Stanisław Borek

Berg, Borgk, Borck, Borgch

(1474 Kraków – 20 sierpnia 1556 Kraków)

sekretarz królewski, ksiądz 

rodzina

pochodził z bogatej rodziny mieszczańskiej, która za zasługi dla króla doczekała się w XIV wieku nobilitacji

syn Jana, rajcy krakowskiego i Urszuli z domu Lanckorońskiej

biogram

           Studiował w Krakowie, Bolonii i Rzymie, uzyskał stopień doktora obojga praw. Był sekretarzem i domownikiem biskupa Tomickiego. Po śmierci Tomickiego współpracował z Hozjuszem i Kromerem, którzy zasięgali jego rady.

           Był żarliwym katolikiem i wrogiem „nowinek” heretyckich. Sekretarz Zygmunta I Starego, jako poseł w służbie królowej Bony, wielokrotnie uczestniczył w misjach dyplomatycznych, między innymi do Włoch, a także na dwór Ferdynanda I i cesarza Karola V.

           Właściciel kopalni rud ołowiu i składów ołowiowych w Krakowie, Sławkowie i Luszowicach. Ze swoich oszczędności otworzył szkołę dla ubogich studentów, bakalarzy i magistrów Akademii Krakowskiej (borkarna). Swój majątek zapisał ubogim.

           Pochowany w kaplicy biskupa P. Tomickiego w Katedrze Wawelskiej (jego renesansowa brązowa płyta nagrobna znajduje się w narożu, obok pomnika nagrobnego Władysława Łokietka).

kalendarium

1488 – rozpoczął studia na wydziale sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej

1492 - uzyskał bakalaureat

1499 – przebywał w Rzymie

1505 – kanonik wrocławski

1508 – kanonik poznański

1520 – kanonik gnieźnieński

1523 – otrzymał nobilitację

1523 – kanonik Krakowskiej Kapituły Katedralnej

1524 – posłował na dwór cesarza Karola V

1524-1556 – sekretarz królewski

1533–1552 – generalny poborca świętopietrza w archidiecezji gnieźnieńskiej

1538 – kantor gnieźnieński

1539 – członek komisji badającej wiarygodność zeznań o cudach św. Jacka

1542 – dziekan Kapituły

1555 - ufundował stypendium dla ubogich Akademii Krakowskiej

1848 – na wzgórzu wawelskim rozebrano (wyburzony przez wojska austriackie) Dom Dworka

źródła:

Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005 

Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Warszawa-Kraków 1997

Adam Boniecki, Herbarz Polski, (tom 2, str. 28, Borek Stanisław)

Hr. Seweryn Uruski, "Rodzina. Herbarz szlachty polskiej", (tom 1, str. 323-324, Borek-Berg)

Ludwik Łętowski, Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich, Kraków 1852–1853