziej.
Graniczne słupy od rzeki Sali
Po Dniepru stawia aż tonie;
Pierwszy to z władców, co najwspanialej,
W królewskiej błyszczy koronie.
Władysław Bełza Dawni królowie tej ziemi
poślubił:
1. 984 N.N. - córka Rygdaga, margrabiego miśnieńskiego, oddalona w 985 lub 986 po śmierci Rygdaga
N.N., córka ur. 984 lub 985, żona (od 996 lub 997) nieznanego księcia pomorskiego
N.N., syn ur. 985 lub 986 - mnich w zakonie kamedułów w Pons Petri koło Rawenny
2. 986 N.N. - córka Gejzy, księcia węgierskiego, oddalona 986 lub 987
syn Bezprym (986 lub 987 - najpóźniej na wiosnę 1032), książę polski
3. 987 - Emnilda, córka Dobromira, księcia słowiańskiego, oddalona 988, zmarła 1017
N.N., córka, ur. 988, ksieni, zmarła 1017
córka Regelinda (989 - 21 III po 1014), poślubiona 1002 po 30 IV lub 1003 Herman, margrabia Miśni
syn Mieszko II Lambert (990-1034), król Polski
N.N., córka, (między 991 a 1001 - po 1018 VIII 14), poślubiona przed 1015 VII 15, Świętopełk I, wielki książę kijowski (978 lub 979 - 1019)
syn Otto (około 1000-1033), książę polski
4. 1018 II 3 - Oda Miśnieńska, córka Ekkeharda I (zm. 1002), margrabiego Miśni (985-1002), zmarła po 1018
córka Matylda (po 1017 - po 1035), poślubiona 1035 V 18, Otton z Schweinfurtu, książę szwabski, rozwód 1036, zmarł 1057
biogram
Pierwszy koronowany władca Polski, który być może jeszcze za życia ojca rezydował w Krakowie, w tradycji polskiej uważany jest za króla, któremu należy się przydomek Wielki, jak określał go już Gall Anonim. Jego dokonania wyniosły go do roli jednego z najpotężniejszych władców europejskich i przywódcy Słowian.
Po śmierci ojca Mieszka I, wygnał swych przyrodnich braci oraz macochę a opozycję wielmożów złamał, oślepiając jej przywódców - Odylena i Przybywoja. Zjednoczył kraj i przejął pełnię władzy.
Popierał cesarza Ottona III, doprowadził do kanonizacji św. Wojciecha, zyskał zgodę papieża na utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie i biskupstw w Kołobrzegu, Wrocławiu i Krakowie. Organizował akcje misyjne w Prusach, sprowadził z Włoch pierwszych zakonników. Po śmierci Ottona III prowadził wojny z Niemcami, zakończone pokojem w Budziszynie.
Podejmuje wyprawy na Ruś, zdobywa Kijów, w którym na tronie osadził swego zięcia Świętopełka, przyłączył Grody Czerwieńskie.
Po śmierci cesarza Henryka II uzyskał zgodę papieża na koronacje. Koronował się w Gnieźnie lub w Poznaniu.
Został pochowany w katedrze poznańskiej.
W skarbcu Katedry Wawelskiej przechowywana jest włócznia św. Maurycego, ofiarowana przez cesarza Ottona III Bolesławowi Chrobremu w 1000 roku w Gnieźnie.
Jego imieniem nazwano ulicę w dzielnicy Grzegórzki, na Olszy, która biegnie od alei płk. Władysława Beliny-Prażmowskiego, przekracza Prądnik - Białuchę i dochodzi niemal do torów kolejowych.
kalendarium
973 - wydany na dwór cesarza Ottona III w roli zakładnika i gwaranta pokoju w Kwedlinburgu między Mieszkiem a cesarzem Ottonem I
984 - poślubia córkę margrabiego pogranicznej Miśni, Rygdaga, którą po roku odprawia
986 - poślubia drugą żonę, księżniczkę węgierską, której imienia również nie znamy, być może była to córka księcia Gejzy. Ma z nią prawdopodobnie syna Bezpryma
987 - żeni się z Emnildą, córką słowiańskiego księcia Dobromira
około 990 - obejmuje księstwo krakowskie
992 V - po śmierci ojca wypędził z kraju macochę Odę wraz z synami
997 - z jego inicjatywy akcję misyjną w Prusach podjął biskup praski Wojciech Sławnikowic, dostając tam 23 kwietnia cios włócznią od pruskiego kapłana Sicco
998 - 999 - doprowadził do kanonizacji św. Wojciecha i uzyskał od papieża zgodę na utworzenie polskiej prowincji kościelnej
1000 - na zjeździe w Gnieźnie uzyskał potwierdzenie niezależności Polski od cesarza Ottona III
1002 - po śmierci Ottona III zajmuje tereny łużyckie po Łabę i Salę
1002-1005, 1007-1013 i 1015-1018 - prowadził wojny z Niemcami
1003 - usiłując opanować tron czeski zwabił do Krakowa i oślepił władcę czeskiego Bolesława III Rudego
1013 - prawdopodobnie wydzielił prowincję małopolską Mieszkowi II i Rychezie
1018 I 30 - pokój w Budziszynie, Polska zyskuje Łużyce i Milsko
1018 II 3 - poślubił Odę Miśnieńską
1018 VII 14 - wkroczył do Kijowa
1018 - przyłączenie Grodów Czerwieńskich
prawdopodobnie 1025 IV 18 - koronacja w Gnieźnie lub w Poznaniu
literatura
Boga miłował we wszystkim i ponad wszystko i (…) z głębi serca kochał swoich jak ojciec synów.
(Gall Anonim, Kronika polska, ks. I. Wrocław 1982)
Nie był i Bolesław wzorem cnót. Potrafił dopuszczać się okrucieństw i gwałtów(...). Jednak musiało być w tym człowieku coś niezwykłego, prawdziwa wielkość ducha, skoro sprzyjali mu Wojciech i Bruno, bohaterowie, którzy wierność idei umieli przypłacić życiem.
(Paweł Jasienica, Polska Piastów, PIW, Warszawa 1974)
Był Bolesław wielki i ciężki, że ledwie na koniu mógł usiedzieć, ale bystrego umysłu.
(notatka ruskiego kronikarza)
Bolesław Chrobry dzieło ojcowe,
Chlubnie do końca prowadzi.
Dwakroć Kijowian gromi na głowę,
Z Pomorzem kończy najgładziej.
Graniczne słupy od rzeki Sali
Po Dniepru stawia aż tonie;
Pierwszy to z władców, co najwspanialej,
W królewskiej błyszczy koronie.
Władysław Bełza Dawni królowie tej ziemi
Bibliografia
Balzer Oswald, Genealogia Piastów, Kraków, 2005
S. Zakrzewski, Bolesław Chrobry Wielki, Lwów 1925
A.F. Grabski, Bolesław Chrobry 967 – 1025, Warszawa 1970