Dzisiejsza data:

Andrzej Białas

(26 lipca 1936 Kraków - )

fizyk 

rodzina

żona Elżbieta

biogram

           Studiował fizykę w Instytucie Fizyki UJ, gdzie podjął pacę i uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Jego specjalnością jest fizyka teoretyczną i fizyka wysokich energii.

           Zajmuje się między innymi teorią silnych oddziaływań, modelem kwarków, korelacjami międzycząsteczkowymi z wielorodnej produkcji cząstek, zderzeniami cząstek z jądrami atomu, teorią procesów dyfrakcyjnych, plazmą kwarkowo–glonową. Ważną tematyką jego pracy był opis wielorodnej produkcji w zderzeniach hadronów i jąder atomowych (Białasa-Błeszyńskiego-Czyża model tzw. zranionych nukleonów). Jego praca o zjawisku intermittencji (napisana wraz z francuskim fizykiem Robertem Peschanskim) do dziś ma ponad 700 cytowań. Jest autorem ponad 220 prac naukowych.

           Przez wiele lat współpracował z Instytutem Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN, jest członkiem Komitetu Fizyki PAN, członkiem Wydziału III Matematyczno–Fizyczno-Chemicznego PAU, był prezesem Polskiej Akademii Umiejętności. W Uniwersytecie Jagiellońskim był kierownikiem Zakładu, Dyrektorem Instytutu, Dziekanem Wydziału, reprezentował również Uniwersytet w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego, której przez jedną kadencję przewodniczył. Pełniąc tę funkcję przeprowadził wiele ważnych uregulowań w zakresie działalności naukowej i dydaktycznej polskich uczelni. Jest organizatorem odbywającej się od pół wieku do dziś Krakowskiej Szkoły Fizyki Teoretycznej, dwutygodniowych spotkań w Zakopanem, z zaproszonymi gośćmi z całego świata.

           Za swoje osiągnięcia był wielokrotnie nagradzany odznaczeniami państwowymi i nagrodami naukowymi między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, medalem Smoluchowskiego czy subsydium Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej.

kalendarium

1953–1957 - studiował fizykę na UJ

1962 - uzyskał doktorat na podstawie pracy o promieniowaniu dipola elektromagnetycznego

1964–1965 – przebywał w ośrodku badań jądrowych CERN w Genewie

1966 – habilitował się

1972 – laureat nagrody indywidualnej I Stopnia Państwowej Rady ds. Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej

1973 – został profesorem UJ

1974 – otrzymał nagrodę państwową (z K. Zalewskim)

1976 – został członkiem Polskiej Akademii Nauk

1986 – został profesorem zwyczajnym

1989 – został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności

2001-2018 – prezes PAU

2009 X 23 - otrzymał tytuł profesora honorowego UJ

2011 – odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski

2013 – doktor honoris causa Uniwersytetu J. Kochanowskiego w Kielcach

2022 – odznaczony brązowym medalem „Cracoviae Merenti”

źródła:

Elżbieta Dziwisz. Życie na piątkę. „Alma Mater”. Nr 108, 2008 [dostęp 2018-03-11]

Jerzy Szwed. Profesor honorowy. „Alma Mater”. Nr 120–121, 2010 [dostęp 2018-03-11]

Wspomnienia profesora Andrzeja Białasa. Oddział Dokumentacji Audiowizualnej Archiwum UJ – Kronika Filmowa UJ, 18 stycznia 2011. [dostęp 2018-03-11]