Józefa Berggruen

Berggrun

(12 lutego 1886 Żydaczów, Ukraina – 20 marca 1968 Kraków)

pedagog 

rodzina

z rodziny lekarskiej

ojciec dr Alfred Meir, lekarz powiatowy, matka Helena Maria Benis

siostry: Rafaela Frankel i Maria Reder

biogram

           Jako eksternistka zdała maturę w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, następnie ukończyła studia przyrodnicze na UJ. Pracowała w katedrze zoologii w charakterze asystentki i demonstratorki. Wyjechała do Brukseli, gdzie ukończyła Międzynarodowy fakultet Pedologiczny, prowadzony przez Józefę Joteyko.

           W czasie I wojny światowej sanitariuszka-wolontariuszka w szpitalu Twierdzy nr 6 w Krakowie, po ewakuacji kontynuowała opiekę nad rannymi w Pradze.

           Pracowała jako nauczycielka gimnazjów krakowskich, między innymi w w I Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Krakowie, gdzie wraz z Niemcówną prowadziła koło krajoznawcze. Zofia Niemczyk, jej uczennica, wspomina, że była ona zwolenniczką i propagatorką krajoznawstwa. Została dyrektorką X Państwowego Gimnazjum i Liceum królowej Wandy. Prowadziła również zajęcia w Państwowym Pedagogium i Seminarium Nauczycielskim. Podczas okupacji wykładała na tajnych kompletach (Ośrodek Nr 3). Po wojnie została pracownikiem Miejskiej Biblioteki Publicznej w Krakowie.

           Była propagatorką nowoczesnej pedagogiki i ruchu krajoznawczego wśród młodzieży, czynnie uczestniczyła w Komisji Krajoznawczej Kół Młodzieży Szkolnej, była sekretarzem w pierwszej Komisji Kół. Przygotowywała biuletyny, prowadziła korespondencję, organizowała prelekcje i wystawy oraz zjazdy ogólnokrajowe KKMS. Publikowała artykuły i recenzje na łamach „Ruchu Pedagogicznego" i „Szkoły Specjalnej". Należała do działaczek Stowarzyszenia Kobiet z Wyższym Wykształceniem oraz Międzynarodowego Towarzystwa „Nowa Szkoła”. Przed II wojną otrzymała Złoty Krzyż Zasługi za pracę w szkolnictwie.

           Pochowana na cmentarzu Rakowickim.

wybrane prace:

1917, 1920, 1923 – Pogadanki przyrodnicze. Opracowanie metodyczne dla szkół początkowych (wraz z B. Bobrowską i J. Młodowską)

1931 – Historia rozwoju koła krajoznawczego Państwowego Gimnazjum Żeńskiego w Krakowie od roku 1920 do 1930

kalendarium

1910–1948 – nauczycielka krakowskich gimnazjów

1913 – wyjechała na studia do Brukseli

1915 – otrzymała odznakę Międzynarodowego Czerwonego Krzyża za pracę w szpitalu

1915-1917 – członek Ligi Kobiet

1916-1939 – członek TPD

1920 III 19 – została sekretarzem w pierwszej Komisji Krajoznawczej Kół Młodzieży Szkolnej

1920-1931 – nauczycielka w I Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Krakowie

1922-1923 – wykładała pedagogikę na kursach dla kobiet im. A. Baranieckiego

1927-1950 i 1956-1970 - należała do członków Komisji KKMS PTK

1928-1932 – kierowniczka Szkoły Ćwiczeń przy Seminarium im. J. Joteyko

1932 – dyrektorka Państwowego Gimnazjum Żeńskiego im. Królowej Jadwigi

1945-1948 - dyrektorka X Państwowego Gimnazjum i Liceum królowej Wandy

1951–1964 – pracownik Miejskiej Biblioteki Publicznej w Krakowie

źródła:

Berggruen J. Uwagi o organizacji Międzynarodowego Fakultetu Pedologicznego w Brukseli. w: Józefa Joteyko. Księga pamiątkowa poświęcona jej życiu i działalności. Odbitka z Polskiego Archiwum Psychologii, t. II, nr 2–4, 1929 

Berggruen J. Wspomnienia o organizacji Międzynarodowego Fakultetu Pedologicznego w Brukseli w roku 1913/14. Szkoła Specjalna, 4, 1966

Gaweł T., Nauczyciele krajoznawcy regionu krakowskiego, Kraków 1976

Stanisława Niemcówna i Józefa Berggruen – propagatorki krajoznawstwa wśród młodzieży krakowskiej okresu międzywojennego - Repozytorium Uniwersytetu Wrocławskiego [dostęp: 24.03.2019]

Gaweł T., Józefa Berggruen, http://ziemia.pttk.pl/ziemia/Wspomnienia_1979_003.pdf [dostęp: 24.03.2019]