Franciszek Piotr Bielak
Piotr Wokulski
(7 października 1892 Kraków – 17 stycznia 1973 Kraków)
historyk literatury, pedagog
rodzina
syn Piotra (1836-1904), urzędnika i kupca, i Anny z domu Jukier
brat Antoniego (1872-1931), profesora gimnazjalnego oraz siostry Walerii
miał córkę Annę Bielak-Sobolewską
biogram
Uczył się w Gimnazjum Męskim im. Królowej Zofii w Sanoku, następnie ukończył Gimnazjum Św. Anny w Krakowie. Zamieszkiwał przy Placu Wszystkich Świętych 7. Studiował filologię polską i klasyczną na UJ pod kierunkiem I. Chrzanowskiego i S. Windakiewicza oraz na studiach uzupełniających w Paryżu. Pracował jako nauczyciel języka polskiego w wielu krakowskich szkołach średnich (rniędzy innymi w Liceum im. B. Nowodworskiego). Prowadził wykłady na kursach dla nauczycieli szkół średnich i w Studium Pedagogicznym UJ.
W okresie międzywojennym współpracował z tygodnikiem katolickim "Głos Narodu" (pod red. ks. Jana Piwowarczyka), z arcybiskupem A.S. Sapiehą nad zagadnieniem powiązania nauki literatury polskiej z nauką religii (W jaki sposób może ksiądz prefekt wyzyskać utwory literatury polskiej przy nauce religii), a z księdzem F. Machayem — w prowadzeniu Wydawnictwa Mariackiego. Był przez długie lata prezesem Towarzystwa im. P. Skargi w Krakowie, Towarzystwa Miłośników Książki, itd.
W okresie okupacji brał udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim, wykładał na tajnych kompletach dla alumnów kanoników laterańskich.
Po II wojnie światowej wykładał w Śląskim Seminarium Duchownym zagadnienia z literatury polskiej, wykładał w krakowskiej WSP i Studium Pedagogicznym UJ, a następnie pracował w Katedrze Historii Literatury Polskiej UJ. Był jednym z inicjatorów wznowienia „Ruchu Literackiego”, działał w Towarzystwie Literackim im. A. Mickiewicza, pełnił funkcję przewodniczącego oddziału krakowskiego, był redaktorem „Roczników Historycznoliterackich PAN”. Współpracował z „Polskim słownikiem biograficznym”, z czasopismami „Ex Libris”, „Język Polski”, „Tygodnik Powszechny”.
Zajmował się głównie literaturą staropolską. i romantyczną (Sz. Starowolski G. Knapiusz, W. Kochowski, A. i M. Kochanowscy, J.I. Kraszewski, T. Lenartowicz. W. Syrokomla) oraz twórczością A. Dygasińskiego. Przygotował między innymi Wybór poezji W. Syrokomli i edycję Listów A. Asnyka. Jest autorem szkiców wspomnieniowych o środowisku humanistycznym Krakowa Z odległości lat: wspomnienia i sylwetki.
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Wawrzynem PAL, Krzyżem Komandorskim Orderu św. Sylwestra, Konferencja Plenarna Episkopatu Polski powołała go do Komitetu Honorowego Uroczystości 1000-lecia Chrztu Polski.
Pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim (kwatera 46, rząd wschodni).
wybrane publikacje:
1914 - Władysław Syrokomla i jego poezje
1922 - Wybór poezji W. Syrokomli
1926 - Prace kierownicze Stanisława Staszica w Warszawskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk
1927 - Motywy franciszkańskie w literaturze polskiej
1935 - Antynomia Dygasińskiego
1957 - Działalność naukowa Szymona Starowolskiego
1972 - edycja Listów A. Asnyka
1979 - Z odległości lat: wspomnienia i sylwetki
kalendarium
1907-1910 – uczęszczał do Gimnazjum św. Anny w Krakowie
1910–1914 - studiował historię literatury i językoznawstwo na UJ
1915–1916, 1918–1919 i 1933–1950 – uczył w Gimnazjum św. Anny
1916–1917 – uczył w gimnazjum M. Ramułtowej
1917– 918, 1920–1925 – uczył w gimnazjum św. Jacka
1919 – uzyskał stopień doktora filozofii na UJ na podstawie pracy Wpływ Mickiewicza na Kondratowicza i Romanowskiego
1919–1920 – uczył w gimnazjum im. T. Kościuszki
1924–1927 - wykładał na kursach dla nauczycieli szkół średnich
1925–1933 – uczył w gimnazjum im. A. Witkowskiego
1926 – uzupełniał studia w Paryżu
1926 – został członkiem Związku Dziennikarzy Polskich
1927 – wykładał w Studium Pedagogicznym UJ
1927 XII – wszedł do Zarządu krakowskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, które wznowiło działalność
1928 – został współpracownikiem Komisji Historii Literatury Polskiej PAU
1933-1948 – przewodniczący Ogniska Metodycznego Nauki Języka i Literatury Polskiej w okręgu krakowskim
1936 – został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi
1937 – otrzymał srebrną odznakę Polskiej Akademii Literatury
1938 – przed wyborami do Rady Miasta Krakowa został członkiem komitetu Polskiego Bloku Katolickiego
1939 IX – aresztowany przez gestapo i uwięziony na Montelupich
1940-1941 – więzień obozu pracy w Nowym Wiśniczu
1945–1950 - wykładał historię literatury polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej
1950–1952 – uczył w gimnazjum im. A. Mickiewicza
1952–1954 – uczył w gimnazjum im. Jana III Sobieskiego
1954–1963 - wykładał historię literatury polskiej na UJ
1959 – został docentem
1963 – odszedł z Uniwersytetu na emeryturę
1965 - papież Paweł VI przyznał mu Komandorię Orderu św. Sylwestra
1991 – miasto nazwało jego imieniem ulicę w VII dzielnicy Zwierzyniec, na Woli Justowskiej, złączoną z ulicą Stanisława Ciechanowskiego
źródła:
Teresa Stanisławska-Adamczewska, Jan Adamczewski, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000
Encyklopedia katolicka t. 2, Lublin 1989
Czesław Brzoza, Kraków między wojnami, Kraków 1998
Zenon Jagoda: Franciszek Bielak (7.X.1892 - 17.I.1973), „Rocznik Komisji Historycznoliterackiej”, XII 1976