Bartłomiej Berrecci
Berecci Bartolomeo
(około 1480 Pontassieve, Włochy – sierpień 1537 Kraków)
architekt i rzeźbiarz
rodzina
Włoch, pochodził z Toskanii
syn Luca i Cateriny
poślubił:
-
Małgorzata Dzelągówna
-
Dorota z domu Czarnowoyska
syn Adriano
biogram
Brak wiadomości o wczesnych latach jego życia. Na podstawie jego dzieł, przypuszcza się, że związany był z kręgiem florenckiego rzeźbiarza Andrea Ferrucciego z Fiesole, a także, że miał kontakty ze środowiskiem artystycznym Rzymu. Po pracy we Włoszech działał na Węgrzech, gdzie pracował przy wznoszeniu kaplicy ostrzychomskiej na zlecenie kardynała Tamása Bakócza.
Do Polski został sprowadzony przez prymasa Jana Łaskiego, osiadł w mieście Kazimierz. Przejął warsztat zmarłego Franciszka Florentczyka, który przekształcił w wielką pracownię architektoniczno–rzeźbiarską, z możliwością wykonywania prac odlewniczych i pozłotniczych. Do jego zespołu należeli Bernardino de Gianotis, Giovanni Cini ze Sieny, Mikołaj Castiglione oraz pięciu członków rodziny Soli.
Objął funkcję nadwornego architekta oraz rzeźbiarza Zygmunta 1 Starego i pracował głównie na zlecenia dworu. Został zatrudniony przy rozbudowie zamku królewskiego na Wawelu i Niepołomicach (portale i obramienia). Najważniejszym jego dziełem jest renesansowa Kaplica Zygmuntowska, kaplica grobowa króla Zygmunta I Starego (dawna kaplica Wniebowzięcia N. M. Panny), przy katedrze krakowskiej na Wawelu. Mimo zmiany, jaką było umieszczenie w niej w latach późniejszych posągu króla Zygmunta Augusta oraz nagrobka królowej Anny Jagiellonki (dzieła Santi Gucciego), jest to najczystsze stylowo i najwybitniejsze dzieło włoskiej sztuki renesansowej w Polsce. Prace nad Kaplicą Zygmuntowską i przebudową Wawelu trwające do połowy lat trzydziestych przyniosły mu spory dochód i zapewniły dostatnie życie. Otrzymał obywatelstwo Kazimierza, pełnił funkcję rajcy, został właścicielem 6 kamienic, kilku placów, dwóch kramów sukiennych i cegielni za miastem. Zginął śmiercią tragiczną, zamordowany skrytobójczo na Rynku krakowskim przed kamienicą „Pod Jagnięciem” (Rynek nr 28), przez nieznanego z nazwiska współziomka.
Pochowany w podziemiach Kaplicy św. Anny w kościele Bożego Ciała.
wybrane prace:
1513–1514 – prawdopodobnie współuczestniczył w odkuwaniu partii ornamentalnych nagrobka papieża Juliusza II - według projektu Michała Anioła
1519–1533 - Kaplica Zygmuntowska na Wawelu
1519–1524 - baldachim do nagrobka króla Władysława Jagiełły
około 1520 - ganek wewnętrzny i balkon zewnętrzny kościoła Mariackiego
1521–nagrobek biskupa Jana Konarskiego w Kaplicy Konarskiego w katedrze wawelskiej
1522–1525 – nagrobek biskupa Jana Lubrańskiego w katedrze poznańskiej
1524–1530 - kaplica biskupa Piotra Tomickiego z marmurowym nagrobkiem
1530–1536 - kierował pracami przy skrzydle południowym i wschodnim oraz otoczył dziedziniec arkadowymi krużgankami z kolumnami na Wawelu
1536 – wykonał własną tablicę nagrobną w kościele Bożego Ciała na Kazimierzu
kalendarium
1516 – przybył do Krakowa
1517 – przedstawił królowi Zygmuntowi I Staremu projekt Kaplicy Zygmuntowskiej przy Katedrze Wawelskiej
1522 – pracował w kościele w Mogile na zlecenie opata Erazma Ciołka
1528 – otrzymał obywatelstwo Kazimierza
1533 – został rajcą miejskim
1882 – w kościele Bożego Ciała, po lewej stronie ołtarza Stanisława Kazimierczyka umieszczono neorenesansową płytę poświęconą pamięci Bartłomieja Berecciego
2009 - Rada Miasta Krakowa uhonorowała artystę nazwą skweru w rejonie ulic Starowiślnej i Dajwór na krakowskim Kazimierzu
źródła:
Słownik biograficzny historii Polski, Ossolineum, Wrocław 2005
Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Warszawa-Kraków 1997
Kronika Krakowa, Warszawa 1996
Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Dzieje Krakowa, t. 2, Kraków 1984
Stefan S. Komornicki, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989
Bartolomeo Berecci, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2023-04-12]