Marcin Biem
zwany Młodszym
(około 1470 Olkusz – 9 listopada 1540 Kraków)
astronom i teolog
rodzina
syn Marcina, rajcy miejskiego z zamożnej rodziny mieszczańskiej, i matki z rodziny Byliców, z której wywodził się znany astrolog i profesor Akademii Krakowskiej Marcin Bylica
zwany Młodszym (dla odróżnienia od Marcina Bylicy z Olkusza)
biogram
Podjął studia w Akademii Krakowskiej najpierw na wydziale artium, na którym po uzyskaniu magisterium wykładał pisma Arystotelesa i przedmioty matematyczne, a później studiował na wydziale teologii. Został profesorem, był dziesięciokrotnie wybierany rektorem, trzykrotnie dziekanem wydziału teologii. Przyczynił się do reformy statutów wydziałów teologii i lekarskiego.
Od biskupa Piotra Gamrata otrzymał godność wicekanclerza Akademii Krakowskiej, a biskup Piotr Tomicki mianował go inkwizytorem „haereticae pravitatis”. Posiadał dużą kopalnię ołowiu w rodzinnym mieście na Hucisku, przez kilka lat pełnił też godność proboszcza w Olkuszu.
Z ramienia uniwersytetu opracował projekt reformy kalendarza juliańskiego Nova Calendarii romani reformatio, oparty na założeniach astronomicznych, przeznaczony na V Sobór Laterański.
Pozostawił ponad 6,5 tysiąca zapisków meteorologicznych i danych z obserwacji zaćmień słońca oraz komet, miały posłużyć za materiał kontrolny M. Kopernikowi, którego znał osobiście i z którym korespondował. Zapiski te są cenne również dla dziejów Krakowa (notował nie tylko sam fakt wystąpienia niezwykłych zjawisk, ale czasem dodawał też komentarz o ich skutkach społeczno–gospodarczych).
wybrane prace:
1514–1516 - Nova Calendarii romani reformatio
kalendarium
1486/1487 – został studentem Akademii Krakowskiej
1488 XII – uzyskał bakalaureat
1491 – został magistrem
1491–1494 - objaśniał pisma Arystotelesa i wykładał przedmioty matematyczne
1496 - wszedł do Kolegium Mniejszego, rozpoczął też wykłady a astrologii
1500 III 6 – został członkiem Collegium Maius
1500/1501 – dziekan wydziału artium
1502-1539 – prowadził obserwacje astronomiczne, między innymi dla Mikołaja Kopernika
1506/1507 - prowadził wykłady na wydziale artium
1507–1513 – piastował godność proboszcza w rodzinnym Olkuszu
1513 XI 22 – rozpoczął wykłady na Akademii Krakowskiej, gdzie zajęcia prowadził niemal do końca życia (przez 26 lat)
1517 I 22 – uzyskał doktorat z teologii
1521 – przyczynił się do reformy statutu wydziału teologii
1522/1533 – 1535/1536 – 10-krotny rektor uniwersytetu
1535 – zreformował statut wydziału lekarskiego
1538 XI 2 – w uznaniu zasług otrzymał godność podkanclerza Akademii Krakowskiej
źródła:
Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005
Kronika Krakowa, Warszawa 1996
Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Dzieje Krakowa, t. 2, Kraków 1984
Encyklopedia katolicka t. 1-5, Lublin 1989
H. Barycz, Materiały do dziejów działalności uniwersyteckiej (Conclusiones Universitatis Cracoviensis ab anno 1441 ad annum 1589), Kraków 1933
Aleksander Birkenmajer: Biem Marcin. w: „Polski Słownik Biograficzny”. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 68–69. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989
Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 2 Piśmiennictwo Staropolskie, Warszawa 1964