Bogumił Bechyne
(17 lutego 1883 Nymburk, Czechy – 3 marca 1971?)
konstruktor i mechanik
rodzina
pochodził z Czech
syn Fryderyka i Anny z domu Erdt
w 1913 roku poślubił Józefę Galasównę (ur. 1889 Kraków), córkę majstra studniarskiego
mieli pięcioro dzieci: Marian, Łucjan, Bogumiła, Krystyna, Anna
biogram
W Krakowie pojawił się, kiedy warsztat obsługi samochodów Emila Rudawskiego przy pl. Kossaka zyskał przedstawicielstwo czeskiej firmy samochodowej Laurin i Klement. Rudawski sprowadził go z Mladá Boleslav, jako doświadczonego mechanika samochodowego. W garażach Rudawskiego wraz z czeskim konstruktorem Rozumem zbudowali pierwszy polski samolot wzorowany na konstrukcji francuskiego samolotu Bleriot XI, sławnym z pierwszego przelotu nad Kanałem La Manche. Krakowscy konstruktorzy bardzo chcieli, aby to ich samolot jako pierwszy przeleciał nad Krakowem. Sprawny samolot powstał w zaledwie kilka miesięcy a duża w tym zasługa zakładów należących do Rudawskiego i odlewni metali Peterseim i Zieleniewski. Samolot miał 9-metrowe skrzydła i 7-metrowy kadłub oraz ogromne drewniane śmigło, które miało ponad 2 metry średnicy. Pod siedzeniem pilota, tuż nad lekkimi szprychowymi kołami, osadzono pionowo silnik. Nowatorskie ułożenie pionowo gwiaździstego silnika przez krakowskich konstruktorów kilkadziesiąt lat później zastosowano w śmigłowcach. Samolot zaprezentowano publiczności w sali hotelu Kleina, obecnym hotelu Monopol.
Po likwidacji warsztatów Rudawskiego Bechyne podjął pracę w garażach spółki akcyjnej Auto-Central Garage Star, która to spółka powstała z połączenia garaży Rudawskiego ze Spółką Omnibusów i Automobilów, z siedzibą i zajezdnią przy ulicy Lelewela 3 (11), a wykonywała remonty i naprawy samochodów i silników wszelkich typów, budowała karoserie, wynajmowała garaże, sprowadzała samochody Laurin i Kement, sprzedawała benzynę, pneumatyki, akcesoria samochodowe. Spółkę Omnibusów i Automobili założyli dr Feliks St. Twaróg, prezes Towarzystwa urzędników budowy tanich domów na Salwatorze, Eugeniusz Jakesch, wówczas kierownik biura Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń oraz Bogumił Bechyne. Zakupili 4 omnibusy motorowe Laurin & Kiement i uruchomili regularną komunikację pasażerską na trasie Salwator, ul. Kościuszki, Zwierzyniecka, Basztowa, dworzec. Była to pierwsza w Polsce próba prowadzenia stałej komunikacji samochodowej w mieście, upadła nie mogąc sprostać konkurencji tramwaju elektrycznego, a gwoździem do rynkowej trumny było otwarcie oficjalnego przedstawiciela Forda na Ziemiach Polskich i pierwsze sprzedane Fordy T, które szybko opanowały rynek tanich „pojazdów bez koni”.
W firmie powstał samochód "Star", którego był konstruktorem, a prototyp samochodu wykonano w 3-4 egzemplarzach. Był to mały samochodzik typu cyclecar. który zamierzano produkować seryjnie, wydano nawet prospekt reklamowy przedstawiający "Stara". Twórcy zamierzali utworzyć w Krakowie Pierwszą Krajową Fabrykę Samochodów i Motorów (na bazie spółki Omnibusów i Automobili), z kapitałem akcyjnym 2 mln koron. Nie udało się jednak zgromadzić kapitału, utworzyć spółki i podjąć produkcji pierwszego samochodu osobowego skonstruowanego na terenie ziem polskich.
Samochód otrzymał znakomite recenzje. Chwalili go wszyscy, którzy znaleźli okazję nim jazdy, między innymi Edward Lux, kierowca hrabiów Potockich i Jan Staber szofer hrabiów Potulickich. Prawdopodobnie w "Starze" przy ul. Szlak w Krakowie sfotografowano Józefa Piłsudskiego.
Został dyrektorem firmy Labor w Krakowie. Firma produkowała części samochodowe, między innymi odlewy aluminiowe do tłoków cylindrów silników samochodowych i lotniczych. Firma upadła z początkiem wielkiego kryzysu około 1930 roku i w tym czasie ślad po nim ginie, prawdopodobnie wyjechał do Czechosłowacji.
kalendarium
1908–1911 – pracował w krakowskim przedstawicielstwie czeskiej fabryki samochodów Laurin-Klement
1910 – współtwórca pierwszego polskiego samolotu
1911 – współzałożyciel „Spółki Omnibusów Automotobilowych”
1911 VII 1 – 1912 X – spółka prowadziła regularne kursy pasażerskie omnibusów
1912-1918 – pracował w Auto-Central-Garage Star
1912 – skonstruował pierwszy polski samochód osobowy „Star”
1913 – wydano prospekt reklamowy „Stara”
1919–1932 – kierował Fabryką Maszyn „Labor"
źródła:
Glass A. Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa 1977
Glass A. Polskie konstrukcje lotnicze do 1939. Tom 1. Sandomierz 2004
Januszewski S. Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1 Wrocław 2017
A. Bogunia Paczyński, Pierwszy polski automobil, Kraków 1988
samolotypolskie.pl - Bechyne Bogumił [dostęp 2023-09-15]
samolotypolskie.pl - Bechyne Bogumił [dostęp 2023-09-15]
Zbigniew Kluczkowski: Bogumił i prawdziwa gwiazda – Historia z kołem w tle [dostęp 2023-09-15]