Jan Władysław Bukowski
(10 stycznia 1873 Barszczowice koło Lwowa – 1 września 1943 Nowy Targ)
malarz, grafik, pedagog
rodzina
syn Michała i Izabelli z Matusińskich
Jan Bukowski, źródło: Nowości Ilustrowane. 1916, nr 41
brat Henryka, sędziego w Brzesku, męża Olgi Rossknechtówny, córki Michała, dyrektora okocimskiego browaru
10 kwietnia 1902 roku poślubił Marię Sporn, nauczycielkę tkactwa, haftu i aplikacji w Szkole Sztuk Pięknych i Przemysłu Artystycznego dla Kobiet
biogram
Do szkoły średniej uczęszczał w Krakowie i Nowym Sączu. Studia rozpoczął na Wydziale Prawa UJ, następnie studiował w Krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem W. Łuszczkiewicza, T. Axentowicza, L. Wyczółkowskiego oraz J. Malczewskiego. Po otrzymaniu stypendium wyjechał do Monachium, gdzie uczył się w szkole graficznej Neumanna i Wolffa oraz w zakładach przemysłu artystycznego.
Po powrocie do Krakowa założył i przez dwa lata prowadził Szkołę Sztuk Pięknych i Przemysłu Artystycznego dla Kobiet oraz uczył w szkole malarskiej M. Niedzielskiej. Został kierownikiem artystycznym drukarni uniwersyteckiej, kierował Zakładem Witraży S. Żeleńskiego, wykładał w Szkole Sztuk Pięknych, był współzałożycielem Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana oraz działaczem wielu stowarzyszeń artystycznych.
Uprawiał malarstwo olejne i akwarele, malował portrety, pejzaże, sceny rodzajowe, zajmował się grafiką książkową i rzemiosłem artystycznym; projektował wystrój wnętrz, mozaiki i witraże, był autorem wielu malowideł religijnych. Był autorem całościowych projektów wnętrz (malowideł, witraży, mebli) w kościele NMP w Kobierzynie, Jezuitów przy ulicy Kopernika (przed 1921) i siedzibie firmy J. Piaseckiego przy Rynku Głównym 47. Był twórcą polichromii w kaplicy św. Jana Nepomucena przy kościele Mariackim (wraz z W. Tetmajerem) oraz projektów malowideł realizowanych przez firmę K. Orleckiego, między innymi w północnych kaplicach i przyziemiu południowym wieży kościoła Mariackiego, w kościele Cystersów w Mogile, Bernardynek przy ulicy Poselskiej (również witraże), Kapucynów (kaplica Loretańska). Projektował kartony do witraży w kościele Św. Szczepana, do bramy zakładu Żeleńskiego, klatki schodowej gmachu Muzeum Przemysłowego, a także meble do Sali Posiedzeń pałacu Wielopolskich.
Projektował oprawy introligatorskie, ekslibrisy, ilustracje oraz typografię czasopism (np. „Chimery”). Wprowadzał do swych prac motywy zdobnictwa ludowego, chętnie stosował kolor i złocenia. W licznych swoich pracach graficznych i oprawach ksiąg nawiązywał do średniowiecznych rękopisów iluminowanych.
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera LD, rząd zachodni).
O jego sztuce pisała niegdyś prasa: Pod ręką jego wszystko się przemienia w piękno. Cichy, wytworny, w świecie swych umiłowań zatopiony, wszystkie siły skupił około jednego zadania: wyrwania życia z objęć pospolitości, szarzyzny lub bezdusznego naśladownictwa obcych…
wybrane prace:
1902 – polichromia w kaplicy św. Jana Nepomucena przy kościele Mariackim
1903 – polichromia w kościele parafialnym w Bolesławcu koło Wieruszowa
1905 – okładka do Apokryfów Ignacego Radlińskiego
1906 – ekslibris Biblioteki Jagiellońskiej
1907 – polichromia w Skrzyszowie koło Tarnowa
1909 – mozaika w rogu Domu Suskiego w Krakowie nad portalem wejściowym
1911 – polichromia w kościele parafialnym w Bochni
1913 – polichromia w kościele św. Józefa
1913 – polichromia w kościele w Szczyrzycu
1914–1918 – polichromia, witraże i malowidła w kościele Bernardynek
1916 – brzeską Tarczę Legionów
1918 – mozaika zdobiąca stiukowe wnętrze konchy neorenesansowego ołtarza głównego w Bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie
1919 – polichromia nawy głównej i naw bocznych w Sanktuarium Krzyża Świętego Ojców Cystersów w Mogile
1921 – polichromia w nowym kościele Jezuitów
1925–1928 – malowidła w północnych kaplicach i przyziemiu południowym wieży kościoła Mariackiego
1926 – polichromia w Domku Loretańskim w Krakowie
1930 – polichromia w kościele św. Małgorzaty w Nowym Sączu
1930–1933 – polichromia i witraże w kościele św. Jana Chrzciciela w Proszowicach
1932 – witraże do kościoła w Kąclowej koło Nowego Sącza
wybrane ilustracje:
1902 - Synowie ziemi S. Przybyszewski
1906 - Dialogi o sztuce O. Wilde
1908 - Almanach Błękitny J. Dunin–Borkowski
1910 - Bogurodzica
1910 – Madonna Busowicka W. Łoziński
1905–1913 - Dzieła Nitsche
kalendarium
1893–1900 – studiował w krakowskiej SSP
1900 – otrzymał stypendium i wyjechał do Monachium
1902 – uruchomił w Krakowie Szkołę Sztuk Pięknych i Przemysłu Artystycznego dla Kobiet
1902 – poślubił Marię Sopron
1904–1915 – kierownik artystyczny Drukarni UJ
1907–1908 – kierownik fabryki witraży S. Żeleńskiego
1909-1912 – wykładowca w Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet M. Niedzielskiej
1912 – stworzył (wraz z W. Tetmajerem) polichromię kaplicy św. Jana Nepomucena w kościele Mariackim
1912 – profesor krakowskiej Szkoły Przemysłu Artystycznego
1929 XI 27 – odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
źródła:
Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005
S. Łoza, Czy wiesz kto to jest, Warszawa 1938
M. Wallis, Secesja, Warszawa 1974
Piotr de Bończa Bukowski, Artur Jurczyszyn (red.): Sztuka Jana Bukowskiego, Kraków 2022
Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających: malarze rzeźbiarze, graficy, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, Warszawa 2016
Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Warszawa-Kraków 1997