Franciszek Bobiński

(wrzesień 1793 Płock – 1 września 1883 Sierniki koło Rogoźna)

wojskowy, działacz polityczny 

biogram

           Wstąpił do 6 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego jako dziecko żołnierskie, był uczestnikiem kampanii napoleońskich 1809 i 1812, powstania listopadowego i powstania krakowskiego. Nad Berezyną ranny w nogę, dostał się do niewoli rosyjskiej, wcielony do armii rosyjskiej jako szeregowy został wysłany na Kaukaz, na wojnę z Czerkiesami. W czasie powstania listopadowego brał udział w obronie Warszawy przed wojskami rosyjskimi. Będąc kapitanem dowodził dwoma kompaniami z 1 Pułku Strzelców Pieszych obsadzającymi fort nr 54. Wobec znacznej przewagi liczebnej fort został zajęty przez Rosjan, przy czym większa część załogi zginęła w walce na bagnety. W trakcie walki o fort wyleciał w powietrze magazyn amunicyjny. Zdarzenie to przypisał później Adam Mickiewicz podporucznikowi artylerii Juliuszowi Konstantemu Ordonowi. W wyniku wybuchu zginęło około 300 Rosjan, z czego ciężko ranny został dowódca jednej z kolumn gen. Fiodor Geismar.

           Po upadku powstania listopadowego pod Rybińskim przekroczył granicę pruską pod Brodnicą, przybywszy do Francji, należał do zakładu w Besançon, gdzie dowodził 2 kompanią oficerów, był jednym z wybitniejszych członków Rady. Jeden z oficerów powstania listopadowego podpułkownik Józef Zaliwski podjął próbę zorganizowania oporu w Polsce i przygotowania następnego powstania. Bobiński, już podpułkownik, zgodził się zostać jego emisariuszem i wraz z podpułkownikiem Józefem Święcickim udali się do Galicji.

           Został współzałożycielem i członkiem Zboru Głównego Stowarzyszenia Ludu Polskiego, wraz z Szymonem Konarskim (byłym członkiem Związku Przyjaciół Ludu), S. Goszczyńskim i T. Januszewiczem zredagował tekst ustawy Stowarzyszenia. Po zdemaskowaniu konspiracji przez prowokatora Behrensa nastąpiło wydalenie z miasta kilkuset emigrantów, uważanych za głównych inspiratorów „rewolucyjnych knowań” oraz rozbicie krakowskiego Zboru. Kontynuował działalność spiskową, ukrywał się w Karpatach, zagrożony pochwyceniem przez policję wrócił do Francji, wraz z Bohdanem Zaleskim osiadł w Molsheim, departament Bas-Rhin. Gdyby doszło do powstania miał według planu Mierosławskiego z 1846 roku dowodzić oddziałami w Galicji Wschodniej.

           Ponownie zjawił się w Krakowie podczas Wiosny Ludów, został członkiem Komitetu Narodowego, czynnie uczestniczył w wydarzeniach 25 i 26 kwietnia. Po stłumieniu powstania przez Austriaków wycofał się z czynnej działalności politycznej i osiadł na wsi.

kalendarium

1808 – wstąpił do 6 pułku piechoty Księstwa Warszawskiego jako dziecko żołnierskie

1809 – odbył kampanie napoleońską pod Sokolnickim

1812 – uczestnik kampanii napoleońskiej pod Dąbrowskim

1814 XII 6 – wszedł do wzorowego batalionu grenadierów

1817 III 21 – mianowany podporucznikiem

1821 V 12 - porucznik

1831 II 6 – kapitan

1831 II 19 – odznaczył się pod Wawrem

1831 III 10 – Złoty Krzyż

1831 IV 20 – major

1831 IX 6 – przy obronie Warszawy bronił przed Rosjanami fortu nr 54

1831 VIII 1 – podpułkownik

1831 IX 24 – pułkownik

1831 IX 28 – X 5 – był faktycznym dowódcą 1 Dywizji Piechoty

1831 X 5 – przeszedł z wojskiem do Prus

1832 III – przybył do Francji

1832 IV 17 – w zakładzie w Besançon

1832 VI – wybrany do Rady Polaków

1832 XI – dowódca 2 kompanii oficerów

1832 – członek polskiej loży „Wytrwałość-Nadzieja”

1833 III – znalazł się w Lipsku

1833 – wiosną przybył do Galicji

1833 – współzałożyciel Związku Węglarzy Polskich

1834 – latem schronił się w Krakowie

1835 II 11 – współorganizator, członek Zboru Głównego Stowarzyszenia Ludu Polskiego

1835 VII 21 – została podpisana ustawa Stowarzyszenia, której był współredaktorem

1836 II – został wydalony z Krakowa

1836 V – powrócił do Francji

1836-1838 – mieszkał w Molsheim

1837 I 2 – wstąpił do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego sekcja Strasburg

1843 II 20 – przeniósł się ze Strasburga do Hericy koło Fontainebleau

1848 IV – ponownie przybył do Krakowa, został członkiem Komitetu Narodowego

1877 – członek Instytucji Czci i Chleba

źródła:

Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005

Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, Warszawa 1995-1998

Zygmunt Mann: Bobiński Franciszek. [w]: „Polski Słownik Biograficzny”. T. 2, Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989