Andrzej Adolf Bolewski
(17 VII 1906 Małogoszcz – 29 X 2002 Kraków)
mineralog i petrograf
rodzina
syn Jana i Anny
żona Barbara
biogram
Na początku I wojny światowej został wraz z rodzicami wysiedlony w głąb Rosji, najpierw na Ukrainę, później na Kaukaz. Po powrocie do kraju zamieszkał w Radomiu, gdzie ukończył szkołę średnią i zdał maturę. Po odbyciu praktyki w kopalni soli w Wieliczce, zdał egzamin konkursowy i rozpoczął studia na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej w Krakowie, gdzie później rozpoczął pracę jako młodszy asystent Zakładu Mineralogii i Petrografii. W czasie studiów należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Montana, której został prezesem. Kierował działalnością Krakowskiego Koła Międzykorporacyjnego.
Po studiach pracował w kopalni ropy naftowej w Moreni (Rumunia), następnie odbył podróż naukową do Włoch, gdzie zwiedzał sycylijskie kopalnie siarki, w Grecji oglądał kopalnie rud cynku i ołowiu Laurion, zwiedzał również kopalnie w Austrii i Czechach. Po odbyciu uzupełniających studiów mineralogicznych na uniwersytetach w Liege, Gandawie i Lowanium, studiował na Sorbonie problemy struktury kryształu oraz mikroskopię światła odbitego. W Lille zapoznał się z petrografią węgla kamiennego. W szkole handlowej w Antwerpii studiował ekonomikę surowców mineralnych. Studiował w Hiszpanii złoża rtęci, siarki i pirytu.
Zrobił doktorat na Akademii Górniczej w Krakowie, został kierownikiem Zakładu Mineralogii i Petrografii Akademii Górniczej. Po uzyskaniu habilitacji został starszym asystentem mineralogii i petrografii Akademii Górniczej.
Po wybuchu II wojny brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku jako podporucznik, uniknął niewoli niemieckiej. Został aresztowany w czasie „Sonderaktion Krakau” i osadzony w więzieniu Montelupich, następnie przeniesiono go do koszar przy ulicy Mazowieckiej w Krakowie3. Wraz z innymi został wywieziony do więzienia we Wrocławiu, później osadzony w KL Sachsenhausen i KL Dachau.
Po interwencji hiszpańskich i włoskich naukowców został zwolniony i powrócił do Krakowa. Został zatrudniony w oficjalnym Państwowym Zakładzie Badania Materiałów zajmującym się kontrolą jakości materiałów produkowanych i używanych w Generalnym Gubernatorstwie. Dostarczał różnych materiałów i aparatury na potrzeby Armii Krajowej. Wraz z prof. W. Goetlem prowadził działalność konspiracyjną oraz tajne nauczanie, wykorzystując do tego Techniczną Szkołę Górniczo – Hutniczo - Mierniczą, utworzoną za zgodą okupanta. Przygotowywał skrypty i podręczniki akademickie. Zbierał materiały na temat przyszłych Ziem Odzyskanych, a zwłaszcza dane dotyczące surowców mineralnych i szlaków komunikacyjnych, głównie drogi wodnej Odry.
Po wojnie kierował odbudową wypalonego gmachu głównego Akademii Górniczej, następnie brał udział w przejmowaniu Wrocławia i obiektów górniczych Dolnego Śląska. Był uczestnikiem i doradcą polskiej delegacji na konferencji w Poczdamie, gdzie brał udział w negocjacjach w komisji badającej sprawę wytyczenia przyszłych zachodnich granic Polski.
Został kierownikiem Zakładu Mineralogii i Petrografii Akademii Górniczej w Krakowie, organizował Wydział Górniczy Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Pełnił funkcję prorektora Akademii Górniczo – Hutniczej, został członkiem Polskiej Akademii Nauk. Powołany został na stanowisko prezesa Centralnego Urzędu Geologii, doprowadził do reorganizacji państwowej służby geologicznej. Po ustąpieniu ze stanowiska prezesa Centralnego Urzędu Geologicznego poświęcił się pracy na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Przez pewien czas był pracownikiem Instytutu Geologicznego.
Otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz tytuł doktora honoris causa Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Był wieloletnim redaktorem naczelnym wydawnictw PAN: „Prace Geologiczne” i „Prace Mineralogiczne”. Przez wiele lat był prezesem Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego. Należał do Brytyjskiego Towarzystwa Mineralogicznego oraz do Francuskiego Towarzystwa Mineralogicznego i Krystalograficznego.
Zajmował się badaniem skał magmowych, a także złóż kopalin (siarki, fosforytów i węgla), surowców ilastych, petrogenezy podkrakowskich wulkanów, geologii gospodarczej. Opublikował ponad 200 prac, w tym 25 popularnych skryptów i podręczników akademickich.
Za swoją pracę i działalność został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oświęcimskim i Medalem Rodła.
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera XCII, rząd zachodni, 1 po prawej Wejtanków).
wybrane publikacje:
1949 - Rozmieszczenie złóż surowców mineralnych na kuli ziemskiej
1950 - Mineralogia
1955 - Rozpoznawanie minerałów
1963 - Mineralogia ogólna
1965 - Mineralogia szczegółowa wyd. 3 1982 rok
1974 - Petrografia wyd. 2 1982 rok
1977, 1987 - Z drogi do Poczdamu
1989 – współautor Geologia gospodarcza
1991 – 1994 – redaktor Encyklopedia surowców mineralnych t. 1 – 4
kalendarium
1924 - zdał egzamin na Wydział Górniczy Akademii Górniczej w Krakowie
1924 – 1930 – studiował na Wydziale Górniczym
1928 IX 1 - rozpoczął pracę na stanowisku młodszego asystenta Zakładu Mineralogii i Petrografii Akademii Górniczej
1930 - został prezesem Polskiej Korporacji Akademickiej Montana
1930 - pracował w kopalni ropy naftowej w Moreni (Rumunia)
1933 - odbył uzupełniające studia mineralogiczne na uniwersytetach w Liege, Gandawie i Lowanium
1935 - doktoryzował się na Akademii Górniczej w Krakowie
1936 – objął obowiązki kierownika Zakładu Mineralogii i Petrografii Akademii Górniczej
1939 – uzyskał habilitację
1939 IX – jako podporucznik brał udział w kampanii wrześniowej
1939 XI 6 - został aresztowany w czasie „Sonderaktion Krakau” i osadzony w więzieniu Montelupich
1940 III 4 - został przeniesiony do KL Dachau
1940 VIII 30 - zwolniono go z KL Dachau
1942 – 1945 I - jako docent był zatrudniony w Państwowym Zakładzie Badania Materiałów
1945 – kierował odbudową wypalonego gmachu głównego Akademii Górniczej
1945 III - brał udział w przejmowaniu Wrocławia i obiektów górniczych Dolnego Śląska
1945 – jako ekspert ds. zasobów naturalnych ziem zachodnich brał udział w konferencji w Poczdamie oraz w Moskwie
1945 – został odznaczony Krzyżem Komandorskim
1946 - był doradcą naukowym delegacji polskiej na konferencji w Pradze
1946 - został profesorem nadzwyczajnym
1950 - mianowano go profesorem zwyczajnym
1951 - pełnił obowiązki organizatora Wydziału Górniczego Politechniki Śląskiej w Gliwicach
1951 – 1952 - był prorektorem Akademii Górniczo-Hutniczej
1952 - powołany został na stanowisko prezesa Centralnego Urzędu Geologii
1952 - został członkiem Polskiej Akademii Nauk
1957 – ustąpił ze stanowiska prezesa Centralnego Urzędu Geologicznego
1960 – 1962 - był ponownie prorektorem AGH
1960 – 1987 – był przedstawicielem Polski z głosem stanowiącym w CNMMN International Mineralogical Association
1969 - został pozbawiony kierownictwa katedry
1969 - wraz z Janem Kubiszem prowadził badania złóż bentonitów i zeolitów w Iranie
1976 - przeszedł na emeryturę
1984 - otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej oraz Politechniki Śląskiej
1985 – został odznaczony Medalem Rodła
1990 - został członkiem Polskiej Akademii Nauk
1996 – przez Prezydenta RP został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski