Jan Nepomucen Feliks Bobrowicz
(12 maja 1805 Kraków – 2 listopada 1881 Drezno)
gitarzysta-wirtuoz, kompozytor, wydawca
rodzina
pochodził ze szlacheckiego rodu herbu Gryf, wywodzącego się z Litwy
syn Jana (sekretarz i członek krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Muzyki), i chorążanki Marianny Rodeckiej
brat Karola i Józefy (poślubiła urzędnika krakowskiego Michała Rajskiego)
poślubił Fryderykę Wiktorię Henriettę Petit, dzieci: Feliks Oskar (ur. 1838 I 15), dziennikarz; Józef Władysław (ur. 1840 IV 25), brał udział w powstaniu 1863 roku, więziony, dyrektor w fabryce oleju; Zofia Helena (ur. 1841 VIII 19); Wiktoria Maria Wanda (ur. 1842 XI 27); Jan Adam Stanisław (ur. 1843 XII 24); Aleksandra Jadwiga Malwina (ur. 1844 XII 12); Maria Kazimiera (ur. 1846 XI 10); Karol Klemens Miłosław (ur. 1848 VII 3)
biogram
Ochrzczony został w kościele Mariackim, rodzicami chrzestnymi byli Jan Baptumner, chirurg, i Agnieszka Bodurkiewiczówna, mieszkał na placu św. Mikołaja. Rodzice interesowali się muzyką i chcieli by ich syn również kształcił się w tym kierunku. W wieku trzech lat rozpoczął naukę gry na gitarze pod kierunkiem ojca, uczył się śpiewu w Gimnazjum św. Anny w Krakowie.
Został członkiem czynnym Towarzystwa Przyjaciół Muzyki, pobierał nauki w Wiedniu u profesora Maura Giulianiego, próbował swoich sił w kompozycji, wiele jego utworów ukazało się drukiem. Był wirtuozem muzyki gitarowej, nazywany Chopinem gitary. Występował w Krakowie na koncertach organizowanych przez Towarzystwo Przyjaciół Muzyki, występował z koncertami w różnych miastach Europy.
Podjął pracę w sekretariacie Senatu Krakowa, którą porzucił po wybuchu powstania listopadowego. W powstaniu listopadowym był oficerem artylerii, został adiutantem generała Józefa Bema, otrzymał srebrny Krzyż Virtuti Militari za waleczność i złoty Krzyż Oficerski za bitwę pod Pragą.
Po upadku powstania listopadowego, wraz z polskimi wychodźcami politycznymi, trafił do Saksonii, gdzie w Lipsku związał się z niemiecką firmą wydawniczą Breitkopf und Härtel, która specjalizowała się w drukach muzycznych. Brał udział w koncertach Gewandhausu, koncertował między innymi z Klarą Wieck – późniejszą żoną Roberta Schumanna, Jenny Lind – „sopranem wszechczasów”, Feliksem Mendelssohnem-Bartholdy’m.
Był nie tylko wirtuozem, ale i kompozytorem, skomponował około siedemdziesięciu utworów, w tym zachowało się do dziś pięćdziesiąt. Były to przeważnie fantazje na tematy operowe, wariacje na tematy pieśni polskich oraz marsze, polonezy i walce. Utwory te publikowane były w Dreźnie, Lipsku, Wiedniu, Londynie, Lwowie i Warszawie.
Przy współpracy z firmą Breitkopf und Härtel zaczął publikować polskie książki, tzw. „Bibliotekę Kieszonkową Klasyków Polskich” w 40 tomikach. Były to dzieła poetyckie Krasickiego, Naruszewicza, Kochanowskiego, Trembeckiego, Woronicza i innych. Oprócz tego wydał w tym wydawnictwie Herbarz polski Niesieckiego w 10 tomach, Kronikę malowniczą Napoleona Bonapartego... i inne.
Przy pomocy arystokracji polskiej i dużej sympatii Niemców otworzył swoją prywatną Księgarnię Zagraniczną w Lipsku, zwaną też Librairie étrangère. Na uwagę zasługuje wydana przez niego Biblia Wujka z 400 drzeworytami oraz „Biblioteka Powieści Historycznych”. Podczas swojej działalności edytorskiej przygotował do druku dzieła 92 autorów, dawnych i współczesnych. Łącznie wydał około 400 książek, w tym książki o tematyce historycznej, religijnej, z dziedziny literatury pięknej, dla dzieci i młodzieży.
