Zygmunt Maria Krzysztof Bocheński

(25 lipca 1935 Zakopane - 28 listopada 2009 Kraków)

ornitolog i paleontolog 

rodzina

syn Zbigniewa (1901-1976), profesora, i Anny (1904-1994) z domu Misiąg, kustosz działu malarstwa na Wawelu

dzieci: syn Zbigniew

biogram

           Już we wczesnym dzieciństwie objawiła się u niego niepełnosprawność, miał trudności w chodzeniu i poważne kłopoty z koordynacją ruchową. Studiował biologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, został pracownikiem naukowym Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.

           Był światowej rangi uczonym, wybitnym ornitologiem i paleontologiem, pionierem badań paleoornitologicznych i zooarcheologicznych w Polsce, współzałożycielem Society of Avian Paleontology and Evolution (Towarzystwa Paleontologii i Ewolucji Ptaków), które jest najważniejszą międzynarodową organizacją zrzeszającą naukowców zajmujących się ptakami kopalnymi. Założył pierwszą w Polsce porównawczą kolekcję osteologiczną współczesnych ptaków – niezbędną do oznaczania szczątków kopalnych ptaków, która obecnie jest jedną z największych w Europie.

           Był członkiem Komitetu Redakcyjnego, a później przez wiele lat redaktorem naczelnym „Acta Zoologica Cracoviensia”, czasopisma naukowego, które pod jego kierunkiem zyskało międzynarodową rangę. Członek wielu ważnych organizacji naukowych, między innymi Brytyjskiego Towarzystwa Ornitologicznego, współzałożyciel Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego i przewodniczący Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, członek 2 Polskiej Sekcji Międzynarodowej Rady Ochrony Ptaków, Rady Naukowej Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, Rady Naukowej Pienińskiego Parku Narodowego, Rady Naukowej Miejskiego Parku i Ogrodu Zoologicznego w Krakowie, a także Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU.

           Profesor był prawdziwie wybitnym uczonym, służącym swoją wiedzą i doświadczeniem naukowcom zarówno w kraju, jak i zagranicą, uznawanym za wielki autorytet w zakresie ornitologii i paleoornitologii. Opracowywał materiały z różnych stron świata, między innymi z Egiptu, Austrii, Bułgarii, Hiszpanii, Spitsbergenu, Antarktydy, Iraku, Związku Radzieckiego (obecnej Ukrainy i Mołdawii). Początkowo, gdy jeszcze pozwalał mu na to stan zdrowia, prowadził prace i obserwacje terenowe, zajmował się biologią lęgową i gniazdowaniem różnych gatunków ptaków. Z czasem zajął się również oznaczaniem szczątków ptaków kopalnych. Jak wspomina jego syn, dr hab. Zbigniew Bocheński, „przez pewien czas te dwa nurty badań (ptaki współczesne i kopalne) prowadził równolegle, ale wraz z postępującą chorobą ptaki kopalne stały się głównym tematem jego badań”. Był autorem ponad 170 publikacji, w tym ponad 70 oryginalnych prac naukowych (książek, podręczników, rozdziałów w monografiach, prac w różnych czasopismach). Jego praca habilitacyjna „Ptaki młodszego czwartorzędu Polski”, mimo upływu czasu od jej opracowania, nadal stanowi podstawowe źródło informacji o ptakach kopalnych naszego kraju.

           Odznaczony został między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotą Odznaką za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej.

           Pochowany na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.

wybrane prace:

1960 - monografia ptaków Pienin

1962 - monografia ptaków Jury Krakowsko-Wieluńskiej

1970 - monografia ptaków Babiej Góry Ptaki Babiej Góry

1974 - Ptaki młodszego czwartorzędu Polski – praca habilitacyjna

1996 - Ptaki kopalne

kalendarium

1957 – absolwent biologii na UJ

1959 - pracownik naukowy Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Krakowie

1961 – doktor

1974 - doktor habilitowany

1974-1982 – współzałożyciel i prezes sekcji ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego

1979-1981 - zastępca kierownika do spraw naukowych Zakładu Zoologii Systematycznej i Doświadczalnej PAN

1983 - otrzymał tytuł profesora nauk przyrodniczych

1985-2007 – redaktor naczelny „Acta Zoologica Cracoviensia”

1986-1987 – kierownik Zakładu Zoologi Kręgowców

źródła:

Wojciech W. Wiśniewski, Profesor Zygmunt Bocheński – światowej rangi uczony – paleoornitolog (1935-2009), [w] „Gazeta Wyborcza” 2009-12-14

Andrzej Elżanowski. Zygmunt Bocheński (1935–2009) „Acta Palaeontologica Polonica”. 55 (1), s. 56, 2010