Stanisław Bzowski Bzovius
imię zakonne Abraham
(około 1567 Proszowice – 31 stycznia 1637 Rzym)
historyk Kościoła, kaznodzieja, hagiograf, mariolog, dominikanin
rodzina
syn Tomasza herbu Ostoja i Magdaleny z Wężyków
Stanisław Bzowski, źródło: A.R.P. Abrahamus Bzovius, S.T.M. aetatis suae 50 A.D. 1637, miedzioryt Sebastiana Langera, 1819 rok
biogram
Naukę rozpoczął w Proszowicach, następnie uczył się w szkole secemińskiej, założonej przez wojskiego sandomierskiego Stanisława Szafrańca, później studiował w Akademii Krakowskiej, opłacając trzy grosze wpisowego. Podczas studiów wstąpił do zakonu dominikanów, gdzie wyróżniał się jako zdolny kaznodzieja, studiował teologię w studium zakonnym, następnie udał się na dalsze studia do Włoch. W Ferrarze wykładał summę św. Tomasza, w Mediolanie uczył filozofii młodzież swojego zakonu.
Po przyjęciu święceń, powrócił do kraju, był nauczycielem teologii w Krakowie, sprawował różne kościelne urzędy w Poznaniu, Płocku, Wrocławiu i Krakowie. Promotor Bractwa Różańcowego przy kościele Świętej Trójcy. Wrocław musiał opuścić na skutek konfliktu z niemiecką i protestancką ludnością miasta, jego działalność przyczyniła się do wybuchu zamieszek.
W Warszawie został założycielem i pierwszym przeorem kościoła księży dominikanów na Nowym Mieście.
Kilka razy w sprawach swojego zgromadzenia wyjeżdżał do Rzymu, ostatecznie pozostał tam na stałe. Zamieszkał w pałacu papieskim, z polecenia papieża Pawła V kontynuował historyczne dzieło kardynała C. Baroniusza Annales ecclesiastici.., napisał tomy od XIII do IXX. W Kurii Rzymskiej wspierał Akademię Krakowską w sprawie z jezuitami. Podejmowany kosztem papieża i hojnie wynagradzany, uzbierał znaczne fundusze, zakupił księgozbiór dla dominikańskiego klasztoru krakowskiego, kolekcję obrazów włoskich i 12 srebrnych figur apostołów oraz ufundował stypendia dla dwóch zakonników z Polski studiujących w Rzymie.
Zostawił po sobie 33 dzieła w językach polskim i łacińskim, około 20 rękopisów i wiele wierszy łacińskich i polskich. Napisał żywoty świętych i błogosławionych, między innymi Jacka Odrowąża, Czesława (doprowadził do translacji jego relikwii) oraz Kingi. Był jednym z największych kościelnych erudytów swej epoki. Odznaczał się świetną pamięcią, łatwością pióra, erudycją i wielką znajomością traktowanych rzeczy.
Został pochowany w kościele Sopra Minerwam w Rzymie.
wybrane publikacje:
1600 – Różaniec Panny Maryjej
1606–1637 - Historia inquisitionis haereticae pravitatis in orthodoxo Regno Poloniae amplum volume
1613 - Concionum dominicalium totius anni, 4-y tomy, Kolonia
1616 – Historia ecclesiastica, t. 1-2
1616 - Annalibus aliorumque virorum illustrium Ecclesiasticis historicisque monumentis
1619 – Romanus Pontifex
1621 - Nomenclator Sanctorum ex professione madicorum, Rzym
kalendarium
1581 – rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej
1594 – wyjechał na studia do Mediolanu
1595 I 22 – władze zakonne przeniosły go do Bolonii
1600 – przyjął święcenia kapłańskie
1600–1603 – wykładowca w studium zakonnym w Krakowie
1601 i 1603 – udawał się do Rzymu w sprawach zakonu
1603 VII 1 – otrzymał zadanie zorganizowania nowej placówki dominikańskiej w Warszawie
1603 XI 8 – nowa fundacja w Warszawie została poświęcona
1604 IX 22 – 1606 – przeor tego klasztoru w Warszawie
1605 – uzyskał tytuł doktora teologii
1606–1609 – przeor we Wrocławiu, wikariusz i komisarz generalny na Śląsku
1607-1608 – głosił kazania również po polsku w kościele Św. Krzyża we Wrocławiu
1608 XII 28 – opuścił Wrocław
1609 VII 7 – 1610 III 12 – przeor w Warszawie
1609–1611 – ponownie przebywał w Krakowie
1611 IV – wyjechał na stałe do Rzymu
źródła:
Barycz H., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935
Maria Dynowska, Bzowski Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, reprint Kraków 1989
Solarz A., Stanisław Bzowski z Proszowic, [w:] „Ludzie Ziemi proszowickiej”
Michał Nowodworski (red.), Encyklopedia Kościelna, t. 3, Warszawa 1874