Wandalin Beringer
(15 marca 1839 Pilzno – 9 czerwca 1923 Kraków)
architekt, budowniczy, przedsiębiorca
rodzina
syn Macieja i Anny
poślubił: Maria Rozalia Emilia z domu Pol
dzieci: Włodzimierz i Anna, żona dr Ludwika Wilczyńskiego
biogram
W Krakowie był czynny od lat 70. XIX wieku. Projektował oraz nadzorował budowę i konserwację wielu obiektów w Krakowie i Małopolsce. W swoich projektach nawiązywał do różnych stylów historycznych.
Przebudował między innymi pałac Dembińskiego przy ulicy Wiślnej 7, powstały w miejscu dawnej Bursy Ubogich, prowadził adaptację tzw. Klasztorku (według projektu M. Ouradou) i sąsiednich kamienic przy ulicy Św. Jana 19 i 21 na Muzeum Czartoryskich. Wraz z Albertem Bitnerem i Zygmuntem Hendlem zaprojektował pałac Czartoryskich. Zaprojektował w stylu zakopiańskim Dworzec Tatrzański w Zakopanem, autor projektu Sanatorium Dłuskich na zboczu Gubałówki w Kościelisku. Wzniósł kościół i klasztor Zmartwychwstańców przy ulicy Łobzowskiej nr 10 oraz pałacyk Judkiewicza przy ulicy Westerplatte 9 (obecnie Instytut ekspertyz Sądowych).
Był w Komisji nadzorującej Budowę Domu Towarzystwa Technicznego w Krakowie oraz współpracował z J. Sas Zubrzyckim przy konserwacji Wieży Hejnałowej kościoła Mariackiego. Architekt miejski oraz krakowski radny miejski, członek honorowy Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie, działacz Towarzystwa Tatrzańskiego.
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera Kb).
wybrane prace:
1878 - Pałac Dembińskich, zbudowany w stylu eklektycznym, Kraków ul. Wiślna 7
1879-1894 - przebudowa klasztorku przy ul. Pijarskiej 6 oraz kamienic przy ul. św. Jana 19 i 21 na Muzeum xx. Czartoryskich według planów M. Ouradou
1882-1886 - adaptacja izby na piętrze bramy Floriańskiej w Krakowie na kaplicę rodową książąt Czartoryskich
1885-1891 - Kościół Zmartwychwstania Pańskiego, zbudowany na miejscu garbarni, Kraków ul. Łobzowska 10
1887 - Dom własny, Kraków ul. Łobzowska 12-14
1890 – według jego projektu wzniesiono kamienicę przy ul. Długiej 50
1890-1892 - Pałacyk Juliusza Jutkiewicza, zbudowany w stylu eklektycznym, Kraków ul. Westerplatte 9
1891 - drugi budynek schroniska nad Morskim Okiem (spłonął wraz z poprzednim w 1898)
1893 - Willa Goplana, dom własny, zbudowana w stylu tyrolskim, Zakopane ul. Zamoyskiego 26
1899 - rozbudowa „wozowni” nad Morskim Okiem (obecne Stare Schronisko)
1902 - konserwacja hejnalicy Kościoła Mariackiego w Krakowie, wspólnie z Janem Sas Zubrzyckim
1903 - Dworzec Tatrzański w Zakopanem, odbudowany po pożarze, jedna z pierwszych prób oddania zasad stylu zakopiańskiego w budynku murowanym
kalendarium
1905–1906 – nadzorował budowę Domu Towarzystwa Technicznego w Krakowie
1907 – został królem Towarzystwa Strzeleckiego „Bractwo Kurkowe”
1908 – zaprojektował schronisko PTTK nad Morskim Okiem
1914 – odznaczony Orderem Korony Żelaznej III klasy
1918-1923 – członek Rady Miejskiej
źródła:
Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Warszawa-Kraków 1997
Czesław Brzoza, Kraków między wojnami, Kraków 1998
Józef Nyka, Tatry Polskie, Latchorzew 2018