Duża konkurencja wydawnictw niemieckich oraz nieregularne płacenie należności przez księgarnie z Polski doprowadziły firmę do bankructwa. Pozostałe nakłady po upadku Księgarni Zagranicznej wykupił Zygmunt Gerstmann, który w Brukseli sprzedawał książki Bobrowicza jako własne publikacje.
Przeniósł się do Drezna, gdzie jeszcze kontynuował działalność księgarską, po przejęciu większości nakładów jego oficyny przez różnych wydawców i żydowskich handlarzy. Przez pewien czas prosperował na rynku księgarskim, zajmował się także pracą literacką, dokonywał tłumaczeń, ratował swój budżet udzielając korepetycji i pośrednicząc w transakcjach handlowych. Przez 22 lata pobytu w Dreźnie 19–krotnie zmieniał miejsce zamieszkania, pod względem finansowym stawał się coraz bardziej uzależniony od rodziny.
Całkowicie wycofał się z życia zawodowego, planował wyjazd do Rosji, gdzie w miejscowości Griwa koło Dyneburgu osiedlił się jego syn Józef Władysław, który był dyrektorem w fabryce oleju. Jednak podjęcie podróży uniemożliwiły kłopoty finansowe, nie zdołał zgromadzić odpowiedniej sumy, nie otrzymał także wsparcia od rodaków. Do tego doszła choroba, która udaremniła wszystkie plany.
Został pochowany w Dreźnie na Nowym Cmentarzu Katolickim, jego nagrobek przetrwał do 1925 roku.
najważniejsze publikacje:
1834–1840 - "Biblioteka Kieszonkowa Klasyków Polskich" t. 1-37
1838-1840 – Dzieła poetyczne J. Ursyna Niemcewicza t. 1-12
1839–1846 - "Herbarz Polski" Kaspra Niesieckiego
1844–1856 - "Biblioteka Powieści Historycznych"
1846 - "Biblioteka Malownicza Najzabawniejszych Powieści dla Dzieci"
1853 - "Biblioteka Kieszonkowa Klasyków Polskich" t. 38-40
kalendarium
1805 V 17 – ochrzczony w kościele Mariackim
1816–1819 – pobierał nauki w Wiedniu u muzyka profesora Maura Giulianiego
1821–1829 – występował w Krakowie na koncertach organizowanych przez Towarzystwo Przyjaciół Muzyki
1822 – został członkiem czynnym Towarzystwa Przyjaciół Muzyki
1829–1931 – występował w różnych miastach Europy
1829-1831 – pracował w sekretariacie Senatu Krakowa
1831 – otrzymał krzyż Virtuti Militari
1832 – wyjechał do Lipska
1832–1839 – zarabiał na życie również jako nauczyciel muzyki instrumentalnej i wokalnej
1832 – związał się z firmą wydawniczą Breitkopf und Härtel
1832 – brał udział w tzw. Drugiej Akademii Muzycznej Clary Wieck
1832 VII 31 i 1834 III 6 – wystąpił w lipskim Gewandhaus
1833 - wystąpił w legendarnym koncercie w Lipsku, grając Mazurki Fryderyka Chopina, przetranskrybowane przez siebie na gitarę
1834 XI 19 – 1835 I 30 – przebywał w areszcie śledczym podejrzewany o wspieranie ukrywających się w Lipsku Polaków i polityczną działalność
1838 XII 15 – w kościele św. Mikołaja w Lipsku poślubił Fryderykę Petit
1842 – otworzył w Lipsku swoją prywatną Księgarnię Zagraniczną, zwaną też Librairie étrangère
1848 VI 8 – został pełnoprawnym obywatelem Lipska
1848 VI 22 – został oficjalnym właścicielem firmy Librairie étrangère
1858 IX 8 – na stałe przeniósł się do Drezna
1859 – ogłosił bankructwo
1861 – wycofał się z życia publicznego i zamieszkał w Dreźnie
1881 IX – trafił do Katolickiego Szpitala dla Ubogich, gdzie zmarł na wylew krwi do mózgu
źródła:
Hanna Batorowska, Jan Nepomucen Bobrowicz polski wydawca i księgarz w Saksonii w czasach Wielkiej Emigracji, Kraków 1992
Koczorowski St. P., Bobrowicz Jan Nepomucen [w:] „Polski Słownik Biograficzny” T.2, red. W. Konopczyński, Kraków 1936
Walczy Z., Bobrowicz Jan Nepomucen [w:] „Słownik pracowników książki polskiej”, red. J. Treichel, Warszawa ; Łódź 1972