Stefan Bobrowski

(17 stycznia 1840 Terechowa koło Berdyczowa – 12 kwietnia 1863 Las Łaszczyński pod Rawiczem)

działacz lewicy "czerwonych", komisarz Rządu Narodowego, przywódca powstania styczniowego

rodzina

syn Józefa, ziemianina, i Teofili Biberstein z Pilchowskich
miał sześcioro rodzeństwa: Stanisława, Tadeusza (pamiętnikarz, działacz społeczny), Michała, Ewelinę (była matką Józefa Konrada Korzeniowskiego), Teofilę i Kazimierza

biogram

           Podczas studiów w Petersburgu i Kijowie był członkiem Związku Trojnickiego. Aresztowany w Kijowie przez policję carską za wydawanie pisma „Odwet”, udał się do Warszawy, gdzie oddał się do dyspozycji Komitetu Centralnego Narodowego (KCN). Wysłany do Paryża doprowadził do podporządkowania się tamtejszego Komitetu Emigracyjnego. Dzięki jego staraniom udało się utworzenie tajnego Komitetu Prowincjonalnego Rusi.
           Został członkiem KCN. Opowiadał się za rozpoczęciem powstania w momencie zarządzenia przez władze „branki” (poboru do wojska). Od początku powstania był członkiem jego ścisłego kierownictwa (Komitetu Centralnego Narodowego i Tymczasowego Rządu Narodowego). Mianowany naczelnikiem Warszawy wykazał wielkie zdolności organizacyjne, stając się faktycznym przywódcą powstania. Był przeciwnikiem dyktatury M. Langiewicza, ogłoszonej przez "białych" bez akceptacji Rządu Narodowego.
           Zginął z ręki hrabiego Adama Grabowskiego w pojedynku sprowokowanym przez stronników Langiewicza, którzy wiedzieli, że jest silnym krótkowidzem.
           Został pochowany na cmentarzu w Lasku Łaszczyńskim.
           Bohater powieści Władysława Terleckiego Spisek i sztuki teatralnej Krótka noc oraz książki Pawła Jasienicy Dwie drogi.
           Jego imię nosi ulica w dzielnicy Grzegórzki, równoległa do Alei Pokoju.

kalendarium

1852 - rozpoczął naukę w gimnazjum w Niemirowie
1854 - kontynuował naukę w Petersburgu
1856 - rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Petersburskiego, nawiązał kontakt z organizacją spiskową Koło Oficerskie Polaków
1860 - przeniósł się do Kijowa, gdzie przystąpił do tajnego Związku Trojnickiego
1862 II - udał się do Warszawy, gdzie oddał się do dyspozycji Komitetu Centralnego Narodowego (KCN)
1862 - działał jako wysłannik KCN, wiosną i latem brał udział w pracach Komitetu Emigracyjnego, który podporządkował się władzy krajowej
1862 VIII - był z powrotem w Kijowie, gdzie podporządkował KCN Związek Trojnicki, który przybrał nazwę Komitet Prowincjonalny na Rusi, spełniający rolę władzy naczelnej dla ziem ukraińskich
1863 I 1 - przybył do Warszawy, gdzie został członkiem kierownictwa KCN
1863 I 3 - głosował za rozpoczęciem powstania, choć nie wierzył w jego sukces
1863 I 18 - KCN postanowił o przyspieszeniu wybuchu powstania i przekształcił się w Tymczasowy Rząd Narodowy (TRN)
1863 III 21 - po upadku dyktatury Mariana Langiewicza Bobrowski przybył do Krakowa i wydał odezwę o przejęciu władzy przez TRN
1863 IV 12 - Grabowski i Bobrowski stanęli do pojedynku na pistolety, Bobrowski jako krótkowidz (prawdopodobnie nie widział nawet sylwetki przeciwnika) zginął trafiony prosto w serce

1987 IV 25 - w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie odbyła się premiera sztuki Krótka noc

źródła

Paweł Jasienica, Dwie drogi, 1992  

Stefan Kieniewicz, Powstanie Styczniowe, 1972