Dzisiejsza data:

Jan Błoński

(15 stycznia 1931 Warszawa – 10 lutego 2009 Kraków)

krytyk i historyk literatury, eseista, tłumacz

rodzina

syn Józefa (1891-1972) i Jadwigi(1904-1985) z domu Lewandowskiej

brat Wandy (1930-2010), mąż Stanisław Wolfarth 

żona Teresa Płońska (1930-2002), lekarz pediatra 

dzieci:

Krzysztof

biogram

           Po zdaniu matury w Toruniu studiował filologię polską na UJ pod kierunkiem K. Wyki, następnie został pracownikiem naukowym Instytutu Badań literackich PAN. Przez kilka lat był lektorem języka polskiego na Sorbonie, prowadził też wykłady na uniwersytecie w Clermont–Ferrand w Paryżu. 

W Krakowie zamieszkał na osiedlu Kliny (w pobliżu Stanisława Lema), przy ul. Narvik 27.

           Był jedną z największych osobowości Uniwersytetu Jagiellońskiego, jego wykłady były oblegane i każdy kto na nich bywał zapamiętał je na zawsze. Był też kierownikiem literackim Starego Teatru w latach gdy powstawały tam najwybitniejsze spektakle Swinarskiego, Jarockiego i Wajdy.

            Był redaktorem "Przekroju", współzałożycielem i redaktorem naczelnym dwumiesięcznika "Teksty", współpracował z "Życiem Literackim", "Twórczością", "Nową Kulturą", "Dialogiem", "Tygodnikiem Powszechnym". Był członkiem komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Rady do Spraw Polsko-Żydowskich przy Prezydencie RP. Zapraszano go do jury najważniejszych konkursów literackich (między innymi Nagrody Kościelskich i Nagrody Literackiej NIKE).

           Uważany jest za jednego z najbardziej wpływowych krytyków powojennych. Zasłynął jako interpretator dzieł klasyków XX wieku: Prousta, Becketta, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza oraz Sławomira Mrożka. Zajmował się dramatem i teatrem, tłumaczył francuskich krytyków i pisarzy (Genet, Ionesco).

           W świecie stał się znany głównie jako autor eseju „Biedni Polacy patrzą na getto”, wniósł wielki wkład w rozwój stosunków polsko–żydowskich.

          Jego imieniem nazwano aulę wykładową Wydziału Polonistyki UJ przy ul. Grodzkiej 64.

           Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC6, rząd 9, miejsce 22).

bibliografia:

1955 - Gałczyński 1945-1953, Warszawa, PIW

1956 - Poeci i inni, Kraków, WL

1961 - Zmiana warty, Warszawa, PIW

1965 - Widzieć jasno w zachwyceniu. Szkic literacki o twórczości Prousta, Warszawa, PIW

1967 - Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków, WL

1973 - Stanisław Ignacy Witkiewicz jako dramaturg, Kraków, PWN

1978 - Odmarsz, Kraków, WL

1981 - Romans z tekstem, Kraków, WL

1982 - Samuel Beckett , Warszawa, Czytelnik, (współautor: Marek Kędzierski)

1985 - Kilka myśli co nie nowe, Kraków, Znak

1994 - Biedni Polacy patrzą na getto, Kraków, WL

1994 - Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu, Kraków, Znak

1995 - Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka, Kraków, WL

1997 - Od Stasia do Witkacego, Kraków, WL

1998 - Miłosz jak Świat, Kraków, Znak

2001 - Witkacy: sztukmistrz, filozof, estetyk, Kraków, WL

2001 - Mieszaniny, Kraków, WL

2001 - Wszystko co literackie. Pisma wybrane, tom I, Kraków, WL

2002 - Między literaturą a światem. Pisma wybrane, tom II, Kraków, WL

2003 - Witkacy na zawsze, Kraków, WL

2004 - Listy 1963-1996, Kraków, WL, (korespondencja ze Sławomirem Mrożkiem)

2007 - Wyspiański wielokrotnie, Kraków, Universitas

2008 - Lektury użyteczne, Kraków, Księgarnia Akademicka

kalendarium

1948–1952 - studiował filologię polską na UJ

1949 – debiutował w „Twórczości” recenzją z drugiego tomiku poetyckiego Tadeusza Różewicza „Czerwona rękawiczka”

1950–1960 – pracował w redakcji „Przekroju”

1951 – poślubił Teresę Lewandowską

1953 – podpisał rezolucję ZLP w sprawie procesu krakowskiego

1959–1962 - pracownik Instytutu Badań Literackich PAN 

1961–1966 – lektor języka polskiego na Sorbonie 

1967– 970 i 1977-1981 – kierownik literacki Starego Teatru w Krakowie 

1968 III – obronił doktorat z twórczości Witkacego

1968 – laureat Nagrody im. Kościelskich 

1972–1974 – współzałożyciel i redaktor naczelny dwumiesięcznika „Teksty” 

1974–1994 - prowadził (z przerwami) wykłady na uniwersytecie w Clermont–Ferrand i Paris IV 

1977–1980 – kierownik Zakładu Teatru UJ 

1981 – został profesorem UJ

1981–1984 – prorektor UJ ds. dydaktycznych 

1981 – uhonorowany nagrodą im. K. Wyki

1988–1991 – dyrektor Instytutu Filologii Polskiej 

1990 – został przewodniczącym Komitetu Polskiego Fundacji Kultury Europejskiej

1991 – został członkiem PAU

1995–1997 – kierownik Katedry Literatury Polskiej XX wieku 

1995 XI – został uhonorowany Nagrodą Krakowska Książka Miesiąca za Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka

1996–2001 – juror Literackiej Nagrody Nike 

2009 III 2 - został pośmiertnie uhonorowany Nagrodą im. ks. Stanisława Musiała 

2012 – Wydział Polonistyki UJ zaczął organizować festiwal jego imienia

źródła:

Jacek Olczyk, Życie literackie w Krakowie, Kraków 2016

Lidia Becela (redaktor), Kto jest kim w Polsce, Warszawa 1984

Ryszard Nycz, Małgorzata Sugiera, Jan Bloński i literatura XX wieku, 2002

Władysław Tyrański, Kto jest kim w Krakowie : lokalne władze, urzędy, instytucje, środowiska : edukacja, zatrudnienie, pozycja zawodowa, działalność polityczna i społeczna, sympatie polityczne, rodzina, rozrywki i upodobania (dane z 1999 roku), Kraków 2000