Eugeniusz Baziak
(8 marca 1890 Tarnopol, Ukraina – 15 czerwca 1962 Warszawa)
arcybiskup metropolita lwowski i krakowski
rodzina
urodził się w rodzinie urzędnika sądowego
biogram
Po ukończeniu szkoły podstawowej i średniej w Tarnopolu rozpoczął studia w Seminarium Duchownym i równocześnie na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego. Ukończył studia, w Przemyślanach przyjął świecenia kapłańskie z rąk księdza biskupa Władysława Bandurskiego i rozpoczął pracę duszpasterską w Żołkwi.
W czasie I wojny światowej pełnił funkcję kapelana w armii austriackiej. W trakcie opieki nad chorymi żołnierzami zachorował na tyfus plamisty. Choroba miała ciężki przebieg. Pod koniec wojny został zwolniony z funkcji kapelana i na zlecenie księdza arcybiskupa metropolity lwowskiego Józefa Bilczewskiego objął stanowisko administratora parafii tarnopolskiej.
Został prefektem seminarium duchownego, później jego wicerektorem. Został proboszczem kolegiaty w Stanisławowie, dziekanem stanisławowskim, kanonikiem honorowym Kapituły Metropolitalnej we Lwowie, protonotariuszem apostolskim.
Papież Pius XI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji lwowskiej, pełnił również funkcję rektora seminarium duchownego i kustosza kapituły. Gdy okupacyjne władze radzieckie zlikwidowały we Lwowie Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza, a później seminarium duchowne, w zastępstwie bardzo schorowanego arcybiskupa Bolesława Twardowskiego prowadził działania zmierzające do zapewnienia ciągłości prac seminarium, a także udzielał święceń kapłańskich. Przeniósł lwowskie Seminarium Duchowne do Kalwarii Zebrzydowskiej.
Brał udział w organizowanej przez Kościół lwowski akcji pomocy charytatywnej dla dziesiątków tysięcy wywiezionych zbrodniczo w głąb ZSRR Polaków, i dla miejscowej ludności. Został mianowany arcybiskupem tytularnym Pariany i biskupem koadiutorem arcybiskupa Bolesława Twardowskiego z prawem następstwa, a następnie został metropolitą lwowskim.
Prześladowany przez władze sowieckie opuścił archidiecezję i jednym z ostatnich pociągów repatriacyjnych wyjechał do Lubaczowa, z którego przeniósł się do Wrocławia, a następnie przybył do Krakowa, gdzie został mianowany arcybiskupem-koadiutorem kardynała Adama Stefana Sapiehy.
Po zgonie kardynała papież mianował go administratorem apostolskim archidiecezji krakowskiej. W okresie największych prześladowań Kościoła polskiego przez komunistów i aresztowaniu prymasa Stefana Wyszyńskiego został zabrany do siedziby Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Ponieważ odmówił potępienia księży, aresztowanych wcześniej pod absurdalnym zarzutem szpiegostwa, następnego dnia znalazł się w areszcie domowym. Mógł się kontaktować jedynie ze swoim kapelanem. Odebrano mu nawet żyletki a jedzenie dostarczało mu UB. Ponieważ nie dał się zastraszyć podczas kolejnych przesłuchań, został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i osadzony w krakowskim więzieniu przy ul. Montelupich. Po 8 dniach przesłuchań odzyskał wolność. Zabroniono mu jednak sprawowania urzędu i nakazano opuścić Kraków. W tej sytuacji udał się do Krynicy, aby wykorzystać przymusowe wygnanie do podratowania nadwątlonego zdrowia. Następnie osiadł w Tarnowie, gdzie mieszkała jego matka i siostra, i przez trzy lata przebywał w Tarnowie.
Do Krakowa powrócił w czasie odwilży październikowej. Dzięki jego staraniom, po śmierci biskupa pomocniczego Stanisława Rosponda, papież wybrał na to stanowisko ks. Karola Wojtyłę. „Pragnę mieć biskupa do roboty, a nie do ozdoby” – mówił wtedy, tłumacząc wybór młodego kapłana.
