Jerzy Bronisław Braun

Bronisław Borkowski, Bronisław Rogowski

(1 września 1901 Dąbrowa Tarnowska – 17 października 1975 Rzym)

pisarz, poeta, dramaturg, publicysta, scenarzysta, krytyk teatralny, filozof, działacz polityczny i harcerz 

rodzina

syn Karola, prezesa Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dąbrowie Tarnowskiej, i Henryki z Millerów, komendantki Chorągwi Żeńskiej ZHP w Krakowie w latach 1926–1930

brat Kazimierza i Juliusza oraz Jadwigi, mąż Domański, wyemigrowała do Kanady

poślubił Annę Wahal

biogram

           W Dąbrowie Tarnowskiej ukończył 4-klasową szkołę powszechną, następnie był uczniem V Gimnazjum w Krakowie, ostatecznie ukończył II Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie. W okresie gimnazjalnym był członkiem II Drużyny Harcerskiej im. Michała Wołodyjowskiego.

           Wziął udział jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, odmówił wówczas przyjęcia krzyża wojskowego, uważając, że obrona kraju jest jego obowiązkiem. Przed wojną wspólnie z J. Ozimkiem i Adamem Ciołkoszem był redaktorem pisma „Młodzież Sobie”, następnie był wydawcą i redaktorem „Gazety Literackiej” w Krakowie.

           W latach okupacji niemieckiej należał do AK, stanął na czele utworzonej przez siebie katolickiej organizacji polityczno-wojskowej „Unia”. Założył, redagowane przez siebie pismo "Kultura Jutra". Był działaczem podziemnego Stronnictwa Pracy i Delegatury Rządu na Kraj. Wziął udział w powstaniu Warszawskim, wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną, powrócił do działalności konspiracyjnej.

           Po aresztowaniu przez NKWD Delegata Rządu RP na Kraj Stefana Korbońskiego przejął jego obowiązki, będąc jednocześnie przewodniczącym Rady Jedności Narodowej. Zredagował wówczas „Testament Polski Walczącej” i „Manifest do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych”. Działał nadal w Stronnictwie Pracy.

           Został aresztowany przez UB, po ciężkim śledztwie, poddany licznym szykanom i torturom (między innymi wybito mu zęby i jedno oko) został skazany na dożywocie (prokurator żądał kary śmierci). Został zrehabilitowany, po wyjściu z więzienia współpracował z prasą katolicką, został przewodniczącym Sekcji Soborowej oraz Sekcji Polskiej Filozofii XIX wieku Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie.

           Wyemigrował do Rzymu, został współpracownikiem Radia Watykańskiego. W ostatnich 10 latach życia wiele podróżował, odwiedził między innymi Wielką Brytanię, Belgię, Francję, Hiszpanię, Portugalię, Stany Zjednoczone, Kanadę i Szwajcarię. Często podczas tych podróży wygłaszał odczyty na temat kultury polskiej i jej wpływu na filozofię Europy.

           Wydał kilka powieści, dramaty, autor szkiców publicystycznych z zakresu filozofii kultury o Hoene–Wrońskim, S. Brzozowskim oraz scenariuszy filmowych, ogłosił kilkanaście tomów wierszy, napisał tekst bardzo popularnej harcerskiej pieśni Płonie ognisko i szumią knieje, a także współautor międzynarodowego hymnu harcerek Hej, przed nami bramy świata.

           Zmarł w Rzymie, staraniem rodziny jego prochy powróciły do Polski. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

wybrane prace:

zbiory wierszy:

1922 - Najazd Centaurów

1923 - Oceaniada

1924 - Dywan rozkwitający

1930 - Ziemia i niebo

1933 - Tancerz otchłani

1934 - Epitafium

1934 - Ballada o Warszawie

1959 - Patos przemijania

1967 - Prometej – Adam

1969 - Moja Matka

1974 - Rytmy włoskie

1977 - Oddech planety

powieści:

1925 - Kiedy księżyc umiera – powieść fantastyczna

1926 - Hotel na plaży – powieść fantastyczna

1930 - Cień Parakleta

dramaty:

1930 - Europa

1931 - Rewolucja

scenariusze filmowe:

1928 - Huragan

1929 - Pod banderą miłości

1929 - Mocny człowiek

1930 - Halka

publicystyka:

1932 - Hoene-Wroński a Polska współczesna

1934 - Metafizyka pracy i życia

Kultura jutra czyli Nowe Oświecenie – wybór publicystyki z lat 1932–1948

1938 - Zagadka dziejowa Polski – eseje literackie

kalendarium

1913 – wstąpił do "Związku Wolnych Polaków"

1914 XI 1 – 1915 V - wraz z rodzicami i rodzeństwem przebywał w Tarnowie

1917–1918 – redagował pismo „Czuwaj”

1918 - napisał tekst i skomponował melodię bardzo do dzisiaj popularnej pieśni harcerskiej - Płonie ognisko i szumią knieje

1919 - komendant harcerzy tarnowskich 

1919–1923 – studiował filologię polską i filozofię na UJ, stopień magisterski uzyskał na KUL

1924 – poślubił Annę Wahal

1926-1927 - jeden z założycieli „Gazety Literackiej”

1926 II 1 – ukazał się pierwszy numer „Gazety Literackiej”, pismo upadło po opublikowaniu 36 numerów

1928 – założył w Krakowie Polską Wytwórnię Filmów Historycznych

1929 – zamieszkał w Warszawie

1931-1934 - współredaktor wznowionej „Gazety Literackiej”

1935 III 6 – sąd konkursowy pod przewodnictwem K. H. Rostworowskiego przyznał mu nagrodę ufundowaną przez prezydenta miasta Kaplickiego dla autorów najlepszej sztuki o czynie Legionów Polskich za Dni Konradowe (2 tysiące zł.)

1932–1939 - wydawca i redaktor pisma „Zet”

1938-1939 – redagował „Merkuriusz Polski Ordynaryjny” i biuletyn „Agencja Antymasońska”

1940 - współzałożyciel i przewodniczący konspiracyjnej katolickiej organizacji polityczno-wojskowej „Unia”

1940–1943 - redaktor pism „Kultura jutra” i „Naród”

1943 – wstąpił do Stronnictwa Pracy

1943–1945 – członek Zarządu Głównego SP

1945 III – VII – ostatni przewodniczący konspiracyjnej Rady Jedności Narodowej

1945 VI 27 - Stefan Korboński przekazał mu funkcję Delegata Rządu na Kraj

1945 XI – wraz z żoną i bratem aresztowany podczas próby przekroczenia granicy

1946 III – zwolniony z więzienia

1946–1947 – redagował „Tygodnik Warszawski”

1948 XII 11 – ponownie aresztowany

1956 V 6 – wypuszczony z więzienia

1958 – zrehabilitowany

1964 – wyjechał do Rzymu

2006 XI 11 - pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski

źródła:

Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005

Czesław Brzoza, Kraków między wojnami, Kraków 1998

Stanisław Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1983

Wiesław Stradomski, Życie zwielokrotnione. Niezwykłe dzieje Jerzego Brauna, Warszawa 2017