Edmund Bieder
Nygi, Wincenty Komispol, Stanisław Berdyszyński
(17 listopada 1877 Jordanów – 23 maja 1937 Kraków)
poeta, publicysta
rodzina
syn Ignacego i Tekli
Edmund Bieder
źródło: Nowości Illustrowane. 1912, nr 24 s.10
biogram
Po ukończeniu II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim UJ, po roku przeniósł się na Wydział Filozoficzny UJ, następnie był nauczycielem języka polskiego i niemieckiego w gimnazjach w Bochni i Tarnowie. Podczas I wojny światowej był żołnierzem 2 pułku ułanów Legionów Polskich, uzyskał stopień wachmistrza.
Publikował wiersze o tematyce legionowej (największy rozgłos przyniosła mu Modlitwa legionistów przed bitwą) oraz liryki w konwencji młodopolskiej. Ogłosił kilka tomików wierszy między innymi Poezje. Seria I, Niepokalana, prozę poetycką Życie, Impresje, poemat humorystyczny Pieśń o Zakopanem oraz satyrę dramatyczną Mobilizacja w Bronowicach, czyli Zwierciadło, w którym Kraków z roku 1912 snadnie przejrzeć się może. Współpracownik „Nowej Reformy”, „Szczutek” i „IKC”. Członek Związku Uczestników Oswobodzenia Miasta Krakowa. Członek Związku Legionistów Polskich, należał do Koła 2 pułku LP.
Na stałe mieszkał w Zakopanem, pod koniec życia w Krynicy Zdroju.
Zmarł w Krakowie, pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości, pochowany na cmentarzu Rakowickim.
wybrane utwory:
1901 - Poezje. Seria I
1902 - Życie, Impresje
1904 - Niepokalana
1912 - Irydion w krainie mogił i krzyżów
1914 - Mobilizacja w Bronowicach, czyli Zwierciadło, w którym Kraków z roku 1912 snadnie przejrzeć się może
1915 - Nasi pod Kraśnikiem
1924 - Listy jadowite do wytwornej Pani
Modlitwa legionistów przed bitwą
Boga Rodzico, Dziewico, Bogiem sławiona Maryjo!
Najmłodsi polscy żołnierze u Twych klęczymy stóp,
Ziści nam wolną Ojczyznę - nim wrogi krew nam wypiją,
Ziści sen, który kłaść idziem - młode swe kości w grób.
Boga Rodzico Dziewico! Bogiem sławiona Maryjo!
Z Twojem imieniem na ustach w bój idzie polski huf!
Co zawinili ojcowie - wnukowie krwią swą dziś myją,
Byłeś nad wolną już Polską - Ty królowała znów.
Boga Rodzico Dziewico! Bogiem sławiona Maryjo!
Jak Syna Twego, wróg przybił Ojczyznę naszą na krzyż,
Ale Tęsknoty o wolnej Ojczyźnie w sercach wciąż żyją
I oto idziem w bój za nią ochotnie z oczami wzwyż.
Boga Rodzico Dziewico! Bogiem sławiona Maryjo!
Już trąbki grzmią do ataku, i naprzód trzeba nam iść...
Z Twoim Imieniem na ustach Twoi żołnierze się biją,
O ziść nam, Twoim żołnierzom, wolną Ojczyznę, o ziść!
Jesienią
Słońce na łąkach mgłę otęcza
I bladozłote sypie skry,
Jak zwiewna biała nić pajęcza,
Jak białorunne zwiewne mgły,
Z rozwianym włosem w pyle złota,
Jak niewyśnione nigdy sny,
Polami błąka się tęsknota,,
A słońce białe sypie skry.
Kwiaty rumieńcem bladym płoną,
powiędłe liście lecą z drzew,
Po cichu, z twarzą osmęconą,
Jak białej śmierci cichy wiew,
Z rozwianym włosem w pyle złota,
Jak rój zbłąkanych nocą mew,
Polami błąka się tęsknota,
A zwiędłe liście lecą z drzew...
kalendarium
1897 – ukończył II Liceum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie
1903 XI 6 – uzyskał absolutorium
1904 – pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Bochni
1912 – nauczyciel w gimnazjum w Tarnowie
1914 VIII 24 – rozpoczął służbę w plutonie kawalerii sztabowej przy Komendzie Legionów
1918 – w Wojsku Polskim
1920 – po wojnie z bolszewikami przeniesiony do rezerwy
1923–1927 - opublikował liczne satyryczne wiersze i drobne utwory prozą o tematyce zakopiańskiej i tatrzańskiej w czasopismach ("Szczutek", "Ilustrowany Kurier Codzienny")
źródła:
Czesław Brzoza, Kraków między wojnami, Kraków 1998
J. Cisek, E. Kozłowska, Ł. Wieczorek, Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 t. 1, Kraków, Warszawa, Zalesie Górne 2017
A. Roliński, A gdy na wojenkę szli Ojczyźnie służyć. Pieśni i piosenki żołnierskie z lat 1914-1918, Kraków 1989
A. Romanowski, Rozkwitały pąki białych róż… Wierze i pieśni z lat 1908-1918 o Polsce, o wojnie i o żołnierzach, Warszawa 1990
Zgon poety legionowego, „Naród i Wojsko” nr 22/1937