Michał Hieronim Bobrzyński
(30 IX 1849 Kraków – 3 VII 1935 Łopuchówek koło Poznania)
historyk prawa polskiego i prawa niemieckiego, prawnik, konserwatywny polityk galicyjski, profesor UJ
rodzina
syn Błażeja Jana, lekarza, i Zofii z Cypcerów
poślubił Zofia Cegielska (1859 – 1926), córka Hipolita (1813 – 1868) i Walentyny Motty (1823 – 1859)
dzieci:
Jan (1882 – 1951), działacz gospodarczy, polityk i publicysta konserwatywny
Maria (1895 – 1946)
biogram
Po ukończeniu Gimnazjum Św. Anny w Krakowie rozpoczął studia prawnicze na UJ, gdzie zetknął się z Piotrem Burzyńskim, Fryderykiem Zollem starszym, Julianem Dunajewskim i Antonim Zygmuntem Helclem. Po studiach wstąpił do służby w Prokuratorii Skarbu, obronił doktorat, przedłożył rozprawę habilitacyjną poświęconą przywilejowi nieszawskiemu Kazimierza Jagiellończyka, po uzyskaniu „veniam legendi” w obszarze prawa polskiego i jego historii, podjął wykłady z historii prawa, został profesorem UJ, pełnił funkcję kierownika Katedry Prawa Polskiego, a następnie kierownika Katedry Prawa Politycznego Ogólnego i Austriackiego.
Związany ze stronnictwem stańczyków, był do 1918 roku ich faktycznym przywódcą. Został posłem do Sejmu Krajowego we Lwowie i Rady Państwa w Wiedniu, namiestnikiem Galicji, ministrem ds. Galicji, jako wieloletni wiceprezydent Rady Szkolnej Krajowej przyczynił się do rozwoju szkolnictwa w Galicji, rozszerzenia sieci szkół ludowych, podniesienia poziomu podręczników szkolnych, dbał o wykształcenie nauczycieli. Jako minister dla Galicji w rządzie austriackim wysunął koncepcję połączenia Galicji z Królestwem Polskim w ramach trialistycznej (Austria, Węgry, Polska) monarchii habsburskiej. Podczas I wojny światowej popierał Naczelny Komitet Narodowy i interweniował w obronie Legionów Polskich.
Po I wojnie przewodniczył komisji (tzw. Ankiecie) przygotowującej projekt konstytucji RP. Wycofał się z czynnego życia politycznego (nie uznając legalności rządów J. Piłsudskiego), opuścił Kraków i przeniósł się do Wielkopolski, gdzie zamieszkał w zakupionym majątku Garby koło Środy Wielkopolskiej, następnie w Łopuchówku.
Zasłynął jako autor wielokrotnie wznawianych (także po II wojnie światowej) Dziejów Polski. Był także autorem wielu prac naukowych z zakresu historii średniowiecznej państwa i prawa, dziejów myśli i literatury politycznej, metodologii historii. Zajmował się także edycją źródeł historycznych, wydał między innymi Starodawne Prawa Polskiego Pomniki oraz Ortyle magdeburskie, ukazały się jego wspomnienia Z moich pamiętników.
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim ( kwatera 45, zachód).
wybrane publikacje:
1873 - O ustawodawstwie nieszawskim Kazimierza Jagiellończyka
1874 – 1882 - Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, t. 3 oraz 5-7
1876 - Ortyle magdeburskie
1876 - O sejmach polskich za Jana Olbrachta i Aleksandra
1879 - Dzieje Polski
1916 - Dialog o zasadach i kompromisach
1920 – 1925 - Wskrzeszenie Państwa Polskiego. Szkic historyczny, t. 1-2
1922 - Szkice i studia historyczne t. 1-2
1957 - Z moich pamiętników
kalendarium
1859 – rozpoczął naukę w Gimnazjum św. Anny w Krakowie
1867 – rozpoczął studia prawnicze na UJ
1869 – wziął udział w konkursie ogłoszonym przez Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu,
wysyłając pracę poświęconą Unii Lubelskiej
1871 - ukończył studia prawnicze na UJ
1872 VII 18 – uzyskał doktorat UJ
1873 – przedłożył rozprawę habilitacyjną, a po odbyciu kolokwium uzyskał veniam legendi
1874 - przebywał na studiach w Berlinie, a następnie w Strasburgu
1874 - podjął na UJ wykłady z historii prawa
1874 – 1877 – współredagował „Przegląd Krytyczny”
1877 IV 20 – został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego prawa polskiego i niemieckiego
1878 – został członkiem AU
1878 – 1890 – pełnił funkcję dyrektora Archiwum Krajowego Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie
1879 – został profesorem zwyczajnym
1879 – 1890 - kierował Katedrą Prawa Polskiego
1880 – poślubił Zofię Cegielską i zamieszkał wraz z żoną przy ulicy Krupniczej 9
1880 – został członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
1881 – został wybrany do Rady Miejskiej Krakowa
1885 – 1918 – był posłem na Sejm Krajowy galicyjski
1885 – 1890 i 1903 – 1908 – był członkiem austriackiej Rady Państwa
1890 – 1901 – był wiceprezydentem Rady Szkolnej Krajowej
1891 – został przewodniczącym Komisji Historycznej PAU
1893 – został honorowym profesorem historii prawa polskiego i niemieckiego na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie
1902 – 1903 - kierował Katedrą Prawa Politycznego Ogólnego i Austriackiego
1908 - 1913 - był namiestnikiem Galicji
1916 – 1917 VI 1 - pełnił funkcję ministra ds. Galicji
1919 – wycofał się z czynnego życia politycznego
1920 - opuścił Kraków i przeniósł się do Wielkopolski
1926 I - na prośbę premiera Aleksandra Skrzyńskiego wziął udział w pracach komisji ds. reformy administracji, której jednak projekt nie został ukończony
2000 – jego imieniem nazwano ulicę w VIII dzielnicy Dębniki, gdzie jest przedłużeniem ulicy Stefana Grota – Roweckiego