Dzisiejsza data:

Edmund Bieder

Nygi, Wincenty Komispol, Stanisław Berdyszyński

(17 listopada 1877 Jordanów – 23 maja 1937 Kraków)

poeta, publicysta 

rodzina

syn Ignacego i Tekli 

Edmund Bieder

Edmund Bieder

źródło: Nowości Illustrowane. 1912, nr 24 s.10

biogram

           Po ukończeniu II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim UJ, po roku przeniósł się na Wydział Filozoficzny UJ, następnie był nauczycielem języka polskiego i niemieckiego w gimnazjach w Bochni i Tarnowie. Podczas I wojny światowej był żołnierzem 2 pułku ułanów Legionów Polskich, uzyskał stopień wachmistrza.

           Publikował wiersze o tematyce legionowej (największy rozgłos przyniosła mu Modlitwa legionistów przed bitwą) oraz liryki w konwencji młodopolskiej. Ogłosił kilka tomików wierszy między innymi Poezje. Seria I, Niepokalana, prozę poetycką Życie, Impresje, poemat humorystyczny Pieśń o Zakopanem oraz satyrę dramatyczną Mobilizacja w Bronowicach, czyli Zwierciadło, w którym Kraków z roku 1912 snadnie przejrzeć się możeWspółpracownik „Nowej Reformy”, „Szczutek” i „IKC”. Członek Związku Uczestników Oswobodzenia Miasta Krakowa. Członek Związku Legionistów Polskich, należał do Koła 2 pułku LP.

           Na stałe mieszkał w Zakopanem, pod koniec życia w Krynicy Zdroju.

         Zmarł w Krakowie, pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości, pochowany na cmentarzu Rakowickim.

wybrane utwory:

1901 - Poezje. Seria I

1902 - Życie, Impresje

1904 - Niepokalana

1912 - Irydion w krainie mogił i krzyżów

1914 - Mobilizacja w Bronowicach, czyli Zwierciadło, w którym Kraków z roku 1912 snadnie przejrzeć się może

1915 - Nasi pod Kraśnikiem

1924 - Listy jadowite do wytwornej Pani

 

Modlitwa legionistów przed bitwą

Boga Rodzico, Dziewico, Bogiem sławiona Maryjo! 

Najmłodsi polscy żołnierze u Twych klęczymy stóp,

Ziści nam wolną Ojczyznę - nim wrogi krew nam wypiją,

Ziści sen, który kłaść idziem - młode swe kości w grób.

 

Boga Rodzico Dziewico! Bogiem sławiona Maryjo!

Z Twojem imieniem na ustach w bój idzie polski huf!

Co zawinili ojcowie - wnukowie krwią swą dziś myją,

Byłeś nad wolną już Polską - Ty królowała znów.

 

Boga Rodzico Dziewico! Bogiem sławiona Maryjo!

Jak Syna Twego, wróg przybił Ojczyznę naszą na krzyż,

Ale Tęsknoty o wolnej Ojczyźnie w sercach wciąż żyją

I oto idziem w bój za nią ochotnie z oczami wzwyż.

 

Boga Rodzico Dziewico! Bogiem sławiona Maryjo!

Już trąbki grzmią do ataku, i naprzód trzeba nam iść...

Z Twoim Imieniem na ustach Twoi żołnierze się biją,

O ziść nam, Twoim żołnierzom, wolną Ojczyznę, o ziść!

 

Jesienią

Słońce na łąkach mgłę otęcza

I bladozłote sypie skry,

Jak zwiewna biała nić pajęcza,

Jak białorunne zwiewne mgły,

Z rozwianym włosem w pyle złota,

Jak niewyśnione nigdy sny,

Polami błąka się tęsknota,,

A słońce białe sypie skry.

Kwiaty rumieńcem bladym płoną,

powiędłe liście lecą z drzew,

Po cichu, z twarzą osmęconą,

Jak białej śmierci cichy wiew,

Z rozwianym włosem w pyle złota,

Jak rój zbłąkanych nocą mew,

Polami błąka się tęsknota,

A zwiędłe liście lecą z drzew...

kalendarium

1897 – ukończył II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie

1903 XI 6 – uzyskał absolutorium

1904 – pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Bochni

1912 – nauczyciel w gimnazjum w Tarnowie

1914 VIII 24 – rozpoczął służbę w plutonie kawalerii sztabowej przy Komendzie Legionów

1918 – w Wojsku Polskim

1920 – po wojnie z bolszewikami przeniesiony do rezerwy

1923–1927 - opublikował liczne satyryczne wiersze i drobne utwory prozą o tematyce zakopiańskiej i tatrzańskiej w czasopismach ("Szczutek", "Ilustrowany Kurier Codzienny")

źródła:

Czesław Brzoza, Kraków między wojnami, Kraków 1998

J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017

A. Roliński, A gdy na wojenkę szli Ojczyźnie służyć. Pieśni i piosenki żołnierskie z lat 1914-1918, Kraków 1989

A. Romanowski, Rozkwitały pąki białych róż… Wierze i pieśni z lat 1908-1918 o Polsce, o wojnie i o żołnierzach, Warszawa 1990

Zgon poety legionowego, „Naród i Wojsko” nr 22/1937