Nie dożył planowanych obchodów 50-lecia kapłaństwa, zmarł na udar serca w Warszawie, gdzie przebywał na konferencji Episkopatu Polski.
Jego uroczysty pogrzeb odbył się w katedrze Wawelskiej, mszę święta celebrował prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński, biskup Karol Wojtyła i arcybiskup poznański Antoni Baraniak. Prochy arcybiskupa złożono w podziemiach kaplicy św. Kosmy i Damiana (Zebrzydowskich)
. Ma ulicę w Dzielnicy XV Mistrzejowice, łączy ona ulicę Księdza Mikołaja Kuczkowskiego z ulicą Księdza Józefa Kurzei.
kalendarium
1908 X 7 - został alumnem Seminarium Duchownego we Lwowie i słuchaczem na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza
1912 VII 14 - przyjął świecenia kapłańskie
1912–1917 - pracował jako duszpasterz i nauczyciel religii w Żółkwi i Tarnopolu
1917 - został powołany do służby wojskowej w armii austriackiej, gdzie pełnił funkcję kapelana
1919-1924 - prefekt Seminarium Duchownego
1921 – na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza uzyskał stopień doktora
1924 – został wicedyrektorem Seminarium Duchownego
1931-1934 – proboszcz kolegiaty w Stanisławowie
1932 – papież Pius XI mianował go infułatem
1933 IX 15 – papież mianował go biskupem pomocniczym lwowskiego księdza arcybiskupa Bolesława Twardowskiego
1933 XI 5 – odbyła się konsekracja nowego biskupa w archikatedrze lwowskiej
1933–1939 - sprawował funkcję rektora seminarium duchownego i kustosza kapituły
1933-1944 – biskup pomocniczy lwowski
1944 XI 22 – objął funkcję metropolity archidiecezji lwowskiej
1944-1962 – arcybiskup metropolita lwowski
1946 VIII - przeniósł się do swojej nowej siedziby w Lubaczowie
1950 – przybył do Krakowa
1951 – papież Pius XII nominował go na koadiutora kardynała Stefana Sapiehy w Krakowie
1951-1962 – administrator apostolski archidiecezji krakowskiej
1952 XII 1 – został internowany
1952 XII 16 – aresztowany i osadzony w jednym z więzień krakowskich
1952 XII 24 – zwolniony, ale otrzymał zakaz powrotu do Krakowa i Lubaczowa
1953–1956 – przebywał w Tarnowie
1956 – powrócił do Krakowa
1957 III 17 - poświęcił symboliczny drewniany krzyż, który wierni ustawili na rogu ul. Marksa (dzisiaj ul. Ludźmierska) i ul. Majakowskiego (dzisiaj Obrońców Krzyża). W pobliżu krzyża, przy prowizorycznym ołtarzu, odprawiano nabożeństwa, które miały jednoczyć liczącą 30 tysięcy dusz parafię bieńczycką
1957 VIII 15 - w święto Wniebowzięcia Matki Bożej odprawił przed ołtarzem Wita Stwosza w kościele Mariackim mszę świętą
1957 XI 24 - poświęcił nowy kościół Matki Bożej Dobrej Rady w Prokocimiu
1958 IX 28 – konsekrował na biskupa księdza Karola Wojtyłę
1958 - został członkiem komisji soborowej do spraw karności duchowieństwa i wiernych
1962 III 3 - mianowany został metropolitą krakowskim oraz administratorem apostolskim archidiecezji we Lwowie
źródła:
„Tygodnik Powszechny” 1962, nr 26
Piotr Czartoryski-Sziler, Wielcy zapomniani. Ks. abp metropolita Eugeniusz Baziak - arcypasterz wygnaniec, „Nasz Dziennik” [dostęp 2012-10-12]
Eugeniusz Baziak w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2012-10-12]