Gryzelda Batory
Krystyna
(1569 – 14 marca 1590 Zamość)
trzecia żona Jana Zamoyskiego
rodzina
córka Krzysztofa Batorego, (1530 - 27 maja 1581) księcia Siedmiogrodu w latach 1576 - 1581, brata Stefana Batorego, i Elżbiety Bocskaj
biogram
Wychowywana przez matkę w duchu religii protestanckiej, otrzymała staranne wykształcenie, wynajęto dla niej nauczycieli, od których pobierała lekcje literatury i łaciny.
Z woli króla została w wieku 14 lat trzecią żoną 41-letniego Jana Zamoyskiego. Jej małżeństwo przyczyniło się do wzrostu wpływu rodu Batorych w Polsce.
Jej ślub z Zamoyskim odbył się w katedrze na Wawelu. Ojcem chrzestnym był Maksymilian III Habsburg, wzięty w niewolę po bitwie pod Byczyną. Gryzelda przybyła na Wawel z orszakiem tysiąca stu osób, wśród których znajdowało się sześciuset żołnierzy pilnujących posagu panny młodej. Uroczystości weselne trwały dziesięć dni. Zaślubiny i huczne wesele Zamoyskich zostało dokładnie opisane przez przebywającego wówczas na dworze królewskim heraldyka Bartosza Paprockiego. Odbyła się na nim niezwykła parada opisywana i komentowana we wszystkich ówczesnych kronikach. Także podczas uroczystości weselnych przy dźwięku liry odśpiewano pieśń zwycięską ku czci Stefana Batorego pod tytułem Epinikon napisaną przez Jana Kochanowskiego.
Jako żona Zamoyskiego Gryzelda utrzymywała bogatą korespondencję z możnowładcą siedmiogrodzkim Jánosem Gálffym i swym bratem stryjecznym, biskupem warmińskim Andrzejem Batorym.
Po kilku latach małżeństwa Gryzelda urodziła martwą dziewczynkę. Wkrótce zaszła w ciążę po raz drugi i na świat przyszła kolejna córka. Dziewczynka urodziła się przedwcześnie, jednak była zdrowa i wiązano z nią duże nadzieje. Nazajutrz po urodzeniu dziecka, Gryzelda zachorowała na ospę, która okazała się dla niej śmiertelna. Nowo narodzona córka Zamoyskich umarła dwa tygodnie później.
Pogrzeb Gryzeldy odbył się w czerwcu. Po śmierci siostry Zygmunt Batory zażądał od Zamoyskiego zwrotu posagu Gryzeldy, który wynosił dziewięćdziesiąt forintów w złocie.
kalendarium
1583 VI 12 - wyszła za mąż za Jana Zamoyskiego
1589 VIII – po siedmiomiesięcznej ciąży urodziła martwą dziewczynkę
1590 III – na świat przyszła kolejna córka