Feliks Filip Benda

(23 maja 1833 Kraków – 26 kwietnia 1875 Kraków)

aktor teatralny, reżyser, dyrektor teatrów 

rodzina

syn Szymona, kupca, i Józefy Müzel (posiadała w Krakowie dwie kamienice)

brat Józefa, aktora i Szymona, muzyka

przyrodni brat Heleny Modrzejewskiej

poślubił Weronikę Zagórską, aktorkę

biogram

           Po ukończeniu szkoły średniej, wstąpił do towarzystwa dramatycznego Chełchowskiego, debiutował w teatrze krakowskim w dramacie Czaszka mordercy. Występował na stałe na scenach teatrów krakowskich, wyjeżdżając na gościnne występy do Poznania, Wiednia, Lwowa, Kalisza, innych miast oraz Austrii, później zajął się również reżyserią.

            Był uważany za jednego z najlepszych przedstawicieli tzw. szkoły krakowskiej, był ulubieńcem krakowskiej publiczności. Niezwykle przystojny, elegancki, w młodości grywał głównie role amantów i bohaterów sentymentalnych, jego gra odznaczała się jednak nadmierną ekspresją. W późniejszych latach osiągał znaczne sukcesy w rolach charakterystycznych. Odznaczał się umiejętnością doskonałej charakteryzacji.

           Jego ważniejsze role to Grabiec w Balladynie oraz tytułowa w Mazepie J. Słowackiego, Gustaw w Ślubach panieńskich oraz Papkin w Zemście A. Fredry, Horodniczy w Rewizorze M. Gogola, Figaro w Weselu Figara P. de Beaumarchais’go. Często występował z Antoniną Hoffman.

           Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera HF, rząd południowy, miejsce po prawej).

kalendarium

1852 IX – zaangażowany do teatru krakowskiego

1853 I 16 – debiutował w dramacie Czaszka mordercy

1856 – występował z zespołem w Wiedniu

1859 - poślubił Weronikę Zagórską

1863-1864 – należał wraz z bratem Józefem do zespołu Gustawa Zimajera w Czeniowcach

1867 – z inicjatywy Stanisława Koźmiana wyjechał do Wiednia i Paryża

1869-1871 oraz 1875 – pełnił funkcję reżysera

1871 i 1875 – należał do komisji konkursów dramatycznych organizowanych przez dyrekcję teatru krakowskiego

1871 X 21- XI 30 – występował w warszawskim Teatrze Rozmaitości

1874 – na wiosnę zachorował na gruźlicę, po leczeniu wrócił na scenę, ale występował już rzadko

1875 IV 17 – w Krakowie wystąpił ostatni raz w roli Bolesława Niewinni

źródła:

Karol Estreicher, Teatra w Polsce, t. 1-3, Warszawa 1953

Stanisław Schnür-Pepłowski, Teatr Polski we Lwowie: (1881-1890), Lwów 1891

Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765–1965 (red. Zbigniew Raszewski), Warszawa 1973

Stanisław Koźmian, Feliks Benda artysta dramatyczny i reżyser sceny krakowskiej, Kraków 1875

Jerzy Got, Teatr krakowski pod dyrekcją Adama Skorupki i Stanisława Koźmiana. 1865-1885, Wrocław 1962